ستاره صبح-
چیزی به ما میگوید که داستان ایران قرار نیست تا آمدن بایدن و نزدیک شدن به 20 ژانویه، آرام بماند. به نظر میرسد تهران هنوز از ترور یکی از برجستهترین دانشمندان هستهای خود و سالگرد ترور سردار قاسم سلیمانی آرام ندارد. این کشور روز یکشنبه در حالی یک نفتکش کره جنوبی را توقیف کرد که سطح غنیسازی اورانیوم خود را به 20 درصد افزایش داده است. سطحی که از حد مجاز در توافق هستهای 2015 خود با ایالاتمتحده و دیگر قدرتهای جهانی فراتر رفته است. «باربارا اسلاوین» مدیر پروژه «آینده ایران» در شورای آتلانتیک و خبرنگار وبسایت المانیتور در واشنگتن به ما میگوید: «یک استراتژی پشت این اقدامات ایران نهفته است که در ادامه آن را توضیح میدهم.»
تهران به یک معنا، از هماکنون در حال مذاکره با رئیسجمهور آینده آمریکا است. باربارا به ما میگوید: «ایران به دنبال استفاده از اهرم غنیسازی در مذاکرات است تا مطمئن شود كه بایدن پس از خروج دونالد ترامپ از توافق به آن برگشته و تحریمها را زودتر ازآنچه انتظار میرود لغو میکند.»
پرسش این است که آیا این تاکتیک میتواند کارساز باشد؟ این کار حداقل، فشار را افزایش خواهد داد؛ زیرا باربارا با اشاره به اینکه ساعت بهسرعت در حال گذر است، میگوید: «هرچه بایدن بیشتر منتظر بماند، ایران دارای اورانیوم 20 درصد غنیشده بیشتری خواهد شد و به «خط پایان» یعنی داشتن میزان کافی از مواد شکافت پذیر برای ساخت سلاحهای هستهای نزدیکتر خواهد شد.» به گفته وی غنیسازی میتواند در مذاکرات ایالاتمتحده و ایران در مورد بازگشت بالقوه به توافق هستهای و لغو تحریمهای دوران ترامپ نقش داشته باشد؛ البته «اگر بایدن به قول خود برای بازگشت به توافق هستهای عمل کند.»
چرا ایران نفتکش را توقیف میکند؟
اسلاوین میگوید: آنچه ایران میخواهد «دستیابی به درآمدهای نفتی خود در بانکهای کره جنوبی است؛ درآمدهایی که به دلیل تحریم آمریکا بلوکهشده است.» وی این توقیف را «راهی برای تحتفشار قرار دادن سئول برای فشار بر بایدن» میداند. حرکت اخیر ایران با تئوری بازی چیکن در استراتژی هستهای این کشور مطابقت دارد. «در این تئوری دو بازیکن در یک جاده یکطرفه بهسرعت به سمت یکدیگر میروند و برای اینکه باهم برخورد نکنند یکی باید از مسیر خود منحرف شود و بازی را بهطرف بازیکن شجاعتر واگذار کند. توضیح از جانب مترجم -کارشناس ارشد در روابط بینالملل». اسلاوین با اشاره به اینکه ایران پس از ترور سردار سلیمانی نیز رویکرد مشابهی را اتخاذ کرده است، میگوید: «هدف این است كه ایران درحالیکه جلوی پاسخ ارتش آمریكا را میگیرد، نشان دهد كه کارتهای قدرتمندی برای ادامه بازی دارد.»
حرکت ایران - تیم بایدن
اسلاوین خاطرنشان میکند: «بایدن قبل از رسیدن به کاخ سفید مستقیماً با ایران تماس نخواهد گرفت، اما او قبلاً از طریق «جیك سالیوان»، مشاور امنیت ملی خود، اهدافش را از طریق تلگراف گزارش كرده است. سالیوان روز یکشنبه به شبکه خبری سی ان ان CNN گفت که ایالاتمتحده میخواهد به [توافق هستهای] بازگردد، اما در مذاکرات بعدی در مورد سایر موضوعات، ازجمله موشکهای بالستیک نیز صحبت خواهد کرد. گرچه اردوگاه بایدن از آخرین اقدامات ایران خوشحال نخواهد شد، اما از حرکت آنها نیز متعجب نخواهد شد. او انتظار دارد که بایدن بهزودی پس از تحلیف، سولیوان را راهی مذاکره با ایران کند و همزمان با متحدان اروپایی آمریکا نیز همکاری کند تا «توالی هستهای را برای دنبال کردن گامهای متقابل برای پیروی از توافق هستهای» طراحی کند.
4 دسامبر 2021- تارنمای شورای اتلانتیک
برگردان علیاصغر شهدی
Asghar.shahdi@gmail.com