ستاره صبح-
دکتر پیمان مولوی بنیانگذار دفتر مشاوره تامین مالی و سرمایه گذاری مولوی، بنیانگذار آکادمی تامین مالی و سرمایه گذاری مولوی، شریک و بنیانگذار Swiss Universal Banking، دبیر کل انجمن اقتصاد دانان ایران، عضو هیئت مدیره شرکت کاراتجارت الیت، عضو پیوسته انجمن حسابداری ایران و انجمن اقتصاد دانان ایران، مدیر عامل شرکت یورو اینوست انگلستان است و به عنوان مشاور ارشد اقتصادی، تامین مالی و سرمایه گذاری داخلی و خارجی در سازمانها و شرکتهای بزرگی چون هلدینگ شرکتهای گروه خسرو مدیسا طب KMT ، انجمن شرکتهای پیمانکاری نفت، گاز و پتروشیمی APEC، شرکت صنایع استیل البرز، شرکت صنایع هفت الماس، شرکت سرمایه گذاری کشاورزی ایران، صندوق توسعه صنایع دریایی،صنایع خرم صنعت و بسیاری از سازمانهای دیگر فعالیت دارد.
بازار سرمایه در ایران
دکتر پیمان مولوی، دبیر انجمن اقتصاددانان ایران در گفت‌وگو با ستاره صبح گفت: «بازار سرمایه در ایران بازار جدیدی است؛ جدید از منظر مقایسه با کشورهایی چون انگلیس که بازار سرمایه در آن‌ها قدمتی بیش از 300 سال قدمت دارد، و یا هلند و آمریکا. ولی اتفاقی که در ایران رخ می‌دهد این است که به‌یک‌باره رشد بسیار زیادی در ورود افراد به بازار سرمایه وجود داشت و رویکرد این رشد با رشدی که به‌مرور رخ می‌دهد بسیار متفاوت است. به‌عنوان‌مثال بسیاری از افرادی که وارد بازار سرمایه شدند فاکتور ریسک را در معادلات خود نمی‌آوردند و جمله‌ای وجود داشت و گفته می‌شد دولت قرار است حمایت کند. این جمله و چراغ سبزها در مصاحبه‌های قبل از عید و فراخوان دادن و دعوت کردن و... همه در این‌سو این‌چنین نتیجه می‌دهد. وقتی بازاری را در ذهن مخاطب ریسک‌فری می‌کنیم. و این بازار بدون ریسک دیده می‌شود شما باید ببینید مردم چه رویکردی نسبت به کاهش بازار از خود نشان می‌دهند. افراد حرفه‌ای بازار چندین بار این اتفاق را دیده بودند و این موارد برای آن‌ها طبیعی است و آن‌ها قبلاً هم بسیار متضرر شده‌اند و ریسک‌های خود را کرده‌اند. افراد حقیقی باتجربه در این حوزه نیز مدیریتی کرده‌اند و سود و زیانی داشتند و افرادی نیز که بسیار اکتیو بودند و با رویکرد بلندمدت وارد شدند نیز هیچ. ولی امروز مشکل بازار سرمایه حقیقی‌هایی است که وارد بازار شده‌اند. آن‌ها به اعتقاد من اگر رویکرد درستی وجود داشت می‌توانستند پتانسیل بالایی برای حرکت اقتصاد ایران در اقتصاد بازار سرمایه محور ایجاد کند. ولی ما هنرمندیم و همواره فرصت‌ها را در کشور به بحران مبدل می‌کنیم. در چنین مسیری حرکت کردیم و امروز شاهد این هستیم که اطمینان به بازار از دل سهامداران خرد رخت بربسته است وصف‌های طولانی برای فروش وجود دارد.»
چند نکته درباره بازار
این تحلیلگر بازار سرمایه در ادامه گفت‌وگوی خود با خبرنگار ستاره صبح تصریح کرد: «چند نکته وجود دارد؛ اول اینکه نباید بازار سرمایه را در دید سرمایه‌گذاران به بازاری بدون ریسک تبدیل کنیم این خطرناک‌ترین حالت ممکن است. نکته دوم در خصوص علامت‌دهی به بازار این است که نباید برای علامت‌دهی به بازار از چند پنجره صحبت کنیم. در خصوص بازار سرمایه سازمان بورس و اوراق بهادار باید دقیق عمل کند و درایت داشته باشد و فقط رئیس سازمان بورس در مورد تصمیمات حمایتی بازار اعلام نظر کند. ما شاهد این هستیم که همه در ایران عطش مصاحبه دارند و این حرف‌ها تأثیرگذار بود. نکته سوم اینکه بازار سرمایه نام بازار دارد، مارکت است. بازار سرمایه است و مثل بازار خودرو و ملک و... نیست که قیمت‌ها را در آن فیکس کرد و حذف کرد و محدود کرد. سرمایه‌گذاران خرد و حقیقی و حقوقی با ریسک‌پذیری‌های مختلف در داخل این بازار هستند. دنیا دنیای شبکه‌های اجتماعی است و اطلاعات خیلی سریع ردوبدل می‌شود و نمی‌توان نسبت به این بازار رویکرد سنتی داشت. لذا از این اتفاق یا می‌توانیم درس بگیریم و یا مجدداً سیستم تجربه و خطا را ادامه بدهیم. چند چیز باعث خواهد شد این بازار متعادل شود 1. دامنه نوسان. 2. چشم‌انداز اقتصادی. چشم‌انداز اقتصادی در ایران تورمی است. تورم لحظه‌ای رشد می‌کند و پایه پولی رشد می‌کند و ناخودآگاه هر چه سیاست‌ها به سمت خلق پول جدیدتر برود که می‌رود، ما شاهد افزایش پایه پولی و تورم خواهیم بود. در این شرایط بازار سرمایه محمل خلق نقدینگی خواهد بود. ما در مورد 2700 هزار میلیارد تومان نقدینگی در سال 99 حرف می‌زنیم. این‌ها از بین نمی‌رود و در اقتصاد وجود دارد و تولید می‌شود و حتی به نظر می‌رسد با سرعت بیشتری تولید خواهد شد. همه این عوامل دست‌به‌دست هم داده تا همه بازارها به سمت بالا حرکت کنند. بازارها مثل هر اقتصاد دیگری تقدم و تأخر دارند. امروز بازار سرمایه رشد خود را کرده است و عده‌ای منفعت خود را بردند و عده‌ای ناخودآگاه ضرر کردند. امروز بازار خودرو و طلا و ارز و مسکن از نو بالا می‌رود این وضعیت به دلیل عدم شفافیت در چشم‌انداز ایران ادامه خواهد داشت.»
حمایت دولت از بورس؟
مولوی در بخش دیگری از این گفت‌وگو درخصوص موضوع حمایت‌های دولت از بازار سرمایه نیز افزود: «من نمی‌فهمم حمایت دولت یعنی چه؟! اقتصاد ایران 75% دولتی است. در بورس اوراق بهادار نیز عیناً همین شرکتهای دولتی و خصولتی حضور دارند و یا شرکت‌هایی زیرمجموعه شرکتهای دولتی و حاکمیتی حضور دارند. اقتصاد ما کلاً دولتی است و زمانی که دولت همه را به بازار سرمایه دعوت می‌کند باید زیرساخت‌هایی مثل صندوق ثبات و ... را آماده کند. وقتی می‌گوییم حمایت دولت یعنی بیلوت. بیلوت اتفاقی بود که در آمریکا رخ داد یعنی در بحران سال 2008 وقتی دولت خواست پوشش بدهد 700 تا 1000 میلیارد دلار آورد و از بنگاه‌ها حمایت کرد. ما در ایران شاهد چنین وضعیتی نیستیم. زمزمه‌هایی وجود دارد که بخشی از پول صندوق توسعه ملی خواهد آمد و مسیر بیلوت را اعمال خواهند کرد باید ببینیم چه نتیجه‌ای می‌دهد. ولی وقتی می‌گوییم حمایت به عقیده من بازار ایران به چنین حمایتی نیاز ندارد. حمایت این است که ما درست و سنجیده و در زمان درست صحبت کنیم. این می‌تواند اطمینان را به بازار برگرداند. اگر اقدامات عملی در بازار دیده شود اعتماد همه جلب می‌شود. آقای دژپسند، وزیر اقتصاد در انتشار اوراق تلاش زیادی کردند. البته نمی‌توان همه‌چیز را از وزیر اقتصاد انتظار داشت، ولی دولت سرمایه عظیمی برای ایجاد بسترهای جذب نقدینگی برای پروژه‌های زیرساختی کشور را در بازار سرمایه در ابتدای سال از دست داد. با ایجاد صندوق‌های پروژه و با ایجاد صندوق‌های پروژه توسعه‌ای و زیرساختی می‌توانست پروژه‌های زیرساختی را حداقل تا بیست میلیارد دلار تعریف کند و نقدینگی را جذب کند و بازار مستعد بود و دولت می‌توانست این پول را وارد بخش واقعی اقتصاد کند و به توسعه زیرساخت‌های کشور در شرایط تحریمی کمک کند. امروز در این بازار چنین کاری بسیار سخت است.»
چند توصیه به سرمایه‌گذاران
این مشاور تامین مالی و سرمایه‌گذاری در پایان با توجه به این افت‌وخیزهای اخیر بازار سرمایه، خطاب به سرمایه‌گذاران خرد گفت: «ما نمی‌توانیم برای همه نسخه‌ای کلی بپیچیم. پیچیدن نسخه‌ای کلی نشان از این دارد که ما نیز آدمی حرفه‌ای نیستیم. چون نسخه‌ای کلی وجود ندارد. بازار سرمایه در کنار چند بازار دیگر ازجمله ارز و طلا و مسکن قرار دارد. اولین کار برای سهامداران خرد این است که به شکل مستقیم در بازار سرمایه سرمایه‌گذاری نکنند. اگر چنین کردند با شناختی که از شخصیت خود دارند که ایدئالیست یا محافظه‌کار یا عمل‌گرا هستند ابتدا تیپ شخصیتی خود را بشناسند و بر اساس این تیپ شخصیتی قدم‌های خود را بردارند. آنچه در ایران رخ می‌دهد افرادی که بسیار ریسک گریز هستند چنان تصمیمات ریسک‌پذیری می‌گیرند که ما به‌عنوان فعال انگشت‌به‌دهان می‌مانیم. دومین عامل تعیین بازه زمانی مورد انتظار است نباید فکر کنند که بازار سرمایه مثل اتوبوس شرکت واحد است و همه را تا ایستگاه آخر با خود خواهد برد. وقتی به بازه مورد انتظار خود رسیدند باید پول خود را سیو کنند ما به آن می‌گوییم استراتژی سیو سود و بسیار مصطلح است. نکته دیگر این است که اگر در بازاری زیان کردند می‌توانند از بازارهای موازی دیگر برای این کار استفاده کنند و بازارهای موازی می‌توانند نقش کم کننده ریسک را داشته باشند نکته بعدی این است که در سرمایه‌گذاری بی‌گدار به آب نزنند.»
پیش‌بینی آینده بورس
حمید اسدی، کارشناس بازار سرمایه به تجارت‌نیوز گفت بازار سهام احتمالاً امروز تقریباً مثبت و رو به بالاست. این کارشناس بازار سرمایه در مورد روند بازار سرمایه در هفته پیش رو نیز بیان کرد: «بازار سهام در هفته پیش رو به چند عامل بستگی دارند. اولین عامل، تعیین تکلیف پالایشی یکم است. اگر پالایشی یکم جمع شود برای بازار بسیار خوب است. مردم هم خیالشان راحت می‌شود که این پرونده بسته‌شده است و سراغ خرید سهم‌های دیگر بازار می‌روند. دومین عامل تأثیرگذار بر بازار سهام هفته پیش رو امکان اصلاح قیمت دلار است. با توجه به تحلیل‌های تکنیکالی که از قیمت دلار وجود دارد، احتمال دارد دلار در حد بسیار کمی اصلاح داشته باشد. این موضوع روی بازار تأثیر دارد و امکان تغییر سرمایه‌گذاری به سمت بازار سرمایه را بیشتر می‌کند. ازآنجایی‌که روز چهارشنبه گذشته بازار متعادلی را شاهد بودیم، به نظرم این هفته نیز بازار متعادل است. بازار اصلاح سنگین ندارد اما سود بالایی هم ندارد. احتمالا این هفته دو یا سه روز مثبت است و دو روز را نیز منفی می‌گذراند. اواسط مهرماه به بعد بازار روند صعودی خود را شروع می‌کند. به‌احتمال بسیار زیاد پانزدهم تا بیستم مهر روند صعودی سهام شروع می‌شود.»