ستاره صبح-تحلیلی از مترجم: تحریر مقالاتی از این دست آن هم در دوران خطیر گذار و جابجایی قدرت در ایالات‌متحده، می‌تواند زمینه‌ساز بروز خطراتی باشد که نیکلاس کریستف در مقاله‌اش در نیویورک‌تایمز تحت عنوان «خطر پنتاگون در 65 روز آینده برای ایران، کره شمالی، چین و روسیه» به آن‌ها اشاره کرده بود. مقاله‌ای که روزنامه ستاره صبح، ترجمه بخش‌هایی از آن را تنها ساعاتی پس از انتشار در روزنامه نیویورک‌تایمز، به زیر چاپ برد.هفته گذشته، در حالی کاخ سفید خبر شکست در انتخابات را هضم می‌کرد که مقامات دولت ترامپ با گزارش‌هایی درباره عقب‌نشینی نگران کننده در دو جبهه درگیری طولانی‌مدت این کشور با ایران مواجه شدند. ابتدا سندی از سازمان ملل منتشر شد که نشان دهنده افزایش چشمگیر ذخایر اورانیوم غنی شده با درجه پائین در ایران است.
سپس ماهواره‌ها یک نفت‌کش ایرانی را پس از تحویل فرآورده‌های نفتی ایران به ونزوئلا - چهارمین مورد در هفته‌های اخیر - که در مسیر برگشت به خلیج‌فارس بود را ردیابی کردند. لذا درمی‌یابیم که تجارت نفت ایران، مانند تولید سوخت هسته‌ای، دوباره در حال افزایش است. دولت ترامپ با موج تحریم‌های جدید علیه ایران در ماه‌های پایانی خود قرار دارد، اما تقریباً با هر معیاری، این تلاش‌ها متزلزل به نظر می‌رسد. تانکرهایی که در هفته‌های اخیر وارد ونزوئلا شده‌اند بخشی از ناوگان نفت‌کش‌های ایرانی هستند که به گفته تحلیلگران اکنون بی‌سروصدا روزانه یک میلیون بشکه نفت و گاز تخفیف داده شده ایران را جابجا می‌کنند تا به دست مشتاقان آن برسد. این تحلیلگران می‌گویند این میزان، نسبت به بهار گذشته بیش از ده برابر افزایش را نشان می‌دهد و آنچه را کارشناسان می‌بینند، تضعیف قابل توجه در سیاست فشار حداکثری اعمال شده توسط دولت ترامپ از زمان خروج از توافق هسته‌ای ایران در سال 2018 است. در نتیجه، انتظار می‌رود ترامپ، جو بایدن رئیس‌جمهور منتخب را با بحرانی روبرو کند که تقریباً با هر معیاری نسبت به زمانی که چهار سال پیش انتخاب شد، بدتر است: این دولت ایران است که محدودیت‌های برنامه هسته‌ای را نادیده می‌گیرد، در حالی که اهرم‌های دیپلماتیک و اقتصادی واشنگتن به طور مداوم کاهش می‌یابد. رابرت لیتواک، معاون ارشد مرکز بین‌المللی اندیشمندان وودرو ویلسون مستقر در واشنگتن و نویسنده کتاب «مدیریت خطرات هسته‌ای»، کتابی در زمینه مقابله با تهدیدات گسترش سلاح‌های هسته‌ای، گفت: «تهران سیاست فشار حداکثری ترامپ را با فشار پاسخ داده است.. لیتواک گفت، سیاست‌های کاخ سفید از نظر دیپلماتیک بجای ایران، ایالات‌متحده را به انزوا کشانده است». مقامات اطلاعاتی و کارشناسان صنعت هسته‌ای گفتند که کم تأثیر شدن فشار تحریم‌ها، به ایران فرصت بیشتری می‌دهد تا با چالش‌های اقتصادی همچنان مهیب خود مقابله کند، بدون آنکه از تلاش برای تولید اورانیوم غنی شده که تحت شرایط توافق هسته‌ای از آن صرف‌نظر کرده بود، دست بکشد. هفته گذشته، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در یک سند محرمانه به کشورهای عضو گزارش داد که ذخایر اورانیوم غنی شده ایران به حدود 8000 پوند، یعنی به بیش از 12 برابر حد تعیین شده در توافق هسته‌ای 2015 رسیده است. مقامات ایرانی با اشاره به اینکه این واشنگتن است که از توافق دور شده و نه تهران، این نقض را توجیه می‌کنند. بر اساس توافق برجام، کشورهای غربی محدودیت صادرات نفت ایران را حذف کردند و در ازای آن خواستار بسته شدن راکتور هسته‌ای اراک و محدود نمودن ذخیره اورانیوم غنی شده به کمتر از 300 کیلوگرم یا 660 پوند چیزی که به‌مراتب از آنچه برای ساخت یک بمب هسته‌ای کمتر بود، گردیدند. ولی هم‌اکنون به گفته کارشناسان تسلیحات، تهران با ذخیره 8000 پوندی فعلی می‌تواند در کمتر از چهار ماه به ساخت بمب برسد؛ این درحالی است که ایران از قبل هرگونه علاقه به دستیابی به سلاح هسته‌ای را انکار کرده است. اما چشم‌اندازها برای بازگشت به توافقنامه روشن نیست. بایدن در زمان کاندیداتوری متعهد شده بود که تنها پس از یک دیپلماسی سخت‌گیرانه با هدف تمدید پیمان و تقویت مفاد آن، دوباره به توافقنامه را برخواهد گشت. تاکنون، تهران نشانه‌ای از تمایل به پذیرش چنین شرایطی نشان نداده است و در هر صورت، چنین برگشتی حداقل تا پس از انتخابات ریاست جمهوری سال آینده در ایران بعید خواهد بود.
15 نوامبر 2020
تارنمای واشنگتن‌پست
برگردان و کوتاه کننده علی‌اصغر شهدی
Asghar.shahdi@gmail.com