در میان مقولات و عبارتهایی که در خصوص مدیریت آب و منابع آبی شنیده میشود واژه «آورد آبی» یکی از مهمترین و استراتژیک ترین واژهها محسوب میشود. اما «آورد آبی» چیست و چه جایگاهی در ادبیات و دکترین مصرف آب دارد؟
«آورد آبی» چیست؟ «آورد آبی»، یا آب ورودی، به مقدار آبی گفته میشود که وارد یک سیستم آبی (مانند مخزن، دریاچه، رودخانه یا یک ناحیه آبیاری) میشود. این آب میتواند از منابع مختلفی مانند بارش، رواناب سطحی، جریانهای زیرزمینی، تخلیه آبهای سطحی و ورودیهای مصنوعی (مانند کانالها یا خطوط لوله) تأمین شود. بهطور خلاصه، آورد آبی میزان آبی است که وارد یک منطقه آبی میشود و نقش مهمی در مدیریت منابع آب و تعادل هیدرولوژیکی یک منطقه دارد. در سطح کلان نیز به میزان آبی که در کشور از چاهها، رودخانهها، یا روان آبها برای تولید آب شرب یا کشاورزی استحصال میشود، آورد آبی گفته میشود.
آورد آبی امسال کشور چقدر است؟ وزیر نیرو این هفته با یادآوری اینکه در سالهای گذشته کل آورد آبی کشور بیش از ۴۰۰ میلیارد مترمکعب بود که ۱۳۰ میلیارد آن را رواناب تشکیل میداد، گفت: اکنون وضعیت بهگونهای شده که این میزان به کمتر از ۳۸۰ میلیارد مترمکعب رسیده است. در حقیقت این کاهش جدی آب آورد در کشور زنگ خطر جدی بیآبی را در کشور به صدا درآورده است و شاید چند صباح دیگر حتی مجبور به تغییر شعار « آب هست اما کم است» شویم!
اسراف در آب مقام رهبری نیز در این مورد هشدار دادهاند و گفتند: «یکی از چیزهایی که ما در این کشور نتوانستیم بر خودمان فائق بیاییم و اصلاح کنیم، مسئلهی اسراف است و یکی از موارد اسراف، اسراف در آب است؛ اتفاقاً کشور ما جزو مناطقی است که ازلحاظ آب آنچنان غنی نیست؛ اما درصورتیکه اسراف نکنیم و روش کار را آنچنانکه عاقلانه و درست است در پیش بگیریم، با همین آبِ موجود میتوانیم نیاز کشور را برآورده کنیم. اینها وظائف همهی مردم ایران است و دولت اسلامی موظف است که با ترتیب صحیح و با برنامهی درست، از این آمادگی ملت ایران استفاده کند و انشاءالله یکی پس از دیگری مشکلات را برطرف کنند.»
کاهش مصرف آب هرچند صرفهجویی و راهکارهایی مثل استفاده از سر دوشهای کممصرف و شیرهای آب دارای پرلاتور، زمان دوش گرفتن را کوتاهتر کردن و بستن شیر آب در هنگام مسواک زدن یا شستن ظروف بهصورت دستی، همگی در کاهش مصرف آب مؤثر هستند ولی یادمان باشد داستان کمبود آب در کشور جدیتر و خطرناکتر از آن است که با کلیپ آموزشی و کمتر دوش گرفتن و آبیاری باغچه با آب روشویی و ... حل شود. چراکه اساساً مصرف آب خانگی بخش کوچکی از سرانه آبی کشور را در برمیگیرد و بیشترین مصرف آب در حوزه کشاورزی و صنعت است. راهکار یادمان باشد بحران آب، چالشی چندوجهی است که نیازمند رویکردی جامع و متوازن است. در بُعد راهکارهای اساسی، مدیریت مصرف آب با بهرهگیری از فناوریهای نوین آبیاری، بازچرخانی آب، و اصلاح الگوی کشت، تغییر ساختاری صنایع نقشی حیاتی ایفا میکند. از سوی دیگر، در حوزه توسعهای، سرمایهگذاری در زیرساختهای آب، ازجمله سدسازی، شیرین کردن آب دریا، ذخیرهسازی آب برف و باران، احیای جدی قناتها و انتقال مدیریتشده و علمی آب، در کنار ترویج فرهنگ صرفهجویی و آگاهیبخشی عمومی، بیش از هر زمان دیگر ضروری به نظر میرسد.