پافشاری ایران بر لغو همه تحریم‌ها
سید عباس عراقچی، رئیس هیئت ایران، در نشست وین، ضمن تأکید بر اراده جمهوری اسلامی ایران جهت ادامه تعاملات جدی، گفت این امر منوط به مشاهده اراده سیاسی و جدیت در طرف‌های مقابل است و در غیر این صورت، دلیلی برای ادامه مذاکرات وجود نخواهد داشت. عراقچی مجدداً تأکید کرد لغو کلیه تحریم‌های آمریکا که در دوران رئیس‌جمهور گذشته آن کشور وضع‌شده‌اند، گام ضروری برای احیای برجام بوده و تنها پس از راستی آزمایی لغو این تحریم‌ها، ایران آمادگی دارد تا اقدامات جبرانی خود را متوقف کرده و به اجرای کامل برجام بازگردد.
او در مصاحبه‌ای توضیح بیشتری درباره بایدها و نبایدها و روند مذاکرات ارائه کرد و گفت: ظرف دیروز و امروز هر دو کار گروهی که در حوزه تحریم‌ها و هسته‌ای تشکیل دادیم به‌صورت فشرده کارکردند. کارشناسان همه کشورها دخیل بودند و خیلی جامعه همه مسائل را مدنظر قراردادند و همان‌طور که قبلاً هم‌عرض کردم هدف آن‌ها تنظیم اقداماتی است که دو طرف باید در یک مرحله انجام دهند. عراقچی یادآور شد: بحث گام‌به‌گام، اقدامات اولیه و اقدامات میانی و این‌ها مدت‌هاست که کنار گذاشته‌شده. کاری که ما آلان انجام می‌دهیم طبق مواضع اصولی جمهوری اسلامی ایران بر این مبنا است که در مورد برداشته شدن یک جای تحریم‌ها به‌صورت دقیق مذاکره می‌کنیم، اینکه چه تحریم‌هایی با چه مشخصاتی و چگونه همه این‌ها باید به‌صورت دقیق روشن بشود. معاون وزیر امور خارجه اظهار داشت: همه این موارد را کارگروه‌ها انجام می‌دهند تا زمانی که آماده شد و توافق شد که این مجموعه تحریم‌ها باید برداشته شود که ازنظر ما شامل همه تحریم‌های برجامی و همه تحریم‌های دوران آقای ترامپ می‌شود، در آن صورت آماده می‌شود برای اینکه یکجا این عمل صورت بگیرد. از طرفی دیگر در رابطه با فعالیت‌های هسته‌ای ایران هم مجموعه اقداماتی که ایران باید انجام بدهد تا به پایبندی کامل برگردد مشخص می‌شود و بعد ما تنظیم خواهیم کرد و بحث خواهیم کرد ترتیب و توالی اقدامات چگونه باید باشد.
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه هم در پست جدیدی در شبکه‌ی اجتماعی توییتر بر لغو تمام تحریم‌های دوران ترامپ تأکید کرد.ظریف نوشت: ایران مسیری منطقی برای انطباق کامل با برجام پیشنهاد داد. ایالات‌متحده که باعث بحران موجود است باید اول به‌طور کامل به برجام بازگردد.ایران پس از راستی آزمایی سریع، پاسخ متقابل می‌دهد و تمام تحریم‌های دوره ترامپ مغایر با برجام بود که باید برداشته شود - بدون استثنا.
چه تحریم‌هایی باید لغو شوند؟
غریب آبادی در مصاحبه با سایت خامنه‌ای دات آی آر گفت:تحریم‌هایی که باید برداشته شود، کاملاً مشخص است. اولاً، تمامی تحریم‌هایی که برابر برجام لغو شد، ولی دولت آمریکا مجدداً آن‌ها را اعمال کرد، باید لغو شود. ثانیاً، دولت ترامپ برخی تحریم‌های جدیدی را علاوه بر تحریم‌هایی که تحت برجام لغو شده بود، وضع کرد. این تحریم‌ها هم باید لغو شود. ثالثاً، تحریم‌هایی هست که به بهانه‌های غیرهسته‌ای وضع شد. این تحریم‌ها هم باید به‌صورت کامل رفع شود.این موضوع به‌صورت شفاف در گفت‌وگوها ازجمله در کمیسیون مشترک برجام از سوی جمهوری اسلامی ایران اعلام‌شده که باید تمامی این تحریم‌ها لغو شود.و برای ما هم این‌گونه نیست که مثلاً رئیس‌جمهور آمریکا برخی فرمان‌های اجرایی را برای لغو تحریم‌ها امضاء کند تا این اطمینان برای ما حاصل شود که تحریم‌ها واقعاً رفع شده‌اند. تحریم‌ها نه روی کاغذ، بلکه باید به‌صورت عملی لغو شود. به همین دلیل است که رهبر انقلاب نیز بحث راستی آزمایی لغو تحریم‌ها را مطرح کردند و تبدیل به سیاست جمهوری اسلامی ایران شد و در گفت‌وگوهای مختلف هم منعکس‌شده و مورد تأکید قرارگرفته و پیگیری می‌شود.
نقطه اختلافات طرفین در وین
مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه معتقد است امروز ایران با هوشیاری و تدبیر می‌تواند حداکثر استفاده را از وضعیت ایجادشده در جهت منافع ملی خودش داشته باشد، به‌ویژه آنکه اروپا و آمریکا در شرایط کنونی یک نگاه جدی‌تری به برجام داشته و آن را دنبال می‌کنند. قاسم محبعلی در گفتگو با «انتخاب» و با اشاره به برگزاری نشست وین و آغاز مذاکرات برجام، گفت: طرفین مذاکرات چه ایران، چه آمریکایی‌ها که به‌صورت غیرمستقیم مذاکرات را با ایران انجام دادند و چه اروپایی‌ها و حتی روسیه و چین، همگی به‌صورت محتاطانه نسبت به مذاکرات وین رضایت داشتند و این نشست را گامی سازنده برای ادامه مذاکرات در روز جمعه و احتمالاً روز‌های بعدی تعریف کردند که بخشی از این موضوعات نیز قرار است در کمیته‌ها و کارگروه‌های تخصصی مرتبط با کمیسیون برجام دنبال شود. این کارشناس سیاست خارجی ادامه داد: این مذاکرات غیرمستقیم انجام‌شده، مقدمه‌ای برای شروع مذاکرات جدی جهت احیای برجام است. البته اینکه توقع داشته باشیم این روند آغازشده خیلی زود به نتیجه برسد، قابل‌بحث است. چراکه اختلاف نظرات موجود بین طرفین و مشخصاً بین ایران و آمریکا در ماجرای برجام، مثل یک گودالی است که باید دید چگونه طرفین می‌خواهند این گودال را پر کنند.وی همچنین در واکنش به اظهارات برخی مقامات آمریکایی مبنی بر اینکه ایران ابتدا باید به تعهدات برجامی بازگردد تا در ادامه آمریکا تحریم‌ها را لغو کند، گفت: این موضع مثال همان ماجرای معروف است که اول مرغ وجود داشته یا تخم‌مرغ؟ اگر قرار باشد که این بحث ادامه داشته باشد، مسائله‌ای حل نمی‌شود؛ بنابراین در این میان ۲ راهکار مطرح است؛ اول آنکه طرفین هم‌زمان تعهدات برجامی را انجام داده و به برجام برگردند و دوم آنکه طرفین به‌صورت گام‌به‌گام پیش بروند که به نظر می‌رسد، آمریکایی‌ها راهکار دوم را مدنظر دارند.محبعلی در توضیح راهکار بازگشت گام‌به‌گام طرفین به برجام، تصریح کرد: این راهکار چنین است که ایران به‌صورت تدریجی تعهدات برجامی خودش را انجام بدهد و هم‌زمان با این اقدامات تدریجی و گام‌به‌گام، آمریکا نیز تحریم‌ها را به‌صورت تدریجی بردارد. البته در این میان طرفین نمی‌خواهند خودشان را عجول و ناچار در بازگشت به برجام نشان بدهند. چراکه آمریکا با داشتن تحریم‌ها علیه ایران و نیز ایران با افزایش درصد و حجم غنی‌سازی، ابزار چانه‌زنی خودشان رادارند. حالا این سؤال را باید پرسید که نتیجه این اتفاق چه خواهد شد و چه زمانی طرفین به‌جای قبلی خودشان در برجام در سال ۲۰۱۵ بازمی‌گردند؟
نمایشی بودن مخالفت‌ها
وی همچنین با اشاره به اظهارات رابرت مالی مبنی بر اینکه سیاست فشار حداکثری شکست‌خورده و تنها راه ممکن دیپلماسی است، اما خود را ملزم به توافق با ایران قبل از انتخابات ۱۴۰۰ نمی‌دانند، گفت: آقای مالی از یک موضوع و راهبرد بلندمدت صحبت می‌کند که بخشی از راهبرد و سیاست کلی آمریکا در عرصه جهانی است. همچنین پاره‌ای از سخنان آقای مالی را می‌توان متوجه افکار عمومی در داخل آمریکا و متوجه متحدان ایالات‌متحده دانست، چراکه در داخل آمریکا جمهوری‌خواهان و ترامپیست‌ها و در خارج از آن کشور‌هایی مانند عربستان سعودی و نیز اسراییل مدافع جدی تحریم و فشار‌های حداکثری علیه ایران بودند؛ لذا اینکه آقای مالی تأکید دارد که فشار حداکثری علیه ایران شکست‌خورده و تنها راه ممکن دیپلماسی است، دقیقاً اشاره به همین موضوع دارد.این کارشناس سیاست خارجی همچنین با اشاره به سخنان آقای خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه مبنی بر اینکه هیچ‌گونه مذاکره مجاورتی با آمریکا انجام نخواهد شد، گفت: قطعاً تا زمانی که برجام حل نشود، طبیعی و بدیهی است که ایران بر مواضع اعلانی خودش اصرار داشته باشد. البته باید بپذیریم که مذاکره غیرمستقیم هم نوعی از مذاکره است. ما این نوع مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا را قبلاً در موضوعاتی مانند افغانستان هم تجربه کردیم. اما اینکه چرا ایران نمی‌خواهد دست‌کم در شرایط کنونی با آمریکا مذاکره مستقیم داشته باشد، شاید به دلیل آن است که با ورود آمریکا به مذاکرات مستقیم، ضمانتی برای لغو تحریم‌ها ایجاد نشده و درعین‌حال روند مذاکرات دچار پیچیدگی‌هایی شود. محبعلی ادامه داد: البته من فکر می‌کنم که انجام مذاکرات مستقیم با آمریکا برای ایران منافع بیشتری خواهد داشت. اولاً ما از این طریق زودتر می‌توانیم به یک نتیجه و جمع‌بندی برسیم و دوم اینکه با انجام مذاکرات غیرمستقیم یا نیابتی راه برای ورود رایزن‌ها و واسطه‌ها به مذاکرات باز می‌شود. در این میان شاید واسطه‌ها و رایزن‌ها منافع و خواسته‌های خودشان را در مذاکرات دخیل کنند و حتی این احتمال وجود داشته باشد که به‌عنوان‌مثال تفصیل و طولانی شدن مذاکرات برای واسطه‌ها نتایج بهتری داشته باشد، ولی در مقابل این طولانی‌تر شدن مذاکرات به نفع ایران نخواهد بود.