پاشنه آشیل نگاه به شرق
هادی موسوی، کارشناس، در مصاحبه با انصاف‌نیوز درباره‌ی اینکه باوجود تحریم‌ها چگونه می‌توان تفاهم‌نامه همکاری با چین را امضا کرد، گفت: «این تفاهم‌نامه باعث دور زدن تحریم نیست و در زمان تحریم نمی‌تواند اجرایی شود، چون تا زمانی که تحریم هستیم، کشور چین باید ریسک کند و هزینه‌ی این پذیرش ریسک را بدهد که این کار را نمی‌کند. وقتی بازاری به‌اندازه‌ی تمام دنیا برای چین وجود دارد، چرا باید این هزینه‌های سیاسی و اقتصادی دور زدن تحریم ایران را بپردازد؟ موضوع درواقع تحریم‌های دلاری و بانکی ما است. مثلاً چین چگونه می‌خواهد به ما پولی را بپردازد؟ از طریق چه بانکی؟ به یوآن هم نمی‌تواند پول بدهد. اگر بخواهد کالای چینی بدهد باید کل مملکت را کالای چینی کنیم و با این کار تولید داخل ضربه می‌خورد. اگر یوآن بدهد یا ریال بگیرد، به دلایل فنی امکان‌پذیر نیست. وقتی ریال سالانه چهل درصد تورم دارد، چین قطعاً با ریال کار نمی‌کند. ما هم وقتی یوآن چین ده درصد تورم داشته باشد، با آن کار نمی‌کنیم. اما دلار، سالی نهایتاً دو درصد تورم دارد از همین رو تمام کشورها، ترجیح می‌دهند که مبادلات خود را با دلار انجام دهند لذا، مادامی‌که ما تحریم دلاری باشیم این قرارداد نمی‌تواند شکل قرارداد مالی بگیرد. موضوع بعدی FATF است. کشور چین یک موسسه‌ای به نام «موسسه بیمه صادراتی» (Sinosure) دارد. در این موسسه مجوز سرمایه‌گذاری چینی‌ها در خارج از کشور را می‌دهند. این موسسه به شما می‌گوید اگر مثلاً صد میلیون دلار در افغانستان سرمایه‌گذاری می‌کنید باید چه نرخ بازگشت سرمایه داشته باشید که به‌صرفه باشد. البته این نرخ در افغانستان و کانادا باهم متفاوت است. چون شرایط سیاسی اقتصادی افغانستان فرق دارد. مبنای تحلیل این گزارش سازمان همکاری و توسعه اقتصادی OECD است. این موسسه سالانه از شرایط اعتباری کشورهای یک گزارشی می‌دهد. یک‌بخشی از مبنای محاسبات او گزارش‌های پول‌شویی FATF است. آلان در لیست سیاه FATF هستیم و به همین دلیل در پایین‌ترین رتبه اعتباری OECD ، رتبه ۷، قرارگرفته‌ایم. شرایط تحریم فعلی نیز قابل‌مقایسه با تحریم‌های دولت قبل نیست. در این چند سال اخیر الزامات FATF فراگیرتر و سخت‌گیرانه‌تر شده است پس شرایط آلان با گذشته فرق دارد. درنهایت چین دیگر این ریسک را نمی‌کند.»
چین حامی ایران نیست
اگر قرار است با چین در یک شرایط مساوی قرارداد ببندیم، بسیار دستاورد خوبی است. اما اگر می‌خواهیم در برابر آمریکا کم نیاوریم یا چین در مقابل آمریکا از ما حمایت کند، باید بگویم همان اتفاقی که در دولت آقای احمدی‌نژاد افتاد آلان هم رخ خواهد داد. در آن برهه به حمایت چین نیاز داشتیم و فکر کردیم اگر به چین امتیاز اقتصادی بدهیم، چین در شورای امنیت از ما حمایت خواهد کرد که این کار را نکرد. البته بگویم اگر شرایط برابر نباشد، قرارداد با چین و آمریکا فرقی ندارد، نقض غرض است و پیشرفتی در کار است.اگر چین می‌خواست در شرایط تحریم به ایران کمک کند، چرا در این سه سال این کار را نکرد؟ بیست میلیارد دلار ارز حاصل از فروش نفت ایران، در چین بلوک شده است. حتی بانکی که در دوره‌ی قبل برای ایران در چین تا سیس شد هم با ما کار نکرد. حتی برای یک پروژه قرار بود به‌جای پول، نفت ببرند، به خاطر تحریم این کار را هم نکردند و طلب خودشان را در یک مقطعی از ما نگرفتند. این خودش نشان می‌دهد در شرایط تحریم چین حاضر نیست از ما حمایتی کند. آن‌ها با دوقطبی در ایران آشنایی دارند و حاضر نیستند با کشوری توافق کنند که هر چهار سال یک‌بار یک رئیس‌جمهوری با تفکری متفاوت می‌آید.