درحالیکه توزیع جهانی واکسن برای محافظت در برابر کووید 19 و گونههای شناختهشده آن در جریان است، محققان در حال یافتن یک واکسن جهانی هستند که بتواند مردم را از ویروس کرونا و ویروسهای بعدی محافظت کند؛ زیرا محققان باید یکقدم جلوتر از بیماریهای همهگیر باشند و بتوانند بیماری بعدی را پیشبینی کنند. دراینارتباط یک گروه از دانشمندان در یک آزمایشگاه نظامی در حومه پایتخت آمریکا با دستکاری پروتئینها و آزمایش روی میمونها، در حال ابداع یک واکسن نوین برای مبارزه با کووید-۱۹ و همه انواع دیگر از ویروسهای خانواده کروناویروس هستند. این واکسن حاصل تجربیات، دانش و زحمت این گروه به سرپرستی دکتر «کیوان مجرد» است که بهتازگی اولین آزمایش انسانی خود را آغاز کرده است. دکتر «کیوان مجرد» که تلاش برای ساخت این واکسن را بهعنوان مدیر بیماریهای عفونی نوظهور در موسسه تحقیقات نظامی والتر رید (WRAIR) رهبری میکند، میگوید: ما میخواهیم در این نبرد پیروز شویم، اما همچنین میخواهیم در یک جنگ طولانی هم پیروز شویم. به گزارش ایسنا و به نقل از ایبیسی نیوز، هنگامیکه ویروس کووید-۱۹ در ژانویه سال ۲۰۲۰ توالییابی شد، مجرد و تیمش بهصورت شبانهروزی مشغول کار شدند و طی ۶ ماه از دوازده نمونه اولیه به یک واکسن واحد رسیدند. او میگوید: بهرغم تلاش بیوقفه و سرعت ما در پیشبرد این واکسن، میدانستیم که اولین واکسنی نخواهد بود که برای عموم عرضه میشود.
تمرکز «مجرد» از همان ابتدا بر روی تهدیدات نسل بعدی بود. تهدیداتی که میتوانند در غارهای ناشناخته میزبان خفاشها رشد کنند و منتظر تماس و تکثیر در انسانها باشند. مجرد میگوید: حتی اگر ظرف یک سال پس از ظهور بیماری واکسن دریافت کنیم، صدها هزار نفر در ایالاتمتحده و چند میلیون نفر در سطح جهان قبل از اینکه واکسن در دسترس قرار بگیرد، جان خود را ازدستدادهاند. ما میخواهیم بهجایی برسیم که واکسن از قبل وجود داشته باشد. قبل از اینکه نوع بعدی، ویروس بعدی، گونههای جهشیافته بعدی کروناویروسها ظهور کنند.
سه واکسنی که تاکنون مجاز به استفاده در ایالات متحده تشخیص دادهشدهاند، با دادن دستورالعملهای ژنتیکی به بدن برای ایجاد پروتئین سنبلهای که در سطح ویروس یافت میشود، کار میکنند. هنگامیکه بدن این پروتئین را ایجاد میکند، سیستم ایمنی بدن هشدار داده و شروع به تشکیل آنتیبادی یا پادتن میکند. این یک روش ایمن برای تحریک پاسخ ایمنی مشابهی است که فرد پس از ابتلا به ویروس واقعی دارد.
واکسن "WRAIR" از هر دو مورد دادن دستورالعمل و ایجاد سنبله صرفنظر میکند و پروتئین سنبلهای را که قبلاً تشکیلشده است به همراه یک ترکیب کمکی تقویتکننده سیستم ایمنی مستقیماً به بدن فرد وارد میکند و بهسرعت پاسخ پادتن را در بدن فرد شروع میکند. برخلاف سایر واکسنهای مبتنی بر پروتئین در حال آزمایش، واکسن "WRAIR" نانو ذرات ویروسی را ارائه میدهد که هرکدام دارای یک آرایه ثابت از ۲۴ پروتئین سنبله هستند که در دستههای کوچک سهتایی از یکپایه «فریتین» بیرون زدهاند. بسیاری از نظریهها وجود دارد که نشان میدهد چرا چیزی که به این شکل ارائه میشود چنین واکنش ایمنی خوبی در پی دارد، اما از برخی جهات میتوانید ببینید که شبیه به ویروس به نظر میرسد؛ بنابراین دارای برخی از خواص است که پاسخ ایمنی را بهگونهای آموزش میدهد که به شما یک پاسخ بسیار قوی و گسترده ارائه میدهد. گفتنی است که نتایج آزمایش روی هزاران موش و دهها میمون امیدوارکننده بوده است.
ما فکر میکنیم واکسنها احتمالاً در مقابل انواع جدید ویروس نیز محافظت ایجاد کنند، اما ممکن است در میزان محافظت شاهد کاهش باشیم؛ اما آنچه ما تاکنون در مورد واکسن خود در حیوانات دیدهایم، این است که از اثر محافظتی این واکسن در برابر انواع مختلف بههیچوجه کاسته نمیشود و در برابر ویروسهای خانواده کرونا مانند «سارس-۱» نیز مؤثر است.
در صورت موفقیت واکسن "WRAIR" در آزمایشهای بالینی، این واکسن میتواند در میان جمعیت ایالات متحده رایج شود و احتمالاً بهعنوان تقویتکننده برای افرادی که از قبل واکسینه شدهاند، عمل کند. این واکسن بسیار پایدار است و به شرایط خاصی برای نگهداری، ازجمله نگهداری در دمای انجماد نیاز ندارد.
اگرچه دانشمندان واکسن "WRAIR" با اطمینان از آن سخن میگویند، اما خودشان نیز میدانند که محصول آنها هنوز در انسان ثابت نشده است. سهشنبه گذشته یک سرهنگ بازنشسته ارتش پا پیش گذاشت تا اولین نفری باشد که مرحله اول آزمایش بالینی این واکسن را آغاز میکند.