بشر بزرگترین کارخانه تولید زباله و نخاله با خط تولیدی به وسعت جهان و با 8 میلیارد کارمند، بیشک تهدیدی بزرگ برای محیطزیست و سلامت ساکنان کره زمین محسوب میشود. رشد سریع جمعیت و افزایش مواد مصرفی که از مظاهر شهرنشینی است، عاملی بر ازدیاد روزافزون زبالهها، پسماندها و نخالههای ساختمانی و عمرانی شده و فرایند جمعآوری و دفع زبالهها را پیچیده و دشوار کرده است. مردم هرروز در خانه خود یا در معابر با زبالههای خانگی و ساختمانی روبرو میشوند و اغلب نمیدانند که این زبالهها تا چه حد برای سلامت آنها خطرناک است. از سوی دیگر این زبالهها مثل معدن طلا هستند که اگر اقداماتی روی آنها صورت گیرد، ارزش اقتصادی پیدا میکنند. زبالههای قابل بازیافت یا همان طلای کثیف، یکی از عرصههای تولید ثروت است که مغفول مانده است. به عبارتی همه این زبالههای بیارزش میتوانند به محصول جدیدی تبدیل شوند که از ارزشی دهها یا صدها برابر زباله اولیه برخوردار باشند.
شهرداری تهران و سازمان مدیریت پسماند آن عزمشان را جزم کردهاند تا از یکسو از میزان تولید زباله بکاهند و از سوی دیگر از زباله، تولید ثروت کنند. ویژهنامه ضمیمه به این موضوع میپردازد که زباله دیگر یک تهدید نیست، بلکه یک فرصت به شمار میرود. برای اینکه به اهمیت زباله، نخاله یا پسماند پی ببریم نگاهی داریم به آمارهای زیر که یافته بررسیهای متخصصان این حوزه در ایران و جهان است.
* تولید انرژی و مواد موردنیاز صنعت از زباله * استفاده از کاغذهای باطله، ۹۰ درصد مصرف آب و ۵۰ درصد مصرف انرژی را کاهش میدهد * بازیافت زباله کاغذ و مقوا، ۷۵ درصد آلودگی هوا را کاهش میدهد * سامانه هوشمند رصد، جمعآوری و انتقال پسماندهای پزشکی و کنترل پسماندهای بیمارستانی بهصورت مكانيزه حجم زبالهها شهری را کاهش میدهد *آمارهای سازمان بهداشت جهانی: - 40 درصد پسماندهای بیمارستانی عفونی و خطرناک هستند - هرسال 6 میلیون نفر در جهان به دلیل نبود مدیریت صحیح پسماندها جان خود را از دست میدهند * 40 درصد نخالههای ساختمانی تهران بازیافت میشوند * پسماندهای ساختمانی و عمرانی که شامل خاک و نخاله هستند، قاتل خاموش طبیعت نام گرفتهاند * پسماندهای ساختمانی به دلیل فعلوانفعالات شیمیایی موادی همچون آهک، گچ و... خطرناکتر از زباله هستند * جمعآوری 33 تا 35 هزار تن پسماندهای ساختمانی و عمرانی در شبانهروز * جمعآوری روزانه ۱۰۰ تن پسماند پزشکی در شهر تهران * احداث و تکمیل 4 کارخانه بازیافت پسماندهای ساختمانی در شهر تهران باعث شده تا حدود 40 درصد پسماندهای ساختمانی شهر بازیافت شوند و دوباره به چرخه تولید بازگردند * 20 درصد پسماندهای ساختمانی به کارخانههای شن و ماسه تحویل داده میشود * تولید روزانه 200 تن و سالانه 60 هزار تن کمپوست (جایگزین کود حیوانی) در پروژه پردازش پسماندهای حجیم * مدیریت پسماند و بهرهبرداری از زباله و نخاله، محیطزیست را برای آيندگان حفظ میکند * پیش از شکل گیری شورای پنجم روزانه 7هزار تن زباله از شهر تهران به آرادکوه انتقال پیدا می کرد. شهرداری توانست با راه اندازی ایستگاههای «میانی» و «بازیافت» زباله حجم زباله ها را به 5300 تن در روز کاهش دهد که این اتفاق دستاورد بزرگ برای محیط زیست و همچنین صرفهجویی اقتصادی به شمار می رود.