واژه هورامان یا اورامان از ۲ بخش هورا به معنی اهورا و مان به معنای خانه، جایگاه و سرزمین تشکیل شده و درواقع به معنای سرزمین اهورایی و جایگاه اهورامزدا است. هورامان یا اورامان نام منطقهای تاریخی با بافت پلکانی و آدابورسوم بسیار خاص است که بخشهایی از شهرستانهای سروآباد، سنندج و کامیاران در استان کردستان و شهرستانهای روانسر، پاوه، جوانرود و ثلاث باباجانی در استان کرمانشاه را شامل میشود. بخش اصلی منظر فرهنگی هورامان/ اورامانات شامل درههای ژاوه رود، اورامان تخت، لهون است. حدود ۷۰۰ روستا در منطقه اورامانات/ هورامان قرار دارد. در سال ۱۳۹۹ ارزیابی میدانی منظر فرهنگی اورامانات / هورامان توسط یک ارزیاب ایکوموس جهانی انجام شده است.
منطقه هورامان/اورامانات منطقهای فرهنگی در غرب کشور و دارای کوههای سر به فلک کشیده و رودهای خروشان است. وجود این عوامل طبیعی درههایی را شکل داده که ساکنان هورامان/ اورامانات، هزاران سال در تعامل با طبیعت زندگی کرده و این تعامل را میتوان در باغهای پلکانی، معماری پلکانی زندگی هوار نشینی (کوچگاههای موقت)، جشنها و آیینهای اصیل، صنایعدستی منحصربهفرد منطقه و... مشاهده کرد.
پیشینه سکونت در این منطقه به پیشازتاریخ برمیگردد که کشف قبالههای هورامان وجود حاکمیت آشوریان، مادها، هخامنشیان و یونانیان را تأیید کرده است. کهنترین آثار سکونت انسان در بررسیها و کاوشهای باستانشناسی در اطراف روستای هجیج یافت شده و مربوط به دوران پارینهسنگی است که طبق گزارش باستانشناسان بیش از ۴۰ هزار سال تا حدود ۱۲ هزار سال قدمت دارند. معماری پلکانی اورامان تخت و خانههای دیدنی آن، روستا را به شکل هرم گونه درآورده است که در رأس این هرم قلعهای باستانی قرار دارد.
به گزارش ایرنا، چهل و چهارمین جلسه کمیته میراث جهانی یونسکو پس از وقفهای یکساله به دلیل شیوع بیماری کرونا در جهان از ۲۵ تیر (۱۶ ژوئیه) در شهر فوجوی چین آغاز شد و تا نهم مرداد (۳۱ ژوئیه) ادامه دارد.
در این دور از اجلاس که به شکل مجازی (آنلاین) برگزار میشود، ترکیبی از موضوعات سال گذشته و امسال (۲۰۲۰ و ۲۰۲۱) موردبررسی قرار میگیرد که در طول آن بسیاری از اماکن و جاذبههای گردشگری جهان بهعنوان میراث جهانی معرفی خواهد شد. درمجموع در این نشست ۳۹ اثر پیشنهادی از سوی اعضای کمیته میراث جهانی بررسی میشود که از این تعداد، ۲۲ اثر مربوط به آثار پیشنهادی سال ۲۰۲۰ است که نشست آن به دلیل همهگیری کرونا برگزار نشد.
پیش از اجلاس چهل و چهارم کمیته میراث جهانی یونسکو، ۲۲ اثر فرهنگی -تاریخی و ٢ اثر طبیعی ایران بهعنوان آثار فرهنگی ملموس و ١۶ اثر و عنصر ارزشمند ایران بهعنوان آثار فرهنگی ناملموس در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده بود که در این دور از اجلاس راهآهن سراسری ایران بهعنوان نخستین میراث صنعتی کشورمان و همچنین منظر فرهنگی اورامانات/ هورامان به ترتیب بهعنوان بیست و پنجمین و بیست و ششمین میراث فرهنگی ملموس در این فهرست قرار گرفتند.
بهاینترتیب، شمار میراث جهانی ایران به ۲۶ اثر رسید. پیشتر، تخت جمشید، میدان امام اصفهان، چغازنبیل، تخت سلیمان، پاسارگاد، بم و منظر فرهنگی آن، گنبد سلطانیه، بیستون، مجموعه کلیساهای ارامنه (سنت استپانوس، چوپان، دره شام، مریم مقدس و قره کلیسا)، سازههای آبی شوشتر، مجموعه آرامگاه و خانقاه شیخ صفیالدین اردبیلی، مجموعه بازار تاریخی تبریز، باغ ایرانی (دولتآباد یزد، پهلوانپور مهریز یزد، ارم شیراز، پاسارگاد شیراز، چهلستون اصفهان، فین کاشان، عباسآباد بهشهر، اکبریه بیرجند، ماهان کرمان)، گنبد قابوس، مسجد جامع اصفهان، کاخ گلستان، شهر سوخته، شوش، منظر فرهنگی میمند، بیابان لوت، قنات ایرانی (قصبه گناباد، مون اردستان، گوهرریز جوپار، اکبرآباد بم، قاسمآباد بم، بلده فردوس، زارچ، حسنآباد مشیر، ابراهیمآباد، وزوان، مزدآباد میمه)، شهر تاریخی یزد، منظر باستانشناسی ساسانی و جنگلهای هیرکانی در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده بود.
اکنون حراست بیشتر و دقیقتر از این ۲۶ میراث فرهنگی ملموس جهانی، رسالت همه ایرانیان اعم از مردم و دولت است و باید پس از مهار کرونا، برای حضور و بازدید از همه گردشگران جهان دعوت شود تا شکوه و عظمت فرهنگ و تمدن ایرانی را در مقابل چشمان جهانیان به زیبایی به نمایش گذاشته شود.