ویوان یی در نیویورکتایمز نوشت: امیر، دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی بیرون از دانشگاه تهران نشسته و در مورد بازاریابی دیجیتال فکر میکند؛ اما نگران است که اینستاگرام ممکن است محدود شود. او در نظر دارد یک شرکت راهاندازی کند، اما پیشبینیاش این است که تحریمهای آمریکا و تورم شدید راه او را ببندد. امیر گفت: هر بار که او سعی میکند برنامهریزی کند و کسبوکاری راه بیندازد، این تلاش بیفایده به نظر میرسد. به گفتهی خودش، او از شرایط میترسید و میخواست بعد از فارغالتحصیلی ایران را ترک کند. من فردی ۲۴ ساله هستم و نمیتوانم تصور کنم که در ۴۵ سالگی زندگی خوبی داشته باشم. من نمیتوانم آینده خوبی را تصور کنم. هرروز به رفتن فکر میکنم. هرروز به این فکر میکنم که اگر کشورم را ترک کنم، سرنوشت خانوادهام چه میشود؟
آسیب ایرانیها از آمریکا
این یک نمونه از زندگی شهرنشینان تحصیلکرده در تهران، پایتخت ایران است که زمانی توافق هستهای ۲۰۱۵ با ایالاتمتحده را یک روزنهی امید میدانستند؛ اما سه سال پیش، دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا از این توافق کنار رفت و مجدداً تحریمهای اقتصادی شدیدی را وضع کرد و باعث شد تا ایرانیان احساس کنند که از جانب آمریکاییها آسیبدیدهاند. پس از سالها تحریم، سوء مدیریت و همهگیری [کرونا]، میتوان مشکلات اقتصادی ایران را ذکر کرد. از سال ۲۰۱۸، بسیاری از قیمتها بیش از دو برابر شده و سطح زندگی مردم کاهشیافته است. فقر در بین ایرانیان روستایی گسترشیافته است. به نظر میرسد، همه به جز ثروتمندان شرایطشان بدتر شده است. در این میان طبقهی متوسط نیز آسیبدیدهاند. بهطوری که میتوان شاهد عجله آنها برای ترک کشور پس از فارغالتحصیلی، تأخیر در ازدواج و کاهش نرخ فرزند آوری بود.
کاهش قدرت خرید
خانم صابری یکی از افرادی است که در سن ازدواج قرار دارد. او و خانوادهاش باید سهم خود را از همه چیزهایی که زن و شوهر به آن نیاز دارند ازجمله لوازم خانگی و لباسهای جدید بپردازند. خانواده داماد نیز باید یک سرویس طلا برای عروس تهیه میکنند؛ اما پسازاینکه واحد پول ایران یعنی ریال تنها در چند سال حدود ۷۰ درصد از ارزش خود را از دست داد، دیگر آنها نمیتوانند از عهدهی این مخارج برآیند. نزول ارزش ریال دولت را مجبور کرد واحد جدیدی به نام تومان را معرفی کند تا چهار صفر از اسکناس را کاهش دهد؛ اما همه چیز از اجارهبها و قیمت پوشاک بر اساس دلار است، زیرا بیشتر مواد اولیه وارداتی است، بنابراین ایرانیان پول بیشتری را صرف به دست آوردن چیزهای کمتری میکنند. بر اساس تجزیه و تحلیل جواد صالحی اصفهانی، اقتصاددان موسسهی پلیتکنیک ویرجینیا، درصد ایرانیان با درآمد کمتر از ۶۰/۵ دلار در مقایسه با کمتر از ۱۰ درصد در دهه قبل به ۱۳ درصد رسیده است. در مناطق روستایی، جایی که حدود یکچهارم مردم زندگی میکنند، شرایط بدتر است، بهطوری که این شاخص در سال ۲۰۱۹، به ۲۲ درصد رسید.
طبقه متوسط
طبقه متوسط ایران این فشار را به خوبی احساس کرده است. بهطور مثال، تلفن هوشمند جدید آقای آریا فر ۷۰ درصد دستمزد یک ماهش را به خود اختصاص داده است. او گفت: موفقیت و پیشرفت در ایران سخت است، بنابراین شاید ترک ایران و رفتن به کشوری دیگر، تنها انتخاب من باشد؛ اما برای خانم صابری، خروج از ایران یک گزینه نبود. او گفت: این کشور، سرزمین من است. نمیتوانم تصور کنم که آن را ترک کنم. ما باید شرایط آن را بهتر کنیم، نه اینکه فرار کنیم.
زوج خوششانس
زهرا نگارستان، ۳۵ ساله و میثم صالح ۳۸ ساله تا حدودی خوششانس بودند. آنها شش ماه قبل از اعمال مجدد تحریمها توسط آقای ترامپ ازدواج کردند. بلافاصله پسازآن، همهی چیزهایی که آنها باید قبل از ازدواج میخریدند، دو برابر شد. خانم نگارستان گفت: آن زمان شرایط بد بود. ما فکر نمیکردیم اوضاع بدتر شود. این زوج میگویند که هر دو تمایل دارند بچه بیاورند، اما این کار را همچنان به تأخیر میاندازند. آقای صالح میگوید: شما میتوانید نگاهی کاملاً عینی به مسائل داشته باشید یا میتوانید از دریچهی ایمان به موضوع نگاه کنید و بگویید که خدا روزی بچه را میرساند؛ اما وقتی بچه بیاورید هرروز با واقعیت روبرو میشوید و باید هزینههایش را بپردازید. خانم نگارستان میگوید که اگر بچهدار شوند و وضعیت اقتصاد بد شود، از کشور میروند. با این حال، واقعیت این است که ثروتمندان تهران هنوز میتوانند وسایل موردنیاز خود را با قیمت مناسب از کالیفرنیا تهیه کنند و با اتومبیلهای مدلبالای خود در خیابانها ظاهر شوند.