ناهید نصرتی-کارشناس ارشد روانشناسی بالینی
کودکان دبستانی برای تأمین انرژی جهت یادگیری موفقیتآمیز در مدرسه و افزایش فعالیت جسمانی به غذای متعادل و فراوانی نیاز دارند. بسیاری از کودکان با افزایش تمرکز روی بازی، روابط دوستی و فعالیتهای جدید، وقت کمی را صرف غذا خوردن میکنند. دراینارتباط لازم است والدین، کودکان را به خوردن غذای سالم ترغیب کنند تا کمبودهای غذایی خفیف که از برنامه روزانه پرمشغله کودک ناشی میشود تأثیری بر رشد نداشته باشد. کودکان در دو سال اول دبستان بیشتر از سالهای بعدی بیمار میشوند که علت آن این است که با کودکان بیمار مواجه میشوند و دستگاه ایمنی آنها هنوز در حال رشد است.
تصادفات کودکان با اتومبیل و دوچرخه در مرحله بعدی قرار دارد. نکته مهم اینجاست که هنگامیکه چندین محرک در یک زمان بر کودکان دبستانی تأثیر میگذارند، آنها اغلب نمیتوانند قبل از عمل فکر کنند و مرتباً باید به آنها یادآوری کرد که بهتنهایی وارد خیابانهای پرترافیک نشوند و در این رابطه باید ممنوعیتهایی برای آنها وضع کرد و آنها را سرپرستی کرد.
نکته دیگر اینکه به تمایلات کودکان توجه کنید و به آنها اجازه دهید از بین فعالیتهای مناسب یکی را که مناسبتر و برازنده آنهاست، انتخاب کنند. دراینارتباط کودکان را وادار نکنید ورزشهایی را انتخاب کنند که از آن لذتی نمیبرند.
همچنین روخوانی در اواسط کودکی و نوجوانی به مقدار زیاد به رشد واژگان کودک کمک میکند، زیرا زبان نوشتاری بیشتر از زبان گفتاری حاوی واژگان متنوع و دشوار است. کودکانی که در روز 21 دقیقه روخوانی میکنند هرسال تقریباً با 2 میلیون کلمه روبرو میشوند.
اریکسون معتقد بود که ترکیب انتظارات بزرگسالان و انگیزه کودکان برای تسلط یافتن، زمینه را برای تعارض روانشناختی اواسط کودکی (سختکوشی در برابر حقارت) آماده میکند که در صورتی بهطور مثبت حل میشود که کودکان در مهارتها و تکالیف مفید، احساس شایستگی کنند. خطری که در این مرحله از رشد کودکان وجود دارد، بروز احساس حقارت است که در بدبینی کودکانی انعکاس مییابد که به توانایی خود در انجام دادن خوب کارها اطمینان کافی ندارند. این احساس بیکفایتی زمانی ایجاد میشود که خانواده، کودکان را برای زندگی تحصیلی آماده نکرده باشند یا زمانی که معلمان و همسالان با پاسخهای منفی، احساس شایستگی و مهارت کودکان را نابود کرده باشند. دراینارتباط برای کودکان تکالیفی را انتخاب کنید که معنیدار و پاسخگوی تمایلات گوناگون آنها باشد و طوری با توانایی فعلی آنها هماهنگ باشند که به چالش طلبیده شوند، ولی از پا درنیایند.
نکته پایانی اینکه با کودک طوری ارتباط برقرار کنید که بفهمد از تواناییهای او مطمئن هستید؛ برای مثال بگویید تو الان خسته شدی و بهتر است استراحت کنی و بعد دوباره شروع کن. لازم است نشان دهید که برای پیشرفتش ارزش قائل هستید و تلاشش برای موفقیت اهمیت دارد. دراینارتباط برای غلبه بر شکست، تلاش زیاد را الگو قرار دهید. والدین باید بر تکالیف دانش آموزان نظارت داشته باشند و به کودکان کمک کنند تا راهبردهای مؤثر و خودگردانی را بیاموزند.