فضای مجازی باید دارای قانون باشد
سیاهکلی درباره عدم حضور دو عضو کمیسیون امنیت ملی در کمیسیون صیانت از فضای مجازی اظهار داشت: «جلسه اول هنوز تشکیل نشده است. این جلسه صرفاً انتخاب هیئت‌رئیسه و اعضای کارگروه بوده. فرصت هنوز هست و انشا الله در یکشنبه آینده که جلسه اول برگزار می‌شود، این اعضا کامل می‌شوند. اصل بر این است که فضای مجازی باید دارای قانون باشد.» لطف‌الله سیاهکلی نماینده مردم قزوین در مجلس درباره اینکه چرا با وجود انتقادات و مخالفت‌های کارشناسان و افکار عمومی، نمایندگان مجلس بر تصویب طرح صیانت از فضای مجازی پافشاری می‌کند، به «انتخاب» گفت: «ممکن است عده‌ای ناراحت و نگران باشند که قوانینی که گذاشته می‌شود، فضای مجازی را محدود کند. این نگرانی درست است، ما باید در مجلس به‌گونه‌ای قانون‌گذاری کنیم که نگرانی عامه مردم کم باشد. ما می‌بینیم در فضای مجازی بعضی به هم تهمت می‌زنند، توهین می‌کنند و بسیاری از خانواده‌ها از هم می‌پاشند. کسی با اینکه باید در همه صحنه‌ها با قانون زندگی کنیم، مخالف نیست اما اینکه قانون چه قدر تخصصی باشد مهم است. این کمیسیون هم برای همین است، برای اینکه تخصصی‌تر به موضوع نگاه کند، این طرح به کمیسیون مشترک آمده است.» این نماینده مجلس در پاسخ به اینکه متن طرح صیانت از فضای مجازی فرا‌تر و غیر مرتبط‌تر است با مواردی که عنوان کرد، گفت: «این یک طرح است و قانون نیست. ممکن است تأیید شود، ممکن هم است که تأیید نشود. در هر صورت خروجی باید به‌گونه‌ای باشد که دغدغه‌های مردم کم و خیالشان راحت باشد که در فضای مجازی حقوقشان رعایت خواهد شد. ما افراد متخصص و صاحب‌نظر را دعوت و در موردش بحث می‌کنیم و درنهایت قانون نوشته می‌شود.»
عدم شفافیت طرح شفافیت؛ فقط صداوسیما محرم است؟
پایگاه خبری «انتخاب»: مجلس یازدهمی‌ها که با شعار شفافیت و مبارزه با فساد پا به ساختمان بهارستان گذاشتند، در عمل نشان دادند که گویا چندان پایبند به شعار و وعده‌های خود نیستند. پانزدهم بهمن سال گذشته بود که طرح اصلاح موادی از قانون آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی با عنوان «شفافیت آرای نمایندگان» موردبررسی قرار گرفت و با ۱۵۳ رأی موافق و ۶۳ رأی مخالف و ۱۲ رأی ممتنع از ۲۲۸ رأی مأخوذه تصویب نشد و مجلسی که خود را انقلابی می‌نامید، به شعار‌شان نه گفتند. در دی‌ماه همان سال ۵۰ نماینده مجلس در نامه‌ای به هیئت‌رئیسه مجلس خواستار بررسی مجدد طرح شفافیت آرا نمایندگان در صحن علنی مجلس شدند. حال این طرح پس از انجام اصلاحیه‌هایی در دستور کار این هفته مجلس قرارگرفته است.
را ه های دور زدن طرح شفافیت
اگرچه طرح بر شفافیت تأکید کرده است و نمایندگان مجلس بر لزوم تصویب این طرح تأکید می‌کنند، اما راه‌هایی در نظر گرفته‌شده است که دور زدن از آن را هم راحت کرده است که این مهم چیزی جز نمایشی و پوپولیستی بودن این طرح را نشان نمی‌دهد. ازجمله آنکه تنها به سازمان صداوسیما اجازه حضور در جلسات علنی کمیسیون‌ها داده‌شده است. در بخشی از این طرح آمده است: «سازمان صداوسیما با رعایت شرایط مندرج در ماده (۵) این قانون، مجاز است برای تهیه گزارش کامل وزنده صوتی و تصویری از جلسات علنی کمیسیون‌ها در کمیسیون حضور یابد و همچنین صوت این جلسات در پایگاه اطلاع‌رسانی مجلس به صورت زنده پخش می‌شود.» با این تفاسیر در صورت به تصویب رسیدن طرح، رسانه‌های مستقل دیگر اجازه حضور در جلسات علنی کمیسیون‌ها را ندارند. از موارد دیگری که نشانه عدم شفافیت طرح شفافیت آرای نمایندگان است، به تبصره یک ماده چهار اصلاحیه این طرح بازمی‌گردد که گفته‌شده در صورت اضطرار که رعایت امنیت کشور ایجاب کند، هرگاه وزیر ذی‌ربط یا بالاترین مقام دستگاه مربوط یا حداقل یک‌چهارم از اعضای کمیسیون درخواست کنند، برای موضوع موردبحث جلسه غیرعلنی تشکیل شود، با تصویب کمیسیون، جلسه صرفاً برای رسیدگی به همان موضوع، غیرعلنی می‌شود.
مورد دیگری که گواه عدم شفافیت این طرح است را در تبصره دو ماده چهار مشاهده می‌کنیم که مطابق آن در صورت درخواست پنج نفر از اعضای کمیسیون و تصویب آن، آرای اعضای کمیسیون درباره طرح یا لایحه یا بخشی از اجزای آن، بدون درج اسامی منتشر می‌شود. همچنین در تبصره ۳ همین ماده گفته‌شده است که درباره طرح‌ها و لوایحی که به موجب اصل هشتادوپنج قانون اساسی در کمیسیون مورد رسیدگی قرار می‌گیرد، الزاماً جلسات به صورت علنی تشکیل می‌شود و عدم انتشار آرای نمایندگان در این‌گونه جلسات بهمن‌ماه غیرعلنی‌شان جلسه نیست.
در مورد رأی‌گیری نمایندگان هم در ماده ۱۰ این اصلاحیه آورده شده که در مورد هریک از مواد یا اجزا که به تشخیص هیئت‌رئیسه مجلس جنبه صنفی یا منطقه‌ای دارد، آرا اعلام نمی‌شود. همچنین در تبصره ذیل ماده ۱۱ این اصلاحیه آورده شده: در مواردی که حداقل ۱۵ نفر از نمایندگان رأی‌گیری مخفی با ورقه را برای غیر از موارد مندرج در این ماده درخواست کنند، پس از توضیح نماینده پیشنهاددهندگان به مدت حداکثر پنج دقیقه، رأی‌گیری به عمل می‌آید و در صورت تصویب، برای آن موضوع رأی‌گیری مخفی با ورقه انجام می‌شود.
پیش از اصلاحیه در ماده ۹۵ گفته‌شده بود که در صورت تأخیر بدون عذر موجه نمایندگان در جلسه رسمی، از طرف هیئت‌رئیسه توبیخ خواهند شد. همچنین، هریک از نمایندگان که در موقع اخذ رأی با اعلام قبلی رئیس مبنی بر منع خروج از جلسه بدون عذر موجه خارج شود، مستحق توبیخ خواهد بود و در صورت تکرار تأخیر و غیبت، مقررات آیین‌نامه از طرف هیئت‌رئیسه درباره او اجرا خواهد شد. اسامی نمایندگانی که سه بار غیبت غیرموجه در یک ماه داشته باشند در روزنامه‌ها درج خواهد شد، اما در اصلاحیه عبارت «اسامی نمایندگانی که سه‌بار غیبت غیرموجه در یک ماه داشته باشند، در روزنامه‌ها درج خواهد شد»، حذف‌شده است.
راه دیگری که باز هم برای عدم شفافیت در این طرح تعبیه‌شده است مربوط به ایجاد تبصره‌ای برای غیر‌شفاف‌کردن سفر‌ها و مأموریت‌های نمایندگان است که قرار بود طبق این طرح کاملاً شفاف اطلاع‌رسانی شود. در تبصره‌ای مقررشده: در موارد خاص با تصویب کمیسیون برای اعضای کمیسیون و در مورد اعضای هیئت‌رئیسه مجلس با تصویب هیئت‌رئیسه، اطلاعات مربوط به مأموریت‌ها منتشر نمی‌شود. با این تفاسیر همچنان مشخص نیست که منظور از «موارد خاص» ذکرشده که باعث عدم اطلاع‌رسانی از سفر‌ها و مأموریت‌های نمایندگان می‌شود چیست و به‌طور مشخص برای چه و در چه مواردی آرا به صورت پنهانی داده می‌شود همچنین عدم حضور رسانه‌های مستقل در جلسات علنی گروه‌های مجلس چه آسیبی را به شفافیت موردنظر مجلس می‌زند؟