در متن گزارش نهایی هیئت ویژه گزارش ملی بررسی حادثه پلاسکو که در فروردین سال ۹۶ منتشر شد علت آتشسوزی، در حدی که جمعآوری اطلاعات برای هیئت امکانپذیر بوده، اتصال برق (و احتمالاً نشت همزمان گاز از کپسول گاز) اعلامشده است. در نتیجهگیری این گزارش آمده که «بررسیها اگرچه نشاندهنده کاستیهایی در قوانین، تجهیزات، آموزشهای حرفهای سازمانهای مرتبط با ایمنی، کمبودهایی در زمینه استانداردها و نقصانهایی در بسیاری ملاحظات فنی است. اما شواهد نشان میدهد اگر حداقلهایی از استانداردهای ایمنی رعایت شده بود و ایمنی به معنای واقعی فراموش و ترک نشده نبود، حادثه پلاسکو رخ نمیداد یا حداقل منجر به فروریزی ساختمان و کشته شدن افراد نمیشد.»
خانواده شهدای آتشنشان حادثه پلاسکو برای بررسی مقصران و مسببان این حادثه اقدام به شکایت کردند که منجر به تشکیل جلسهای در شعبه ۱۰۵۷ دادگاه کارکنان دولت شد. در همین باره، میثم سلطانی، برادر آتشنشان حسین سلطانی که جان خود را در حادثه پلاسکو از دست داد به خبر آنلاین میگوید: «موضوع دادگاه رسیدگی به شکایتی بود که ما خانوادههای آتشنشانان در خصوص مشخص شدن مقصران و مسببان حادثه پلاسکو کرده بودیم. بعد از گذشت ۵ سال، حدود یک و نیم ماه قبل اولین جلسه دادگاه برگزار شد و بیستوسه آبان جلسه دوم این دادگاه بود.»
چهکسی مقصر است؟ هیچکس!
او در شرح مختصری از دادگاه بیان میکند: «ما خانوادهها در دادگاه حضور پیدا کردیم و ارگانهایی که دادگاه خواسته بود هم حضور داشتند. وقتی دادگاه از این ارگانها خواست از خودشان دفاع کنند متأسفانه آنها هر کدام با بند و تبصرهای اعلام کردند ما مقصر نیستیم. طوری که خود قاضی گفت اگر هیچکس مقصر نیست پس چه کسی مقصر است؟ من به نمایندگی از خانوادهها گفتم این ارگانها معتقدند مقصر حادثه نیستند پس احتمالاً خود شهدای آتشنشان مقصر بودند. به آنها گفتم شما که دارید بهناحق دفاع میکنید همه شما مقصر هستید، هرکسی در این دادگاه صحبت کرد گفت ما مقصر نیستیم و این جای تأسف دارد، انگار همه بیتقصیرند، شاید مردم مقصر هستند؛ از قاضی درخواست کردیم ما اشد مجازات برای مقصران حادثه میخواهیم. مقصرین اصلی حادثه باید مشخص شوند تا تجربهای برای مدیران بعدی شود.»
همچنین مینا احمدزاده، همسر علی امینی از دیگر شهدای آتشنشان حادثه پلاسکو در شرح دومین جلسه رسیدگی به پرونده مقصران حادثه بابیان اینکه «در جلسه دادگاه نمایندگان شهرداری، شورای شهر، آتشنشانی، وزارت راه و شهرسازی، اتحادیه اصناف، وزارت کار، مدیریت بحران کشور و بنیاد مستضعفان حضور داشتند» به خبر آنلاین میگوید: «خواسته اصلی ما از دادگاه این است که مقصر اصلی حادثه پلاسکو مشخص شود، درحالیکه در این پنج سال هیچ مقصری معرفی نشده است. در جلسه دادگاه ارگانهایی که حضور داشتند همه طلبکار بودند، انگار که خود شهدا مقصر فروریختن پلاسکو هستند. من خودم همان اول شکایت کردم و گفتم دیه نمیخواهم من قصاص میخواهم، اما گفتند چون مقصر یک نفر نیست نمیشود قصاص کرد. بنابراین اعلام کردم من اشد مجازات را برای مقصر حادثه میخواهم. همه این موارد را در شکایت خودم نوشتهام.»
به خانوادههای آتشنشانان دیه پرداخت شد یا بیمه؟
مسئله دیهای که به خانوادهها پرداختشده بود موضوع دیگر دادگاه بوده است. آنکه برادر یکی از آتشنشانان به خبر آنلاین میگوید سال ۱۳۹۶ از طریق بیمه مبلغ ۱۹۰ میلیون از طرف آتشنشانی به این خانوادهها پرداخت شد. سلطانی معتقد است این پول همان بیمهای است که به همه تعلق میگیرد و ارتباطی بادیه ندارد. او میگوید: «اگر دیهای آن موقع به خانوادهها دادند مربوط به بیمه مسئولیت بوده است و هر کارمندی این بیمه را دارد. اما آنها بیمه را به عنوان دیه به ما پرداخت کردند، درحالیکه دیه زمانی تعلق میگیرد که مقصر حادثه مشخصشده باشد. وقتی هنوز مقصری اعلامنشده چطور میشود دیه پرداخت شود، وقتی مقصری مشخص شد دیه در همان سال پرداخت میشود. ضمن اینکه دیه را بهحساب دولتی واریز میکنند و خود دادگاه به خانوادهها آن را پرداخت میکند. اما همان روزهای حادثه که خانوادهها در حال و هوای خودشان نبودند از خانوادهها امضا گرفتند که دیه پرداختشده است.»