19 نوامبر 2021
هیئت تحریریه
تارنمای تهران تایمز
برگردان و کوتاهسازی علیاصغر شهدی
asghar.shahdi@gmail.com
ایالاتمتحده و متحدان اروپایی آن تلاشهای دیپلماتیک گستردهای را برای افزایش فشار بر ایران پیش از ازسرگیری مذاکرات متوقف شده وین، آغاز کردهاند؛ اما این تلاشها میتواند بهخوبی علیه غرب هدفگیری شود و ایران را وادار به تجدیدنظر در محاسبات خود نسبت به ادامه مذاکرات وین کند.
طی چند روز گذشته، دیپلماتهای ارشد آمریکا و اروپا مذاکرات گستردهای را با کشورهای عرب حوزه خلیجفارس جهت افزایش فشار دیپلماتیک بر ایران برای آغاز مذاکرات وین که قرار است در 8 آذر (29 نوامبر) برگزار شود، شروع کردهاند.
همچنین چهارشنبه گذشته مقامات ارشد آمریکایی و عربی یک «گروه کاری» درباره ایران در ریاض تشکیل دادند. شرکتکنندگان ایران را به دنبال کردن «تعدادی از سیاستهای تهاجمی و خطرناک» متهم کردند و از ایران خواستند تا ضمن «همکاری کامل با آژانس بینالمللی انرژی اتمی» اقدام به «بازگشت فوری به توافق هستهای و پایبندی کامل به آن» کند. یک روز بعد «راب مالی» فرستاده ویژه ایالاتمتحده در امور ایران یک جلسه مشترک با مدیران سیاسی فرانسه، آلمان و بریتانیا، اعضای شورای همکاری خلیجفارس مصر و اردن در ریاض برگزار کرد. شرکتکنندگان مجدداً با لحن تند از ایران خواستند تا هرچه سریعتر به میز مذاکرات برگشته و بنبست موجود را بشکند.
همزمان، مالی تلاش کرد تا با استفاده از همکاری اقتصادی منطقهای، ایران را به دادن امتیازات بیشتر در مذاکرات وین تشویق کند. وی گفت که بازگشت ایران به برجام منجر به ایجاد فرصتهای اقتصادی جدید و روابط دیپلماتیک در منطقه خواهد شد.
مالی در ملاقات با مدیران سیاسی سه کشور انگلستان، فرانسه و آلمان و مقامات ارشد مصر، اردن و شورای همکاری خلیجفارس گفت دو راه برای ایران وجود دارد؛ ادامه تشدید و بحران هستهای، یا بازگشت متقابل به برجام، ایجاد فرصتهایی برای روابط اقتصادی و دیپلماتیک منطقهای. زمان انتخاب برای ایران کوتاه است.
حتی در اشاره به سیاست هویج (حربه چوب و هویج)، مالی از خرج کردن از جیب خود خودداری کرد. در عوض، او برای جذب ایران به برجام به دلارهای نفتی خلیجفارس تکیه کرد، استراتژی که با توجه به لفاظیهای تند علیه سیاستهای منطقهای ایران، بعید است که به ثمر بنشیند.
برای بسیاری از ناظران قابلدرک نیست که مالی چگونه میخواهد برجام را با کمک کشورهایی که از همان ابتدا با برجام مخالف بودند، احیا کند؛ اما حتی در صورت موفقیت نمیتوان آمریکا را از سرزنش مبرا دانست، چراکه درنهایت این آمریکا بود که برجام را زیر پا گذاشت و ایران را تحریم کرد؛ اما لفاظیهای غیر سازنده تنها از سوی آمریکا نشات نمیگیرد، بلکه اروپاییها نیز نقش خود را در ایجاد یک جبهه متحد علیه ایران انجام داده و میدهند.
مقامات سه کشور اروپایی در جلسات ریاض شرکت کردند. همچنین در ادامه «انریکه مورا»، معاون دبیر کل سرویس خارجی اتحادیه اروپا، با «انور قرقاش»، مقام جنگطلب اماراتی که مشاور دیپلماتیک رئیسجمهور امارات متحده عربی است، دیدار کرد.
به گزارش رویترز، «ژان ایو لودریان»، وزیر امور خارجه فرانسه به روزنامه لوموند گفت که پاریس میخواهد ابتدا مشخص کند که آیا مذاکرات در آن جایی که در ماه خرداد (ژوئن) به پایان رسید شروع خواهد شد یا خیر. وی افزود: اگر این بحث ساختگی است، باید برجام را میان تهی بدانیم.
همچنین «آن کلر لژاندر»، سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه، با توجه به گزارش اخیر آژانس در مورد ایران، خواستار ارسال پیام شدیدتر به ایران در نشست آتی شورای حکام آژانس شد. رویهمرفته، مواضع آمریکا و اروپا حاکی از فقدان اراده غرب در عبرت گرفتن از شرایطی است که منجر به خروج آمریکا از برجام و آنچه پسازآن اتفاق افتاد، است. ایران گفته است که دیگر امضای رئیسجمهور آمریکا را معتبر نمیداند و بر این اساس، تضمین میخواهد که واشنگتن بار دیگر از تعهدات خود سرپیچی نخواهد کرد.
سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روز جمعه گفت که ایران برای احیای برجام یک شرط دارد و آن اینکه آمریکا باید بهطور مؤثر و قابل راستی آزمایی تحریمهای خود علیه ایران را لغو کند. وی در سخنانی به رسانههای دولتی ایران گفت: شرط بازگشت آمریکا به برجام، لغو تحریمها بهطور مؤثر و یکجا که قابل راستی آزمایی باشد و امضای رئیسجمهور آمریکا که دیگر قابلاعتماد نیست.
اما مقامات آمریکایی و اروپایی بهجای اینکه به ایران تضمین دهند که دیگر دبه نخواهند کرد، به برگزاری جلسات ضد ایرانی برای ارعاب این کشور ادامه میدهند؛ اما این رویکرد بهاحتمالزیاد نتیجه معکوس خواهد داشت، زیرا ایران قرار نیست در برابر فشارهای غرب تسلیم شود. ایران بهصراحت گفته است که از یک سوراخ دو بار نیش نخواهد خورد. همانطور که میگویند، اگر یک بار مرا گول بزنی خواهند گفت شرم بر تو ولی اگر برای بار دوم مرا گول بزنی، آنگاه باید گفت شرم بر من.