علی صالحآبادی - مدیرمسئول
قرار است دوشنبه (دو روز دیگر) دور هفتم مذاکرات هستهای در وین از سر گرفته شود. این در حالی است که نشست شورای حکام چهار روز است در وین در حال برگزاری است. یکی از موضوعات اجلاس وین، بحث و تبادلنظر درباره فعالیتهای هستهای ایران و ممانعت بازرسان این نهاد بینالمللی بر اساس مصوبه هستهای مجلس یازدهم است. دراینارتباط «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بینالمللی سازمان انرژی اتمی روز سهشنبه گذشته (یک روز قبل از برگزاری نشست آژانس) به تهران آمد و با رئیس سازمان انرژی اتمی و وزیر خارجه دیدار و گفتگو کرد و احتمالاً پیام فرانسه، انگلیس، آلمان، آمریکا و ... را با این دو در میان گذاشت. نکته قابلتأمل این دیدار این بود که محمد اسلامی از قول رافائل گروسی اعلام کرد که فعالیتهای هستهای ایران از مفاد برجام هیچ انحرافی نداشته است؛ ادعایی که از سوی گروسی در شورای حکام رد شد و او اعلام کرد که در سفرش به تهران به نتیجه نرسیده، یعنی وی دست خالی و عصبانی از تهران رفت. به همین دلیل او گزارش منفی به آژانس ارائه کرد که میتواند پیامد ناگوار مثل تصویب قطعنامه علیه ایران یا ارجاع احتمالی دوباره پرونده هستهای ایران به شورای امنیت در پی شکست مأموریت گروسی به تهران داشته باشد. پس از دیدار گروسی از تهران سه کشور فرانسه، انگلیس و آلمان بیانیه تندی علیه ایران صادر کردند و از این کشور خواستند با آژانس همکاری کرده و امکان ورود و نصب دوربینهای ازکارافتاده در سایت تسا کرج براثر خرابکاری را فراهم کند. مهمتر اینکه نماینده آمریکا در روز دوم اجلاس شورای حکام اعلام کرد که چنانچه ایران با آژانس همکاری نکند، این کشور از شورای حکام تقاضای جلسه اضطراری خواهد کرد تا درباره نحوه برخورد با ایران اتخاذ تصمیم شود. پرسش این است که اگر ایران زیر بار بازرسیها نرود و بر اساس مصوبه هستهای 13 آذر 99 مجلس بهظاهر انقلابی از ورود بازرسان به سایتهای هستهای جلوگیری کند و پروتکل الحاقی را نیز اجرا نکند و به خواسته تندروها مثل پایداریها و کیهان تن دهد و از برجام و معاهده N.P.T (منع گسترش سلاحهای هستهای) که افراطیها خواستار آن بوده و هستند خارج شود، چه پیش خواهد آمد؟ پرسش دیگر این است که اگر دولت سید ابراهیم رئیسی در تله پایداریها و کیهان بیفتد چه سرنوشتی خواهد داشت و آیا دولت از پس عواقب تحریمها و فشارهای تازه بر خواهد آمد یا خیر؟ به عقیده نویسنده جایگاه ایران در عرصه بینالمللی به دلایل زیر بدتر از دورهای که دونالد ترامپ در آمریکا و حسن روحانی در ایران رئیسجمهور بودند، شده و خواهد شد.
1-پیشازاین سه کشور اروپایی یعنی فرانسه، انگلیس و آلمان نهتنها موافق برخورد با ایران نبودند، بلکه مخالف هم بودند.
2- فشار ترامپ به سه کشور اروپایی برای فعال کردن مکانیزم ماشه که در برجام پیشبینیشده بود بهجایی نرسید؛ اما اکنون موضع این سه کشور اروپایی در قبال ایران اگر تندتر از آمریکا نباشد، کندتر نیست.
3-آمریکا و اسرائیل از وقفه نزدیک به ششماهه که در مذاکرات وین ایجاد شد، استفاده کرده و با رایزنی با متحدان خود در خاورمیانه نهتنها آنها را با خود همراه کردند، بلکه آمریکا، اسرائیل و تعدادی از کشورهای عربی مانور نظامی نیز برگزار کردند.
4-موضع روسیه در ارتباط با فعالیتهای هستهای ایران مشابه غرب است و چهبسا مثل گذشته دوباره با آمریکا همسو شود.
5-چین و روسیه که بهظاهر متحد ایران هستند در شورای حکام که 37 عضو دارد، نفوذی ندارند که بتوانند جلوی صدور قطعنامه علیه ایران را بگیرند، زیرا شورای حکام به گزارش بازوی تخصصی خود که آژانس است، توجه میکنند و بر اساس آن تصمیم میگیرند. به همین دلیل آمریکا در شورای حکام دست بالا و چین و روسیه دست پایین را دارند و هنگامیکه فضا علیه ایران تند شود آمریکا به چین فشار خواهد آورد که خرید نفت از ایران را متوقف کند. این اتفاق میتواند اثر منفی بر اقتصاد کم رونق کشور داشته باشد.
6-تیم دیپلماسی مستقر در وزارت خارجه از یکسو به سازمانهای بینالمللی اعتقاد چندانی ندارد و از سوی دیگر با برجام مخالف بوده و هست. مشکل دیگر این است که اعضای این تیم مانند محمدجواد ظریف و عباس عراقچی به زبان انگلیسی تسلط ندارند که این مشکل میتواند بدفهمی از مذاکرات برای طرف ایرانی و خارجی ایجاد کند. مشکل دیگر که دورنمای مذاکرات را تار و ناامیدکننده کرده، مذاکره غیرمستقیم با امریکا بهجای مذاکره مستقیم است.
آقای رئیسی اکنونکه مردم از دولت مطالبه آب، نان و هوا دارند، شما مراقب باشید در تله کیهان و پایداریها نیفتید؛ گروهی که پیشازاین برجام را در صحن علنی مجلس آتش زدند و بارها خواستار خروج از برجام و معاهده N.P.T شدهاند، همان کسانی هستند که مصوبه هستهای 13 آذر را در سال گذشته تصویب کردند که این مصوبه هم برای دولت گذشته و هم برای دولت کنونی مشکل ایجاد کرده و خواهد کرد؛ بنابراین شما به نظر کارشناسان تن دهید و به جد به دنبال احیای برجام باشید نه به هم خوردن آن.