کشور از فهرست 33 کشوری که در سال ۲۰۴۰ با بیشترین فشار و تنش آب مواجه خواهند بود، در خاورمیانه قرار دارند. این منطقه که در حال حاضر نیز کمترین امنیت آب را در جهان دارد، برای جبران این چالش بهطور بیرویه از آبهای زیرزمینی و آب شیرینشده دریا استفاده میکند، بنابراین قابل پیشبینی است که در آینده با چالشهای استثنایی مرتبط با آب مواجه شود. به گزارش جماران، موسسه منابع جهانی در گزارشی آیندهنگرانه درباره خشکسالی و کمبود منابع آبی در جهان مدعی شده که تا سال ۲۰۴۰ بحران آبی دامنگیر کشورهای پرشماری خواهد شد که به نحو طعنهآمیزی بیشترشان جزو کشورهای ثروتمند دنیا نیستند. انستیتوی منابع جهان «تغییر عرضه و تقاضای آب» را «اجتنابناپذیر» خوانده و پیشبینی تحلیلی خود را از شرایط آبی جهان در چند دهه آینده با توجه به اوضاع اقلیمی و الگوهای آبی دنیا در سالهای اخیر ارائه میدهد.
از این منظر؛ موسسه منابع جهان با توجه به میزان فشار و تنشهای آبی سالهای اخیر ۱۶۷ کشور جهان و البته بر اساس افزایش یا کاهش آبهای سطحی این کشورها، سناریوهای اقتصادی اجتماعی مختلف برای وضعیت آبی کشورهای مختلف جهان در سالهای ۲۰۲۰، ۲۰۳۰ و ۲۰۴۰ تنظیم کرده است که حکایت از این دارد که حداقل ۳۳ کشور در سال ۲۰۴۰ با تنش آبی بسیار زیاد مواجه خواهند شد.
آینده پر چالش برای یک منطقه ناآرام!
در این گزارش، بخشی مهم و عمده به خاورمیانه اختصاص یافته و آمده که «14 کشور از فهرست 33 کشوری که در سال ۲۰۴۰ با بیشترین فشار و تنش آب مواجه خواهند بود، در خاورمیانه قرار دارند.» گزارش موسسه منابع جهان با اشاره به اینکه «شاید خشونت و ناآرامیهای منطقهای و آشفتگی سیاسی خاورمیانه که توجه جهانی را به خود جلب کرده، موجب شود که آب یک موضوع فرعی و حاشیهای جلوه کند»؛ در ادامه این مسئله را بسیار جدی عنوان کرده و مدعی شده که «حتی در ناآرامیها و جنگ داخلی سوریه از سال ۲۰۱۱ به اینسو نیز میتوان ردپای خشکسالی و کمبود آب در این کشور را دید».
تنشهای آبی در بزرگترین اقتصادهای دنیا
اگرچه در سال ۲۰۴۰ ابرقدرتهایی مانند آمریکا، چین و هند احتمالاً با تنشهای شدید آبی از نوع تنشهای آبی کشورهای خاورمیانه روبرو نخواهند بود، اما درعینحال این کشورها نیز در حد خودشان با خطرات و ریسکهای آبی مواجه خواهند بود. درواقع پیشبینی میشود که تنش آبی در هر سه کشور تا سال ۲۰۴۰ تقریباً ثابت بماند. بااینحال، مناطق خاصی از هرکدام از این کشورها مانند ایالات جنوب غربی آمریکا و استان نینگ شیا چین احتمالاً بین ۴۰ تا ۷۰ درصد افزایش تنش آبی خواهند داشت.
کشورهای تحت تأثیر تنشهای آبی در سال ۲۰۴۰
موسسه منابع جهان در صدر فهرست کشورهای تحت تأثیر تنشهای آبی در سال ۲۰۴۰ از کشورهای بحرین، کویت، قطر، سانمارینو، سنگاپور، امارات متحده عربی و فلسطین نام برده که به باور کارشناسان در حال حاضر با بالاترین ریسک و 20 سال دیگر نیز با بیشترین احتمال تنش و استرس آبی مواجه خواهند بود. در جدول تنشهای آبی در سال ۲۰۴۰، بعد از هفت کشور اول، رژیم صهیونیستی قرار گرفته که نشان از این دارد که برخلاف تمام شعارهای تبلیغاتی و رسانهای، اسرائیل با مشکلات و معضلات و کمبودهای فراوانی حتی در زمینه بدیهیات مواجه است. عربستان سعودی، عمان، لبنان، قرقیزستان و ایران نیز در ردههای نهم تا سیزدهم کشورهای دارای تنشهای آبی قرار گرفتهاند و بعد از اینها هم میتوان به کشورهایی چون اردن، لیبی، یمن، مقدونیه، آذربایجان، مراکش، قزاقستان، عراق، ارمنستان، پاکستان، شیلی و سوریه اشاره کرد.
فشار یا تنش آبی چیست؟
ام.اس.ان در این زمینه به تعریفی از سازمان ملل استناد کرده که گفته: «وقتی یک منطقه ۲۵ درصد یا بیشتر از منابع آب شیرین تجدیدپذیر خود را خارج میکند یا از دست میدهد، گفته میشود که تحتفشار یا تنش آبی قرار گرفته است». در ادامه با اشاره به اینکه «در سال ۲۰۱۸ در سطح جهان تنها ۱۸.۴ درصد از کل منابع آب شیرین تجدیدپذیر حذفشده» وضعیت جهانی آب از این نظر قابلقبول ارزیابی شده است.
بر اساس چشمانداز مطرح شده در اکونومیست «۴۴ کشور تا سال ۲۰۴۰ با سطوح بسیار بالا یا بالای تنش آبی روبرو خواهند بود». گزارش اکونومیست همچنین هشدار داده که «همزمان شاهد بالا آمدن سطح دریاها در تعداد فزایندهای از مناطق جغرافیایی، بهویژه در شرق آسیا نیز خواهیم بود و البته خطر سیل که آسیای جنوب شرقی را در معرض آسیبهای زیادی قرار خواهد داد. سیلابهایی که میتواند سیستمهای بهداشتی را تحتالشعاع قرار داده و منابع آب آشامیدنی را آلوده کنند».