دکتر عبدالرضا فرجیراد
استاد ژئوپلیتیک و کارشناس مسائل بینالملل
اعضای تیم قبلی مذاکرهکننده ایران به زبان انگلیسی مسلط بودند و نیازی به مترجم نداشتند؛ ولی امروز افرادی که در تیم مذاکرهکننده جدید حضور دارند به زبان انگلیسی مسلط نیستند و باید چند نفر بهعنوان مترجم در کنار هرکدام از آنها حضور داشته باشد. ازاینرو هیئت مذاکرهکننده ایرانی 38 نفر است. اعضای این تیم باید در مورد مسائل مختلف صحبت کنند و در حاشیه اجلاس و در خود جلسات به مترجم نیاز دارند. ممکن است یک مترجم خسته شود و در آن صورت جای خود را با مترجم دیگر عوض میکند. این اولین نکته درباره تعداد زیاد اعضای تیم مذاکرهکننده است.
دومین نکته این است که ایران میخواهد نشان بدهد که در حل بحران و احیای برجام، عزم و اراده برای مذاکره و توافق دارد. ازاینرو کارشناسانی از سازمان انرژی اتمی، وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و... با این تیم همراه شدهاند تا اگر تیم مذاکرهکننده در این حوزهها با سؤال مواجه شد کارشناسان همکاری کنند و مذاکره به سرانجام برسد.
در تیم مذاکرهکننده قبل نیز افرادی با تیم همراه میشدند، ولی تعداد اینقدر بالا نبود. تیم مذاکرهکننده قبلی این احساس را داشت که خود بر همهچیز واقف است و توانایی کاملی دارد و کمتر کارشناسی را از سایر بخشها با خود همراه میکرد. این امکان هم وجود دارد که در این دوره خبرنگاران بیشتری با مذاکرهکنندگان همراه شده باشند یا افرادی از دستگاههای رسمی که همراه تیم هستند. البته روز گذشته اولین نشست برگزار شد و طرفین اعلام کردند که نخستین دور مذاکره مثبت بوده است. البته این احتمال وجود دارد که در نشستهای بعدی تعداد تیم مذاکرهکننده کم شود. ایران میخواهد توان و قدرت تیم مذاکرهکننده خود را در نشست اول به رخ بکشد. تیم مذاکرهکننده آمریکایی نیز تعداد نفرات بالایی دارد. لذا من تعداد بالای تیم مذاکرهکننده ایران را مسئلهای خاص و قابلتوجه نمیدانم. بعضاً در هر سفر یک وزیر امور خارجه 10 تا 12 نفر او را همراهی میکردند. این بار تیم مذاکرهکننده ایرانی راهی وین شده است تا مذاکراتی مهم را به سرانجام برساند و باید دید جلسه اول چگونه برگزار میشود و به چه نتایجی خواهد رسید. اینکه در نخستین جلسه طرف ایران و مسئول مذاکرات اتحادیه اروپا از آنچه در جلسه گذشت ابراز رضایت کردهاند، یک گام بهپیش است.
باید دانست که تیم مذاکرهکننده ایران از سر ناچاری به وین نرفته است، زیرا آنها پیشازاین هم تصمیم به ادامه مذاکره داشتند. اگر قبلاً گفتگوها و برجام را قبول نداشتند، بازهم میدانستند که باید برجام را به سرانجامی برسانند. در حقیقت مخالفتهای قبلی این طیف سنگاندازی در مقابل رقیب و مسئلهای داخلی بود تا رقیب به موفقیتی در برجام نرسد و مذاکرات توسط دولت قبلی به نتیجه نرسد. همانطور که دیدیم قبل از انتخابات باوجوداینکه طرفین خارجی مذاکره اعلام کردند ۸۰ تا ۹۰ درصد کار انجام شده و گفتگوها به پایان خود نزدیک شده بود، اما دیدیم که کار متوقف شد. این انتظار در کشور وجود داشت که دولت سیزدهم کار مذاکرات را ادامه بدهد و به نتیجه برساند. طبیعتاً بهره موفقیت مذاکرات وین نصیب دولت سیزدهم خواهد شد. در حقیقت این موضوع یک بازی سیاسی داخلی است. در این بازی کسی که زور بیشتری دارد، دست بالاتری خواهد داشت.