در مهرماه ۱۴۰۰ علیرغم آن که روند تورم نزولی بود اما همچنان تورم در سطح بالایی قرار داشته که عامل اصلی آن مربوط به افزایش اجارهبهای مسکونی بودهاست. به گزارش اقتصادآنلاین، بر اساس گزارش تحولات اقتصادی بانک مرکزی در هفت ماه ابتدایی سال، عمده تورم ماهانه اقلام کالایی از محل افزایش قیمت کالاهای بیدوام همچون خوراکیها و کالاهای کمدوام همچون پوشاک شکل گرفت. تورم بالای گروه "تحصیل" در این ماه عمدتاً تحت تاثیر بازگشایی مدارس پس از کاهش محدودیتهای کرونایی رخ داده است. روند کاهنده متوسط ارزش روزانه معاملات در بازار بینبانکی به همراه تشدید روند صعودی نرخ سود در این بازار طی مهر سال جاری حاکی از کاهش سطح ذخایر مازاد بانکها در بازار بین بانکی است. این موضوع ناشی از شکاف میان جریان درآمدی و هزینهای دولت بوده که به ناترازی ذخایر بانکها و در نتیجه افزایش سهم بدهی بانکها به بانک مرکزی در پایه پولی منتج شدهاست. در هفتماهه نخست سال جاری حدود ۱۱.۱ میلیارد دلار ارز با نرخ ترجیحی برای واردات کالاهای اساسی، دارو، تجهیزات پزشکی و واکسن کرونا اختصاص یافته است. این در حالی است که سقف تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی در بودجه ۱۴۰۰، هشت میلیارد تومان در نظر گرفته شدهبود. بنابراین در هفت ماه ابتدایی امسال بیش از ۳.۱ میلیارد دلار بیش از میزان مصوب ارز ترجیحی تخصیص دادهشدهاست. بر اساس گزارش بانک مرکزی، نقدینگی در پایان مهرماه به بیش از ۴۲۲۷هزار میلیارد تومان رسید که نسبت به ماه مشابه سال گذشته و ابتدای امسال به ترتیب رشد ۴۲.۸ و ۲۱.۶درصدی را نشان میدهد. به گزارش اقتصادآنلاین، رشد نقدینگی در پایان شهریور برابر با ۴۰.۵ درصد گزارش شده بود که بنابراین حاکی از افزایش ۲.۳ واحد درصدی در مهر ماه است. با این وجود بانک مرکزی اعلام کرده که ۲.۷ واحد درصد از رشد نقدینگی مربوط به افزایش پوشش آماری (اضافه شدن اطلاعات خلاصه دفتر کل داراییها و بدهیهای بانک مهر اقتصاد به بانک سپه) بوده است. به عبارت دیگر در صورت عدم لحاظ پوشش آماری مذکور، رشد نقدینگی در پایان مهر نسبت به ابتدای سال معادل ۱۹.۳ درصد و در دوازده ماهه منتهی به این ماه معادل ۴۰.۱ درصد میبود. با این وجود حتی با در نظر گرفتن اثر ادغام بانک مهر اقتصاد بر تشدید رشد نقدینگی، مقایسه آن با سال گذشته نشان میدهد که رشد نقدینگی تا چه اندازه افزایش یافتهاست. رشد نقدینگی در پایان مهر ۱۳۹۹ نسبت به ابتدای سال گذشته برابر با ۱۹.۷ درصد و نسبت به مهر ۱۳۹۸ برابر با ۳۷.۲ درصد بود. همچنین رشد پایه پولی در پایان مهر امسال نسبت به ابتدای سال و همچنین ماه مشابه سال گذشته به ترتیب برابر با ۳۶.۴ و ۱۵.۵ درصد گزارش شدهاست. سال گذشته رشد پایه پولی در پایان مهر ماه نسبت به ابتدای سال و همچنین ماه مشابه سال ۱۳۹۸ به ترتیب برابر با ۳۹.۱ و ۱۰.۱ درصد گزارش شده بود.
بر اساس این گزارش، عمده دلیل رشد پایه پولی افزایش بدهی بانکها به بانک مرکزی بوده که این موضوع نیز عمدتا ناشی از کسری بودجه و استقراض دولت از نظام بانکی بودهاست. این آمار نشان میدهد که عدم فروش مناسب اوراق بدهی دولت طی دو ماه گذشته و اصرار بر روشهای دیگر برای پوشش کسری بودجه چه تاوانی در پی دارد.