دکتر حسام کریمی- محقق و پژوهشگر حوزه علوم سیاسی
بر اساس گفتههای نماینده روسیه و نمایندگان اروپا و آمریکا، گفتگوها در مذاکرات وین حول محور سندی که در آخرین دور مذاکرات ایران و طرفین برجام و در زمان حضور آقای عراقچی در رأس تیم مذاکرهکننده نهایی شده بود، صورت میگیرد. اگرچه در ابتدای دور جدید مذاکرات تیم دولت سیزدهم با سروصدا و شعارهایی رادیکال وارد صحنه شد، اما به نظر میرسید که این حرکات بیشتر نمایش قدرت از تیم جدید بود؛ زیرا همانطور که دیدیم این تندرویها در بدو ورود به زمین معادلات بینالمللی و با درک واقعیتهای کشور متوقف شد. در حال حاضر وضعیت اقتصادی و روابط بینالملل دچار بحران است. تیم مذاکرهکننده دولت سیزدهم ناگهان با واقعیتهای امروز کشور در کنار واقعیتهای روابط بینالملل روبرو شد. دراینارتباط به گفته آقای امیرعبدالهیان خط قرمز ایشان در مذاکرات توافق 94 است که متأسفانه حتی در این مرحله نیز تیم سیاست خارجی اصولگرایان تمایلی به نام بردن از برجام ندارد؛ ولی این سخن وزیر امور خارجه نشان داد باوجود کارشکنیهای اصولگرایان با برجام و دولت تصویبکننده این توافق، امروز تیم مذاکرهکننده به دنبال کاری هستند که تیم قبلی انجام داده است. ازاینرو بهزعم نگارنده در صورت قطعی شدن توافق احتمالاً اتفاق خاصی نمیافتد. بر اساس نشانههایی که وجود دارد کشور نیازمند ورود ارز و گشایشهای اقتصادی است. در بودجه 1400 دیدیم که وقتی این خطر به جان پذیرفته شد که دوباره بر سر قیمت ارز ترجیحی ریسک شود یعنی بر سر مایحتاج مردم مثل نان و دارو ریسک میشود و احتمالاً وارد دوره بحرانی خواهیم شد. این مسئله نشاندهنده این است که کشور در بنبست اقتصادی گیر کرده است. نگارنده بر این عقیده است که اگر نمایندگان ایران و آمریکا به توافق برسند نیز نهایتاً این توافق کوتاهمدت خواهد بود. به نظر میرسد اینکه ایران غنیسازی 60% را متوقف کند و در مقابل امریکا 10 میلیارد پول کشورمان را در کره و عراق آزاد کند و بتوانیم نفت بیشتری بفروشیم، یک سناریوی رؤیایی در جریان مذاکرات است، ولی حتی توافقی کامل نیز در شرایط فعلی مثل مُسکن است. یک نمونه از کم تأثیر بودن توافق، واکنش بازار است. به یاد داریم که در سال 94 و شش دور مذاکرهای که در تیم دولت قبل انجام شد با هر پالس مثبت از جانب مذاکرات قیمت ارز سقوط میکرد؛ اما امروز بازار واکنش چندانی نشان نمیدهد، زیرا جامعه متوجه است که قرار نیست اتفاق ویژهای بیفتد. معاون وزیر کشور در مصاحبه اخیر خود حرفهای مهمی زده بود. به گفته او اعتراضات نشانه مطالبه تغییر در سیاستها است. این وضعیت محصول شکل غلطی از سیاست ورزی است که ما را امروز به اینجا رسانده است. ازاینرو حتی در صورت حصول برجام نیز نباید منتظر اتفاق ویژهای بود.