به نظر شما در صورت احیای برجام عواقب سیاست نگاه به شرق برای جمهوری اسلامی چه خواهد بود؟
سیاست نگاه به شرق نباید تأثیری بر دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی داشته باشد. ایران باید با کشورهای تأثیرگذار دنیا روابط خوبی داشته باشد. اگر برجام به نتیجه برسد لازم است حدی از روابط با کشورهای روسیه و چین حفظ شود. آن چیزی که بیشتر از همه می‌تواند کشور را متضرر کند، این است که افراط‌وتفریط در روابط بین‌الملل داشته باشیم. نباید به بهانه عدم ارتباط با غرب آن‌قدر به سمت شرق هدایت شویم که دیگر نتوانیم از منافعمان در مقابل شرق دفاع کنیم. دراین‌ارتباط لازم است سیاست مستقلی داشته باشیم که در عمل برای آن یک راهبرد مشخص وجود داشته باشد و بر اساس آن راهبرد حرکت کنیم. در صورت احیای برجام یا عدم احیای آن لازم است روابط متوازن با شرق داشته باشیم و از افراط بپرهیزیم.
در صورت عدم توافق در وین سرنوشت تفاهم‌نامه‌های چندین ساله با چین و روسیه به کجا خواهد رسید؟
در صورت عدم توافق در وین تفاهم‌نامه‌های چندین ساله با چین و روسیه تحت تأثیر قرار می‌گیرد، زیرا این دو کشور ظریفت ارتباط اقتصادی با ایران خارج از قوانین بین‌المللی را ندارند. به‌صورت مقطعی ممکن است که در برخی مسائل مثل نفت و صادرات بعضی اقلام با ما ارتباط داشته باشند، اما در درازمدت این امکان برای این کشورها وجود ندارد. به عبارتی ما نمی‌توانیم در شرایط تحریم، ارتباط کامل با روسیه و چین داشته باشیم.
آیا روسیه و چین به دنبال یک ارتباط راهبردی با ایران هستند؟
رابطه راهبری روسیه و چین با ایران معنای چندانی ندارد، زیرا ما باوجود منافع مشترک با این دو کشور، دارای تضاد منافع با آن‌ها هستیم. در چنین شرایطی داشتن رابطه راهبردی مقدور نیست. روسیه در مقایسه با امریکا و چین ما را در اندازه‌ای نمی‌بیند که منافع خودش را تحت تأثیر قرار بدهد. روابط ما با روسیه در حد مشخصی امکان‌پذیر است. این رابطه باید اصالت داشته باشد و تحت تأثیر عوامل ثالث قرار نگیرد. در روابط خارجی کیفیت مهم‌تر از کمیت است. روسیه نباید تصور کند که ما به خاطر یک عامل دیگر به سمت این کشور رفته‌ایم. رابطه ما با روسیه باید دارای اصالت باشد و حدی برای آن قائل باشیم، نه اینکه این کشور حجم زیادی از روابط خارجی ما را در بر بگیرد. ما با دنیا و تمام کشورهای دیگر کار داریم. روسیه با کشوری ارتباط دارد که ما آن را به رسمیت نمی‌شناسیم. پرسش این است که آیا روسیه حاضر است که رابطه‌اش را به خاطر ما با اسرائیل قطع کند؟ قطعاً چنین کاری نخواهد کرد. روابط ما نباید وجه‌المصالحه روابط با روسیه شود.
آیا تصور نمی‌کنید که دولت و حامیانش از سفر رئیسی به روسیه ذوق‌زده شده‌اند؟
امیدوارم این‌طور نباشد؛ اما متأسفانه برخی از جراید و مواضع دولت و حامیانش نشان از ذوق‌زدگی سفر رئیس‌جمهوری به روسیه دارد. گویا ما داریم کار مهمی انجام می‌دهیم. فراموش نکنیم که ما این‌گونه سفرها را در تمام ادوار داشته‌ایم؛ از زمان دولت سازندگی و اصلاحات تا دولت روحانی. البته بیشتر مقامات ما به روسیه سفر کرده‌اند و آمدن رئیس‌جمهور روسیه به ایران کمتر بوده و این نقطه‌ضعف است، زیرا نوبت‌ها در رفت‌وآمد دیپلماتیک باید رعایت شود. اینکه روسای جمهور ما به مسکو بروند ولی پوتین کمتر به ایران بیاید، زیبنده نظام نیست، زیرا توازن در ارتباطات دیپلماسی مسئله مهمی است.