علی صالحآبادی – مدیرمسئول
نویسنده در این نوشتار بهطور فشرده به بررسی دو موضوع مهم روز یعنی «الگوی روسی» و «الگوی چینی» میپردازد.
اول: الگوی روسی
تزارها، اتحاد جماهیر شوروی سابق و دولت کنونی روسیه وجهه خوبی در بین کشورها و مردم جهان نداشته و ندارند. تجاوزات مکرر روسیه به ایران که باعث تجزیه کشورمان شد، هرگز از ذهن و خاطره ایرانیها پاک نشده و نخواهد شد. مردم ایران به یاد دارند که کمتر از یک دهه پیش روسها با آمریکاییها همراه شدند و شش قطعنامه خسارتبار علیه ایران را در شورای امنیت تأیید کردند. بااینوجود ازآنجاکه روسیه یک بازیگر مهم بینالمللی ازنظر نظامی است، داشتن رابطه با این کشور میتواند برای ایران مفید باشد. البته روسیه به لحاظ تکنولوژی و ... یک کشور «جهان سومی» در عرصه بینالمللی به شمار میرود. اقتصاد روسیه عقبتر از کشورهای غربی، ژاپن، کره جنوبی، هند و ... است. الگوی روسی استفاده از فرصتها در روابط خارجی برای فروش سلاح، نفت و گاز است، زیرا غیرازاین سه مورد کالای دیگری ندارد که در دنیا خریدار داشته باشد. این کشور رابطه استراتژیک با اسرائیل، عربستان، ترکیه و حتی اروپا و آمریکا دارد. این الگویی است که کمونیستهای سابق که اکنون قدرت را در کرملین در دست دارند، از آن پیروی میکنند. پرسش این است که آیا ایران قصد دارد از چنین الگویی پیروی کند؟ پوتین همانطور که سال 2014 شبهجزیره کریمه را اشغال کرد، اکنون ماشه را به سمت «کی یف» نشانه رفته تا با اشغال احتمالی اوکراین بتواند گاز صادراتی به اروپا را بهصورت انحصاری در اختیار خود بگیرد و از این طریق اهرم فشاری باشد بر اروپا و امریکا برای برداشتن تحریمهایی که اقتصاد روسیه را تحت تأثیر قرار داده است.
آنچه در آیینه مردم دیده میشود این است که مردم برخلاف مسئولان نظر مثبتی درباره روسها ندارند و پشتیبان سیاست دولت در ارتباط با روسیه نیستند.
دوم: الگوی چینی
چین کمونیست تا یک سال پیش از انقلاب ایران (1356) تحت رهبری «مائو» اداره میشد. درحالیکه رژیم شعار ضد سرمایهداری، ضد امپریالیستی و ضدآمریکایی میداد، تودههای مردم این کشور گرفتار فقر بودند و ۱۴ تا ۴۳ میلیون چینی از شدت گرسنگی جانشان را از دست دادند. رهبران چین دریافتند که نظام کمونیستی قابلدوام نیست و با زیر پا گذاشتن آرمانهایشان دو تصمیم سخت گرفتند؛ یکی انجام «مذاکره محرمانه و علنی» با آمریکا و دیگری تصمیم به اینکه حداقل تا 50 سال از درگیری نظامی با آمریکا پرهیز کنند. دراینارتباط «چوئن لای» نخستوزیر وقت چین پیشقدم شد و با آمریکا وارد مذاکره شد. پس از او «دن شیائوپینگ» دست به اصلاحات اقتصادی زد و اقتصاد چین که در آن زمان مانند روسیه جهانسومی بود، بهتدریج با بهرهگیری از اقتصاد آزاد و با تولید کالای ارزان و مونتاژ کالاهای غربی در چین به بازار اروپا و آمریکا راه پیدا کرد.
چین اکنون بعد از آمریکا که تولید ناخالص داخلیاش سالانه 23 تریلیون دلار (23 هزار میلیارد دلار) است، با داشتن تولید ناخالص داخلی 15 تریلیون دلار (15 هزار میلیارد دلار) در سال دومین کشور ثروتمند جهان به شمار میرود. دراینارتباط حجم تجارت چین با آمریکا سالانه 613 میلیارد دلار است و باید دانست که این کشور هیچوقت حاضر نمیشود این حجم دادوستد با امریکا را بهپای ایران خرج کند و در مواقع حساس از تهران حمایت کند.
نظام سیاسی چین مانند روسیه سرکوبگر است که یک نمونه آن برخورد با تظاهرات اعتراضی در میدان «تیانآنمن» شهر پکن است. سازمان صلیب سرخ چین در ارتباط با این اعتراض مسالمتآمیز که به رهبری دانشجویان و از ۱۵ آوریل ۱۹۸۹ تا ۴ ژوئن همان سال ادامه داشت، آمار ۲۶۰۰۰ کشته را منتشر کرده است. همچنین سفیر سوئیس در پکن مدعی شده است که ۲۷۰۰۰ نفر در این اعتراضات کشته شدهاند. در همین حال انگلیسیها مدعی شدهاند که در این اعتراضات حداقل 10 هزار معترض چینی کشته شدهاند. این کارنامه سیاه چینیهاست، بنابراین چین ازنظر سیاسی نمیتواند برای ایران الگو باشد، اما ازنظر اقتصادی میتواند الگوی مناسبی باشد.
همانطور که روسیه یک بازیگر مهم بینالمللی و منطقهای بهحساب میآید، داشتن رابطه تهران – پکن نیز میتواند به نفع مردم ایران باشد. باید دانست که روسیه الگوی موفقی در حوزه اقتصاد و ... ندارد و نمیتواند ازنظر اقتصادی برای ایران الگو باشد، اما الگوی چین در حوزه اقتصاد میتواند برای مردم ایران مفید باشد. البته شرط اینکه ایران بتواند از بازار و الگوی این کشور برای توسعه اقتصادی استفاده کند، عادیسازی رابطه دیپلماتیک با غرب، پذیرش FATF و احیای برجام است.
بهزعم نویسنده لازم است که «سیاست متوازن در روابط خارجی» اتخاذ شود، نه اینکه روابط بر اساس نگاه صرفاً به «شرق» یا «غرب» باشد. مسئولان باید بدانند که مردم ایران طالب چنین سیاست خارجی هستند و از نگاه به شرق ناراضی هستند.
نویسنده روز پنجشنبه (29 دی) با چند ساعت معطلی در غرب تهران موفق شد دوز سوم واکسن کرونا را تزریق کند. شگفت اینکه باوجوداینکه انواع واکسنهای کرونا ازجمله واکسنهای تولید داخل، واکسن چینی سینوفارم و واکسن آسترازنکا در این مرکز بهداشتی موجود بود، اکثریت مردم به دنبال تزریق واکسن آسترازنکا بودند. این مصداق همان ضربالمثلی است که میگوید «مشت نمونه خروار است»؛ بنابراین اگر مسئولان علاقهمند هستند که سیاستهایشان موفق شود، نباید نسبت به نظر مردم بیتفاوت باشند. مردم امروز به دنبال سیاستهایی در داخل و خارج هستند که برایشان «نان»، «آب»، «هوا» و ... شود.