تغییرات 35 برابری قیمت دلار طی دو دهه
آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد که متوسط قیمت فروش دلار در بازار آزاد تهران از ۸۰۰ تومان در سال ۱۳۸۱ به ۲۸ هزار و ۲۹۳ تومان تا پایان آذرماه سال جاری رسیده که در این فاصله، تقریباً ۳۵ برابر شده است.
به گزارش ایسنا، در آمارهای اقتصادی بانک مرکزی تحولات متوسط قیمت فروش دلار در بازار آزاد تهران از سال ۱۳۸۱ تا پایان آذرماه سال جاری ثبت‌شده که متوسط قیمت فروش دلار در بازار آزاد تهران در سال ۱۳۸۱ به میزان ۸۰۰ تومان بوده و با گذشت هشت سال، متوسط قیمت فروش دلار به ۱۰۴۴ تومان در سال ۱۳۸۹ رسیده است.
البته، در گزارش بانک مرکزی قیمت فروش دلار در سال ۱۳۹۰ فقط تا پایان دی‌ماه آن سال اعلام‌شده که معادل ۱۵۴۱ تومان بوده و قیمت دلار در کل سال ۱۳۹۰ اعلام‌نشده است. می‌توان گفت که هم‌زمان با آغاز دهه نود، روند افزایشی قیمت دلار نیز آغاز شد و متوسط قیمت فروش این ارز از سال ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۶ در محدوده ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ تومان قرار داشت. از این زمان به بعد، روند افزایشی قیمت دلار قابل‌توجه شد و مبلغ فروش آن از ۱۰ هزار تومان عبور کرد که بیش‌ترین عامل مؤثر در این زمینه تحریم‌ها و نوسانات شدید ارزی در آن سال‌ها بوده است. به‌گونه‌ای که متوسط قیمت فروش دلار در سال ۱۳۹۸ معادل ۱۲ هزار و ۹۱۸ تومان و در سال ۱۳۹۹ نیز به میزان ۲۲ هزار و ۸۸۷ تومان بوده است. از سوی دیگر، رقمی که از نرخ فروش دلار در آذرماه سال جاری ثبت‌شده، ۲۸ هزار و ۲۹۳ تومان بوده و در نه ماه اول سال ۱۴۰۰ نیز، متوسط قیمت فروش یک دلار آمریکا در بـازار آزادشهر تهران ۲۵ هزار و ۶۸۸ تومان اعلام‌شده است.
کاهش قیمت دلار در دی‌ماه
بررسی‌ها نشان می‌دهد در دی‌ماه قیمت دلار در بازار آزاد تهران کاهش قابل‌توجهی داشته است. در ۱۰ روز آغازین دی‌ماه که کارشناسان بازار ارز از آن با عنوان بازه ثبات یاد می‌کنند، نرخ دلار از سطح قیمتی ۳۰ هزار و ۱۵۰ تومان به رقم ۲۹ هزار و ۷۵۰ تومان رسید، اما با شروع روزهای میانی ماه و با انتشار اخبار مثبت درزمینه مذاکرات ایران و گروه ۱+۴ و همچنین اخباری مبنی بر تقویت بازار ارز توسط بازار ساز، نمودار قیمتی شاخص ارز شیب تندی به خود گرفت و دلار شاهد کاهش قیمت از سطح ۲۹ هزار و ۷۵۰ تومان تا رقم ۲۷ هزار و ۷۰۰ تومان بود. بر همین اساس، در روزهای پایانی دی‌ماه سال جاری دلار در محدوده ۲۷ هزار و ۶۰۰ تا ۲۷ هزار و ۹۰۰ تومان به کار خود پایان داد. برخی از تحلیلگران، روند کاهشی نرخ ارز را درنتیجه انتظارات مثبت جامعه و بازار از چشم‌انداز سیاست خارجی عنوان می‌کند. این گروه معتقدند در صورت ادامه انتشار اخبار مثبت و نزدیک‌تر شدن به حصول توافق جدید، بازار ارز تهران در ماه‌های آتی می‌تواند شاهد ریزش‌های بیشتری باشد. از طرف دیگر، سخنانی مبنی بر آزاد شدن بدهی‌های میلیارد دلارهای بلوکه‌شده ایران در عراق و کره و... و سخنان رئیس‌کل بانک مرکزی مبنی بر بهبود اوضاع بازار ارز در ماه‌های آتی سبب شده احتمال افزایش عرضه دلار در بازار تهران افزایش یابد؛ که این امر خود سبب کاهش قیمت تا رسیدن به سطح تعادل عرضه و تقاضای بازار در بازه زمانی طولانی مدت خواهد شد.
آینده اقتصادی توافق برجام
علی‌اصغر سمیعی ظفر قندی، رئیس اسبق کانون صرافان در گفت‌وگو باخبر آنلاین در می‌گوید: مردم تصور می‌کنند بعد از توافق، سیاست‌های ارز پاشی شروع می‌شود و قیمت‌ها پایین می‌آید. به همین دلیل خریداران دست نگه داشته‌اند و فروشندگان هم در بازار حضور دارند. درعین‌حال، بانک مرکزی هم تزریق ارز را ادامه می‌دهد. وی گفت: این عوامل باعث شده قیمت ارز مقداری پایین بیاید. نرخ دلار بالای ۳۰ هزار تومان بود والان حدود ۲۷ هزار تومان است. این‌طور نگه‌داشتن فنر قیمت ارز صحیح نیست. سمیعی متذکر می‌شود: در رابطه با اینکه آیا توافق موجود باعث گشایش اقتصاد می‌شود، باید گفت توافق باعث برداشته شدن تحریم‌ها و آزاد شدن اموال مردم ایران می‌شود و کشور در عرصه تجارت جهانی از ظرفیت‌های خود استفاده می‌کند، ولی اینکه آزاد شدن پول‌ها، تجارت و فروش نفت برای ما و سرازیرشان دلارهای نفتی به بانک مرکزی چقدر به نفع اقتصاد کشور است، مسئله دیگری است. وقتی پول‌های بلوکه‌شده و ارز نفتی آزاد شود، خیری در آن است اگر به نحو حساب‌شده مصرف شود و با این پول‌ها به ساختن زیرساخت اقدام شود، خوب است.
پیش‌بینی قیمت دلار پس از توافق وین
رئیس اسبق کانون صرافان عنوان می‌کند: اینکه بتوانیم کارخانه‌ها را بسازیم و فعال شود و کارگران شاغل شوند، خوب است، ولی اگر درآمد را صرف ارزان کردن ارز کنیم، واردات را به‌صرفه می‌کنیم، زیر پای تولید خالی می‌شود، افزایش بیکاری اتفاق می‌افتد و با تزریق نقدینگی ارزی، فاصله طبقاتی زیاد خواهد شد. سمیعی ادامه می‌دهد: با تورم‌های بالا اگر بخواهیم قیمت ارز را کنترل کنیم، امر صحیحی نیست. با دستگاه چند نرخی به فساد دامن می‌زنیم و ثروت کشور را صرف ظاهرسازی و بزک می‌کنیم. اگر قرار است این کارها را کنیم، همان بهتر است که بی‌پول باشیم و واردات بی‌رویه نکنیم. وی تصریح می‌کند: اگر برجام باعث گشایش اقتصادی شود، درآمدهای ارزی باید در اختیار کارآفرینان قرار گیرد و یارانه به بهداشت و درمان و آموزش داده شود. وی متذکر شد: اگر کسی می‌خواهد مسافرت برود، پولش را باید از جیب خودش بدهد. جایز نیست در اینجا از جیب مردم یارانه داده شود. اقتصاد باید بدون دست‌کاری اداره شود. دخالت‌های دولت نباید افزایش یابد؛ چراکه مسلماً دست‌کاری قیمت به نفع اقتصاد کشور نیست. سمیعی تأکید می‌کند: ما اگر علامت‌ها را دست‌کاری و غیرواقعی کنیم، باعث گمراهی مردم و فعالان اقتصادی می‌شود.