به نظر شما دلیل انتخاب قطر برای برگزاری دور جدید مذاکرات هستهای چیست؟
روابط ایران و قطر نسبت به سایر دولتهای حاشیه خلیج فارس بهتر است. از سوی دیگر قطر اولین متحد نظامی آمریکا در منطقه خاورمیانه محسوب میشود. بنابراین این نکات نشان میدهد که قطر دیپلماسی فعالی دارد و روابطش را با طرفهای برجام گسترش داده است. انتخاب قطر برای نشان دادن حسن نیت ایران نسبت به منافع کشورهای منطقه محسوب میشود. ایران با این انتخاب میخواهد بگوید کشورهای منطقه از احیای برجام میتوانند منتفع شوند.
آیا میزبانی قطر میتواند تنشهای بین ایران و آمریکا را کاهش دهد؟
قطر و اتحادیه اروپا بین تهران-واشنگتن نقش واسطه را دارند. در حالی که مسائل ایران و آمریکا باید در کانال خودش بررسی و ارزیابی شود. قطر مانند وین یک میزبان است و نمیتواند تأثیرگذاری زیاد در مذاکرات داشته باشد. قطر به دلیل همسایگی با ایران از برجام منافع بیشتری خواهد برد، به همین دلیل نقش فعالتری برای احیای برجام بازی خواهد کرد. به نظر میرسد کمرنگ شدن حضور چین و روسیه در دور جدید مذاکرات سرعت مذاکرات را افزایش خواهد داد.
نظر شما درباره اظهارات امیر عبداللهیان مبنی بر تأمین منافع روسیه چیست؟
البته گفته شد این اظهارات امیر عبداللهیان نقل و قول از لاوروف وزیر امور خارجه روسیه است. اما چنین رویکردی برای هیچ کشوری در دنیا مطرح نیست. هر کشوری به دنبال تأمین منافع خودش است. روسها بلد هستند منافع خودشان را تأمین و از آن حفاظت کنند و نیازی به کمک ایران ندارند. سابقه نشان داده روسیه بر سر منافع خودش با هیچ کشوری تعارف ندارد و هرجا که لازم باشد حتی منافع کشورهای دوست خود را نادیده گرفته است.
نظر شما در ارتباط با سفر مصطفی الکاظمی به تهران چیست؟ آیا میتوان این سفر را در راستای مذاکرات برجام تحلیل کرد؟
مسائل سیاست خارجی بهم پیوسته است. عراق به دلیل اینکه توامان با ایران و عربستان همسایه است به دنبال موازنه قدرت بین این دو کشور است. این موازنه قدرت میتواند به دولت عراق کمک کند تا بر مشکلات داخلی خودش فائق آید. عربستان و ایران هر کدام دارای نفوذ سیاسی در جریانهای سیاسی عراق هستند به همین دلیل میتوانند در مشکلات داخلی عراق تأثیر گذار باشند. احیای برجام و کاهش تنش در منطقه میتواند منافع کشورها از جمله عراق را تأمین کند.
شما اهداف سفر جو بایدن به عراق را چگونه ارزیابی میکنید؟
ایالات متحده مجموعهای از سیاستهای کلی در حوزه سیاست خارجی را در دستور دارد، بعد از روی کار آمدن جو بایدن آمریکا تصور میکرد میتواند از مسائل خاورمیانه فاصله بگیرد و بیشتر توان خود را برای مهار چین بگذارد. اما با توجه به بحران انرژی که در پی جنگ روسیه علیه اوکراین پدید آمد و تیره شدن روابط روسیه با اروپا نقش کشورهای خاورمیانه که از منابع انرژی برخوردار هستند مانند عربستان برجسته شد.
آمریکا به دنبال بازسازی روابط خودش با عربستان است. یکی از اهداف سفر بایدن به خاورمیانه ایجاد یک ائتلاف منطقهای بین اسرائیل و اعراب است تا بتواند از نفوذ ایران در منطقه جلوگیری کند.
نظر شما در ارتباط با اظهارات پادشاه اردن مبنی بر تشکیل ناتوی عربی در خاورمیانه چیست؟
با توجه به گسترش روابط اعراب و اسرائیل و کاهش تهدید اسرائیل برای آنها، تهدید ایران برای اعراب در اولویت قرارگرفته است. کشورهای عربی برای دفع این تهدید تلاش میکنند روابط خود را با اسرائیل و آمریکا گسترش دهند. در ایامی که کشورهای عربی با اسرائیل در تنش بودند با توجه به لابی صهیونیستی در آمریکا نمیتوانستند روابط خود را با یکدیگر گسترش دهند اما امروز این مانع برداشتهشده و آرایش سیاسی خاورمیانه در حال تغییر و تحول است.