علی بیگدلی، تحلیلگر سیاسی
تحریم های اخیر اروپا علیه ایران خبر ناگواری بود که چند دلیل عمده دارد جدا از مسائل حقوق بشری که مورد توجه غرب است و در اعتراضات اخیر مواردی وجود داشت که برای اروپاییان مدعی اجرای حقوق بشر قابل پذیرش نیست، مساله فروش پهباد های ایرانی به روسیه نیز یک عامل موثر اروپا شده است. ماجرای پهباد ها چه در اروپا و چه در فضای بین الملل محل بحث قرار گرفت و موجب نارضایتی شد.وانمود شد که ایران در جنگ بین روسیه و اوکراین در کنار اوکراینی ها قرار دارد. در ابتدای بحران اوکراین و هم زمان با وخیم شدن روابط روسیه و اروپا، گمان می رفت که بهترین فرصت برای نزدیک شدن ایران به شرکای سابق اروپایی اش فرارسیده است. مساله تامین انرژی برای زمستان پیش رو و نیاز اتحادیه به منابع انرژی ایران احتمال احیای برجام را قوت بخشیده بود. ولی ایران در خصوص بحران اوکراین با قرار گرفتن در جایگاه نامناسب در کنار روسیه از اروپا دور شد. امروز وارد فاز جدیدی از تهدید، تحریم و تخاصم با غرب شده ایم. نارضایتی همسایگان ایران که برخی هم مرز با اتحادیه اروپا و یا جزو دوستان اتحادیه هستند در اخذ این تصمیم موثر بوده است. باید دانست که این کشور ها سرمایه گذاری هایی کرده اند و به دنبال امنیت هستند.اگر شرایط در ایران امن نباشد می تواند روند توسعه آنها را متوقف کند. مهم نیست اروپا چه کسی یا چه نهادی را تحریم کرده است. مهم این است که تحریم مساله ای جدی و تاثیر گذار بر اقتصاد و زندگی است. ایران تجربه تحریم های دهه های گذشته را از سر گذرانده.ما به خوبی می دانیم که تحریم با محدودیت هایی که ایجاد می کند چگونه اقتصاد و به دنبال آن معیشت را تحت تاثیر خود قرار می دهد. تحریم بر ارتباطات ما در جهان تاثیر می گذارد. تحریم های اتحادیه اروپا به دلیل نسبتی که ایران با این بخش از جهان دارد به مراتب تاثیر گذار تر از تحریم های آمریکا خواهد بود. افسوس می خوریم که چرا ایران نتوانست اتحادیه اروپا را حفظ کند؟ با شرایط پیش آمده اخیر و سردی روابط بین ایران و 27 کشور اروپایی برجام تحت تاثیر قرار می گیرد و آینده مبام این توافق در تاریخی فرو می رود. وزارت خارجه باید بر اقدامات صورت گرفته اعتراض کند. در شرایط نامطلوب اقتصادی ایران لزوم احیای برجام احساس می شد تا حدی که اصولگرایان مخالف برجام در قالب تیم مذاکره کننده به وین سفر می کردند و کسانی که برجام را در مجلس تصویب کننده برجام به آتش کشیده بودند اینبار به سراغ احیای آن رفتند اما خصومت پیش آمده بین ایران و اتحادیه اروپا در اولین قدم بر برجام تاثیر می گذارد و توافق احتمالی را از دسترس خارج می کند. نگارنده همواره بر این عقیده بود که نباید اروپا را در مسیر احیای برجام در سطح واسطه قرار می دادیم. اروپا ستون برجام است.پیش از این ایران با اتحادیه اروپا خصومتی نداشت و با بسیاری از کشورهای اتحادیه در ارتباطی تاریخی بود. حتی اروپا به دفعات واسطه ایران و آمریکا بود. متأسفانه ایران این ظرفیت را از دست داد. درحالیکه آمریکا یک کشور است ولی اتحادیه اروپا متشکل از ۲۷ کشور است. امروز ایران با همه این کشور ها از جمله با ایتالیا و فرانسه و آلمان که ارتباطات نزدیکی با ایران داشتند وارد تخاصم می شود. مساله تحریم به تنهایی اهمیتی ندارد. اجرای این تحریم ها و تبعات آن و تاثیر تحریم ها در فضای بین الملل است که برای ایران مشکلاتی را به همراه خواهد داشت.