رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت با اشاره به انجام مطالعهای برای کمیسازی اثرات بهداشتی و اقتصادی منتسب به آلاینده ذرات معلق PM ۲.۵، به تشریح عوارض این معضل بهداشتی در کشور پرداخت و گفت: در سال ۱۴۰۰ تعداد همه مرگهای منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ بیش از ۸۷ درصد نسبت به سال ۱۳۹۹ افزایشیافته است.
دکتر عباس شاهسونی در گفتوگو با ایسنا، با اشاره به عوارض آلودگی هوا بر سلامت افراد، گفت: مواجهه با آلودگی هوا در کشورهای توسعهیافته چهارمین عامل مرگ در جهان پس از خطرات متابولیک، رژیم غذایی و دود سیگار است. این در حالی است که در کشورهای درحالتوسعه، آلودگی هوا سومین ریسک فاکتور مرگ است. درواقع مطالعات جهانی نشان داده است آلودگی هوای آزاد و داخل در مناطق شهری و روستایی سالیانه منجر به بیش از هفت میلیون مرگ زودرس میشود.
آثار بهداشتی و اقتصادی آلودگی هوا در ۲۷ شهر
شاهسونی با اشاره به آخرین مطالعه وزارت بهداشت در ایران درزمینه آلودگی هوا تحت عنوان «کمیسازی اثرات بهداشتی و اقتصادی منتسب به آلاینده ذرات معلق PM ۲.۵» توضیح داد: این مطالعه در ۲۷ شهر تهران، اهواز، مشهد، تبریز، شیراز، اصفهان، ایلام، سنندج، همدان، خرمآباد، اراک، کرج، کرمانشاه، آبادان، شهرکرد، یزد، ارومیه، کرمان، قزوین، بیرجند، قم، زابل، بجنورد، زنجان، بوشهر، اردبیل و زاهدان در سال ۱۴۰۰ با جمعیت حدود ۳۵ میلیون نفر انجامشده است. بر اساس این مطالعه مشخص شد در سال ۱۴۰۰ میانگین غلظت ذرات معلق PM۲.۵ در ۲۷ شهر ذکرشده بیش از ۶ برابر رهنمود سازمان جهانی بهداشت (۵ میکروگرم در مترمکعب) و بیش از ۲.۵ برابر استاندارد ملی (۱۲ میکروگرم در مترمکعب) است. همچنین در سال ۱۴۰۰ بهطور میانگین ۲۴۲ روز میانگین غلظت روزانه ذرات معلق PM۲.۵ در ۲۷ شهر ذکرشده بالاتر از رهنمود روزانه سازمان جهانی بهداشت (۱۵ میکروگرم در مترمکعب) بوده است که بالاترین تعداد روزها مربوط به مشهد با ۳۵۷ روز در طی سال ۱۴۰۰ بوده است. در شهر تهران نیز ۳۵۵ روز میانگین غلظت روزانه ذرات معلق PM۲.۵ بالاتر از رهنمود روزانه سازمان جهانی بهداشت بوده است.
۵ کلانشهر تنها ۱۰ روز هوای خوب داشتند
شاهسونی ادامه داد: طی سال ۱۴۰۰ در شهرهای موردمطالعه کشور تقریباً ۱۶.۷ درصد از روزهای سال شاخص کیفیت هوا ذرات معلق PM۲.۵ در محدوده خوب، ۶۲.۶ درصد در محدوده هوای قابلقبول، ۱۶.۵ درصد در محدوده هوای ناسالم برای گروههای حساس، ۳.۴ درصد در محدوده هوای ناسالم برای همه گروهها، ۰.۴۲ درصد در محدوده هوای خیلی ناسالم و ۰.۴۱ درصد در محدوده هوای خطرناک بود و مشخص شد نسبت به سال ۱۳۹۹ تعداد روزهای دارای هوای خوب پنج درصد کاهشیافته است. شهرهای تهران، مشهد، اهواز، اصفهان و کرج نیز دارای کمتر از ۱۰ روز هوای خوب در سال ۱۴۰۰ بودهاند.
بیشترین تعداد روزهای هوای خوب در اردبیل
وی افزود: پایینترین میزان غلظت ذرات معلق PM۲.۵ مربوط به شهر اردبیل بود و درواقع بیشترین تعداد روزهای هوای خوب مربوط به شهر اردبیل با ۲۹۷ روز است.
افزایش تأثیر پدیده طوفان گرد و غبار در ۴ شهر
وی با تأکید بر لزوم تلاش بیشتر مسئولان برای افزایش تعداد روزهای با هوای خوب، بیان کرد: در شهرهای موردمطالعه کشور تقریباً ۱۹۷ روز سال کیفیت هوا قابلقبول است. بیشترین تعداد روزهای ناسالم برای همه گروهها، خیلی ناسالم و خطرناک مربوط به شهرهایی است که با پدیده طوفان گرد و غبار روبرو هستند ازجمله زابل، اهواز، کرمانشاه و دزفول که باعث اثرات سوء بهداشتی بر سلامت ساکنین این شهرها شده است.
شاهسونی تأکید کرد: سازمانهای مسئول باید اقدامات بسیار فوری را در مناطق تولید گرد و غبار اجرا کنند تا حداقل روند رو به رشد تولید گرد و غبار و تعداد روزهایی که این پدیده در این استانها رخ میدهد، کاهش یابد.
بیش از ۲۰ هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا در سال گذشته
او درباره مرگهای منتسب به آلودگی هوا در سال ۱۴۰۰، اظهار کرد: میانگین تعداد مرگ کل منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ در بزرگسالان بالاتر از ۳۰ سال در ۲۷ شهر موردمطالعه ۲۰۸۳۷ نفر بوده است. در شهر تهران در سال قبل بهطور میانگین مرگ ۶۳۹۸ نفر منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ است. نتایج نشان میدهد در سال ۱۴۰۰ بهطور میانگین جزء مرگ کل منتسب به ذرات معلق در کشور برابر با ۱۲.۵۹ درصد است که این جزء منتسب در شهرهایی نظیر اهواز، تهران، زابل، کرج، اصفهان و دزفول که با آلودگی هوای شهری و پدیده گرد و غبار درگیر هستند، بالاتر از میانگین کشوری است.
مرگومیر بر اثر ۴ بیماری منتسب به آلودگی هوا
رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت، گفت: تعداد مرگ به علت بیماریهای مزمن انسداد ریوی (COPD) منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۰ در شهرهای موردمطالعه بهطور میانگین ۵۷۴ نفر بوده است. در شهر تهران نیز بهطور میانگین تعداد مرگ به علت بیماریهای مزمن انسداد ریوی منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ تعداد ۱۲۰ نفر بوده است. در سال ۱۴۰۰ هزینههای مرتبط با مرگومیر ناشی از بیماریهای مزمن انسداد ریوی ۲۲۵ میلیون دلار تخمین زدهشده است.
وی افزود: میانگین تعداد مرگ در سال ۱۴۰۰ به علت سرطان ریه در بزرگسالان بالاتر از ۳۰ سال در مجموع ۲۷ شهر موردمطالعه بهطور میانگین ۵۱۳ نفر بود. در شهر تهران بهطور میانگین مرگ ۱۶۱ نفر منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ به علت سرطان ریه بوده است. در سال ۱۴۰۰ هزینههای مرتبط با مرگومیر ناشی از سرطان ریه ۲۰۱ میلیون دلار تخمین زدهشده است. او در خصوص تعداد مرگهای سال ۱۴۰۰ به علت بیماریهای ایسکمیک قلبی منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵، تصریح کرد: تعداد این مرگها در ۲۷ شهر موردمطالعه بهطور میانگین ۴۹۲۳ نفر بوده است و در شهر تهران این آمار به شکل میانگین ۱۳۲۲ نفر گزارششده است. در سال ۱۴۰۰ هزینههای مرتبط با مرگومیر ناشی از ایسکمیک قلبی ۱۹۳۲ میلیون دلار تخمین زدهشده است. شاهسونی ادامه داد: میانگین تعداد مرگ در سال ۱۴۰۰ به علت سکته مغزی منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۰ در ۲۷ شهر موردمطالعه بهطور میانگین ۱۹۷۲ نفر بوده است که در شهر تهران این آمار به شکل میانگین ۶۶۶ نفر گزارششده است. در سال ۱۴۰۰ هزینههای مرتبط با مرگومیر ناشی از سکته مغزی ۷۷۴ میلیون دلار تخمین زدهشده است.
افزایش ۸۷ درصدی مرگهای منتسب به آلودگی هوا در سال ۱۴۰۰
وی با اشاره به کاهش تعداد مرگهای منتسب به آلودگی هوا در سالهای ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸، تصریح کرد: اما این روند در سال ۱۳۹۹ متوقف و افزایشی شد و در سال ۱۴۰۰ تعداد همه مرگهای منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ بیش از ۸۷ درصد نسبت به سال ۱۳۹۹ افزایش یافت. این روند افزایشی در تمامی علل مرگ به علت مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ مشهود است؛ چنانچه تعداد مرگ به علت بیماریهای ایسکمیک قلبی منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۰ بیش از ۱۵ درصد نسبت به سال ۱۳۹۹، تعداد مرگ به علت سکته مغزی منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۰ بیش از ۱۳ درصد نسبت به سال ۱۳۹۹، تعداد مرگ به علت سرطان ریه منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۰ بیش از ۷۲ درصد نسبت به سال ۱۳۹۹ و تعداد مرگ به علت بیماریهای مزمن انسداد ریوی منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۰ بیش از ۱۰ درصد نسبت به سال ۱۳۹۹ افزایشیافته است.
هزینه ۲۲۷ هزارمیلیاردی مرگومیر ناشی از آلودگی هوا در یک سال
وی افزود: در سال ۱۴۰۰ در مجموع هزینه مرتبط با مرگومیر ناشی از همه علل منتسب به ذرات معلق PM۲.۵ مقدار ۸.۱۷ میلیارد دلار (معادل ۲۲۷ هزار میلیارد تومان) برآورد شده است. این مقدار نسبت به سال ۱۳۹۹ بیش از ۹۰ درصد افزایشیافته است. او تأکید کرد: کل هزینههای مرتبط با مرگومیر ناشی از همه علل منتسب به ذرات معلق PM۲.۵، مرگومیر ناشی از بیماریهای ایسکمیک قلبی، سکته مغزی، سرطان ریه و بیماریهای مزمن انسداد ریوی در کشور در سال ۱۴۰۰ برابر با ۱۱.۳ میلیارد دلار (معادل ۳۱۴ هزار میلیارد تومان) برآورد شده است.
پایتخت متحمل بیشترین خسارت اقتصادی از آلودگی هوا
وی بیان کرد: بیشترین خسارت اقتصادی در کلانشهر تهران (۳.۴ میلیون دلار معادل ۹۴ هزار میلیارد تومان) برآورد شده بود. پس از کلانشهر تهران شهرهایی که دارای بیشترین جمعیت و یا بالاترین مقادیر آلودگی هوا بودند ازجمله مشهد، شیراز، کرج، اصفهان و اهواز قرار گرفتند.
زابل؛ آلودهترین هوا در کشور
او تأکید کرد: بالاترین میانگین غلظت ذرات معلق PM۲.۵ در سال ۱۴۰۰ مربوط به شهر زابل گزارش شد که حتی بیش از ۱۲ برابر رهنمود سازمان جهانی بهداشت بود؛ درواقع بیشترین تعداد روزهای هوای خطرناک در سال ۱۴۰۰ مربوط به شهر زابل با ۱۵ روز بوده است. به گفته شاهسونی، در شهر زابل تعداد کل مرگهای منتسب به ذرات معلق PM۲.۵ در بزرگسالان بالاتر از ۳۰ سال در سال ۱۴۰۰ به شکل میانگین ۲۸۹ نفر بوده است. تعداد مرگ به علت بیماریهای مزمن انسداد ریوی بالاتر از ۳۰ سال ۶ نفر، تعداد مرگ به علت سرطان ریه بالاتر از ۳۰ سال ۳ نفر، تعداد مرگ به علت بیماریهای ایسکمیک قلبی در بزرگسالان بالاتر از ۲۵ سال ۲۶ نفر و تعداد مرگ به علت سکته مغزی در بزرگسالان بالاتر از ۲۵ سال ۱۴ نفر بوده است. مجموع هزینه اقتصادی مرگهای ناشی از مواجهه با ذرات معلق در سال ۱۴۰۰ در شهر زابل بهطور میانگین ۱۳۲ میلیون دلار معادل با ۳ هزار میلیارد تومان برآورد شده است.