با توجه به وعده وزیر اقتصاد به نظر شما کالا برگ الکترونیکی می تواند جلوی رشد تورم و نقدینگی را بگیرد؟
به طور قاطع می توان گفت خیر،کالا برگ الکترونیکی نمی‌تواند مانع افزایش نرخ تورم و نقدینگی سرگردان در کشور شود. زیرا برای تامین کالاهای کالا برگ پول پرداخت شده و این یعنی نقدینگی برای تامین کالا برگ مورد نیاز است. از سوی دیگر به طور کلی خاطره خوبی از کالا برگ و کوپن در ذهن مردم ایران وجود ندارد.این طرح ها در هر مقطعی که اجرا شده دچار مشکلات فراوانی در مراحل خود بوده است. وقتی طرح کالا برگ اجرایی می شود مردم احساس می‌کنند شرایط کشور غیر عادی است و لذا تقاضا برای کالا افزایش پیدا می کند.علاوه بر این موضوع بازار موازی فروش کالا برگ نیز شکل می گیرد.این طرح نمی‌تواند بر روی نقدینگی و شاخص های تورم تاثیر معناداری بگذارد. پرداخت یارانه نقدی قدرت انتخاب را به مصرف کننده می دهد.اینگونه نیست که مصرف کننده ها تمایل داشته باشند به یک اندازه مرغ یا برنج مصرف کنند،اولویت خانوارها با یکدیگر متفاوت است. در خصوصا تخصیص کالابرگ و کوپن تجربه هایی مانند صف های طولانی وجود دارد که عزت و منزلت مردم را دچار خدشه می کند.
به نظر شما آیا امکان دارد طبق قانون قیمت کالا ها به شهریور ۱۴۰۰ برگردد یا خیر؟
در طرح حذف ارز ترجیحی وقتی دولت در خرداد ماه گفت فقط قیمت ۴قلم کالای اساسی باید افزایش یابد همه مشاهده کردند در عمل چنین اتفاقی نیوفتاد بنابراین اقتصاد تابع دستور،مصوبه و بخشنامه نیست.اقتصاد مسیر خود را می رود. آمار بانک مرکزی نشان می دهد در یک سال گذشته حدود ۳۵درصد رشد نقدینگی وجود داشته است.همچنین طبق همین آمار تورم نقطه ای به ۴۸درصد رسیده است لذا بازگشت قیمت ها به شهریور ۱۴۰۰ به مانند یک لطیفه است. تا مادامی که اقتصاد ثبات نداشته باشد و متغیرهای پولی بر اساس بخش واقعی اقتصاد تنظیم نشوند و سمت عرضه اقتصاد تقویت نشود نمی توان انتظار داشت که قیمت کالاها کاهشی شود. پول و نقدینگی خلق شده اجازه نمی دهد قیمت ها به قبل بازگردد.
به نظر شما می توان در شرایط فعلی یارانه کالایی به مردم داد؟
این طرح در دولت قبل چندین بار اجرا شد و با صف های طولانی و بعضا در گیری های فیزیکی همراه بود که باعث لطمه به عزت ملی و مردم شد.
به همین دلیل باید گفت اینگونه طرح ها نمی تواند موفق شود و مردم از آن خاطره خوشی ندارند.زیرا بستر لازم برای اجرای این طرح وجود ندارد.امایارانه نقدی می تواند عزت و ابروی افراد را حفظ کند.به نظر می رسد پرداخت یارانه نقدی در شرایط فعلی از هر نظر بهتر از یارانه کالایی است.
یارانه ی نقدی یا کالایی تفاوت زیادی با یکدیگر ندارند.به طور مثال روغن و برنجی که وارد کشور می شود بابتش پول پرداخت می شود.هرکالایی یک قیمتی دارد.مبنا و اصل این است که عرضه چه مقدار باشد.سرانه مصرف روغن و برنج در کشور مشخص است حال اگر میزان تولید و واردات بیش از سرانه مصرف باشد قیمت کاهشی می شود.گرانی زمانی ایجاد می شود که در سمت عرضه مشکلاتی ایجاد شود.
به طور مثال اخیرا راجع به داروهای آنتی بیوتیک اتفاقاتی افتاد و قیمت آن افزایش پیدا کرد که دلیلش عدم تولید در داخل بود.زیرا مواد اولیه برای تولید دارو به دلیل تحریم وارد کشور نشد. اگر قرار بود با دادن کوپن تورم کاهش پیدا کند کشورهای غربی که الان درگیر تورم شده اند این کار را انجام می دادند.حتی در آن کشورها بسترهای الکترونیکی این طرح فراهم است اما انجام نمی دهند به دلیل اینکه تاثیری بر تورم نمی گذارد.در علم اقتصاد چیزی با این عنوان وجود ندارد که با کوپن بتوان تورم را کنترل کرد.
تنها خاصیت کوپن برای دولت ها این است که اطمینان پیدا می کنند حداقل کالا دست خانوار رسیده است.
به نظر شما طرح هایی مانند مالیات بر عایدی سرمایه یا مالیات بر خانه های خالی می تواند تورم را کنترل کند؟
نظریه های اقتصادی اثبات می کند که تورم یک پدیده پولی است.یعنی تا زمانی که افزایش نقدینگی وجود دارد تورم باید بالا برود.در یکسال گذشته حجم پول و شبه پول ۳۵درصد رشد کرده بنابراین طبیعی است که در پی آن تورم بالا رود. نمی شود در یک سمت خلق پول اتفاق بیفتد و روزی ۴میلیارد تومان نقدینگی ایجاد شود اما انتظار داشت که تورم افزایش نیابد. نمی شود وعده یک میلیون مسکن در سال داد و آن را نساخت و توقع داشته باشیم قیمت و اجاره بها کاهشی باشد.نمی توان اصول مسلم اقتصاد را نادیده گرفت. امروز در ترکیه طبق نظریه اردوغان نرخ بهره ربا و حرام است.کاهش نرخ بهره باعث افزایش تورم ۷۰درصدی در ترکیه شده است.اما در روسیه که به لحاظ مکاتب اسلامی اعتقادی ندارد،نرخ بهره را بالا برده و توانستند تورم را کنترل کنند. آمریکا و اروپا هم با افزایش نرخ بهره توانسته اند نرخ تورم را کنترل کنند. این نکته حائز اهمیت است که پول مخلوق اقتصاد غرب است.وقتی قرار است که مخلوق اقتصاد غرب استفاده شود باید ساز و کار آن را هم رعایت کرد.نمی شود خودروی بنز را از خارج از کشور آورد و روی آن لاستیک پراید قرار داد.متاسفانه برخی مسائل اقتصادی در کشور بر سر بدیهیات است که رعایت نمی شود.برخی در کشور می گویند ما می خواهیم با دنیا ارتباط داشته باشیم و تجارت کنیم در صورتی که برای تجارت و ارتباط جهانی باید الزامات آن یعنی اف ای تی اف رعایت شود اما ما انجام نمی دهیم آنها هم با ما تجارت نمی کنند. وقتی بدیهیات اقتصادی پذیرفته نشود اول به عنوان یک مسئله بعد به عنوان یک مشکل بعد به عنوان معضل و بعد به عنوان یک بحران و در آخر وقتی به عنوان یک ابر بحران درآمد تازه می گویند بنشینیم و برای حل آن فکری بکنیم. این چرخه امکان موفقیت ندارد.