اسلام ذوالقدرپور
کارشناس ارشد مسائل سیاسی
سیاستگذاری عمومی مجموعه‌ای از سیاست‌ها و تاکتیک‌هاست که بر اساس انگاره‌ها و اهداف طراحی و اجرا می‌شوند تا بقا و اقتدار یک بازیگر (فرد، گروه، سازمان، دولت) را در سپهر سیاسی، اجتماعی و ... داخلی و خارجی تضمین کند. سیاستگذاری خارجی فرایندی است که بقا و اقتدار بازیگر در نظام بین الملل را تضمین می‌کند. سیاستگذاری خارجی نیز دارای دو رویکرد واقعگرا و آرمان‌گراست که حکمرانی مطلوب و جویای اقتدار راهبردی باید بر سیاستگذاری واقعگرا (رئالیسم) استوار شود. سیاستگذاری خارجی واقعگرا و مطلوب، یعنی ترسیم آینده ممکن در فرآیند تدوین و تصمیم گیری. پیش‌بینی یا طراحی آینده بدون امکان‌پذیر رخداد آن، گرفتاری در دام آرمانگرایی است که هزینه‌های کلان برای بازیگر دارد. امکان‌پذیری سیاست‌ها، اصل زیربنایی هر سیاستگذاری خارجی مطلوب است. جهان آشوبناک کنونی که بیشتر بر سیاست‌های آرمان‌گرا بنا شده، میدان تقابل آینده دست نیافتنی شده است. انگاره‌ها و سیاست‌هایی که می‌خواهند جهان را اصلاح کنند و نظم کنونی آن را با نظم نوین جهانی برآمده از انگاره و اقتدار خود برسازی کنند. بحران فلسطین که دارای پیشینه 80 ساله با عنوان مسئله اعراب و اسرائیل است، ازجمله مسائلی است که سیاستگذاران آرمان‌گرا را در دو طیف نابودی اسرائیل یا نابودی فلسطین تقسیم کرده است. این بحران 80 ساله اکنون پس از 18 ماه جنگ سخت و کشتار شهروندان فلسطینی توسط اسرائیل با دستورکار ویژه دونالد ترامپ در کانون توجه نظام جهانی قرار گرفته است. نقطه تمرکز جدید در بحران فلسطین، سیاست ترامپ برای پاکسازی ژئوپلیتیکی غزه از شهروندان فلسطینی است. سیاست تبدیل غزه به ریویرای غرب آسیا، که طرحی آرمانی دانسته شده و امکان‌پذیری محدودی دارد، بر کوچ اجباری یا تبعید همگانی شهروندان غزه و شاید کل فلسطین از سرزمین کهن خود به یک یا چند کشور عرب همسایه مانند مصر، اردن، سوریه، لبنان و ... استوار است و پاکسازی ژئوپلیتیکی غزه و فلسطین را با انگاره اقتصادی آرمانی Gaza Riviera و صلح نهایی پوشش می‌دهد. آرمانگرایی دونالد ترامپ برای حل بحران فلسطین که رویکردی یک سویه به سود دولت اسرائیل دارد، با واکنش نرم کشورهای عربی و دیگر بازیگران نظام جهانی روبه‌رو شد. کشورهای اردن و مصر که گزینه اصلی سکونت شهروندان غزه هستند، تنها به اعلام مخالفت بسنده کردند و در برابر تهدید ترامپ مبنی بر قطع کمک‌های ایالات متحده امریکا به این دو کشور، سیاست سکوت مقابل طرح پاکسازی غزه را پیش گرفتند! بسیاری از سیاست‌ها به‌ویژه سیاستگذاری خارجی عصر آشوبناک کنونی فاقد مؤلفه مهم امکان‌پذیری هستند. برای بحران فلسطین در 80 سال اخیر سیاست‌ها و راهکارهای بسیاری طرح شده است که امکان‌پذیری نداشته‌اند. اکنون که ترامپ بر پاکسازی جمعیتی غزه و تبدیل آن به یک تفرجگاه یا منطقه آزاد گردشگری بین المللی با نظارت ایالات متحده امریکا اصرار دارد، دولت‌های اسلامی و عربی باید ضمن یادآوری الگوی مهاجرت یهودیان سراسر جهان به فلسطین و تشکیل دولت صهیونیسم جهانی در این سرزمین، خواهان تکرار این الگوی مهاجرت جهانی برای شهروندان غزه یا تمام شهروندان فلسطین برای انتقال، زندگی آرام و مطلوب در خاک ایالات متحده امریکا باشند. سران دولت‌های اسلامی و عربی برای رهایی از پیامدهای خسارت‌بار سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، امنیتی و ... پاکسازی جمعیتی غزه و تبدیل غزه به منطقه آزاد یا بهشت گردشگری و جاسوسی، می‌توانند پذیرش این سیاست ترامپ را با سیاست پذیرش شهروندان غزه در ایالات متحده امریکا یا برخی کشورهای غربی توسعه یافته، پایاپای بدانند و پاسخ دهند.
برگرفته از: دیپلماسی ایرانی