نمایندگان جمهوریخواه کنگره آمریکا با رأیگیری پشت درهای بسته لیز چِینی، سومین مقام بلندپایه این حزب در مجلس نمایندگان را از سمت خود برکنار کردند. خانم چنی از زمان یورش ششم ژانویه حامیان دونالد ترامپ به کنگره، علاوه بر رأی مثبت به استیضاح او، بارها حزب جمهوریخواه را از «تحت سیطره ترامپ ماندن» بر حذر داشته بود. او که نماینده ایالت وایومینگ و دختر دیک چینی معاون رئیسجمهور سابق آمریکا در دوره جورج دبلیو بوش است، در سلسلهمراتب رهبری این حزب در این مجلس در جایگاه سوم بود و مسئولیت مهم ترسیم و ترویج نظرگاه و پیام حزبش را بر عهده داشت. دونالد ترامپ، رئیسجمهوری سابق آمریکا، در واکنش به برکناری خانم چینی ضمن استقبال از رأی نمایندگان جمهوریخواه گفته «لیز چینی آدم تلخ و مصیبتی بود. وقتیکه سخنرانی او را دیدم متوجه شدم که چقدر او برای حزب جمهوریخواه مضر است.» خانم چینی روز ۱۱ مه، در نطقی پیش از رأیگیری امروز از حزب جمهوریخواه انتقاد کرد که مقابل ادعاهای کذب ترامپ درباره پیروزی در انتخابات ۲۰۲۰ نمیایستد. او گفته بود همراهی با ادعاهای نادرست و اثبات نشده درباره تخلف گسترده در انتخابات ریاست جمهوری نوامبر گذشته علاوه بر اینکه شعار حزب جمهوریخواه مبتنی بر «صیانت از حقیقت» را خدشهدار میکند بهعنوان «تشویق دروغگو» تعبیر خواهد شد و بهزعم او به دونالد ترامپ برای آسیب رساندن بیشتر به «دموکراسی در آمریکا» کمک خواهد کرد. خانم چینی در سخنرانی آتشین خود در صحن مجلس آتش انتقاد خود را متوجه ترامپ کرد: «اختیار کردن سکوت و نادیده گرفتن دروغ، دروغگو را تشویق میکند.» او افزود: «من نمیتوانم بیکار بنشینم و سکوت کنم درحالیکه دیگران حزب ما را به مسیری میاندازند که به حاکمیت قانون بیاعتناست و به عملیات رئیسجمهور سابق برای تضعیف دمکراسی ما ملحق میشود.» دونفری که در سلسلهمراتب رهبری در این مجلس جایگاه بالاتری از او دارند خواهان جایگزینی او با یکی از وفاداران آقای ترامپ بودند که بهزودی انتخاب خواهد شد. این حرکت نشانه بارزی میزان نفوذ ترامپ در حزب جمهوریخواه شش ماه بعد از شکست انتخاباتی اوست.
بیعت مجدد با ترامپ یا محاسبهکاری؟
اینکه یک مخالف دانهدرشت دونالد ترامپ -لیز چینی که بزرگشده در خانه یکی از سرسلسلههای حزب جمهوریخواه است- تنها ۴ ماه بعد از یورش ششم ژانویه به کنگره، سرنگون شود میتواند بهراحتی «برخاستن ققنوس از دل آتش» تعبیر شود؛ اما مانند بقیه تیترهای خبری در واشنگتن، پشت این هیاهو هم یک خبر بزرگتر نهفته است. اینکه رهبران جمهوریخواه به این نتیجه رسیدهاند که برای کسب اکثریت در مجلس نمایندگان فعلاً چارهای جز ماندن زیر بیرق دونالد ترامپ ندارند. او همچنان محبوبترین چهره حزب جمهوریخواه در میان رأیدهندگان حامی این حزب است. این جمعیت بزرگ هنوز با حرارت از اتفاقاتی که در جریان انتخابات سال ۲۰۲۰ روی داد یاد میکنند و رهبران حزب جمهوریخواه میخواهند از این «شور و شوق» برای «گرم نگهداشتن تنور انتخابات» کنگره در سال ۲۰۲۲ نهایت استفاده را کنند. آنها برای تصاحب اکثریت در مجلس نمایندگان تنها به ۶ کرسی نیاز دارند؛ اما آیا این به آن معنی است که حزب جمهوریخواه از هماکنون به دنبال بازگرداندن دونالد ترامپ به کاخسفید است؟ نه لزوماً. هر دو رهبر اصلی جمهوریخواهان در کنگره پس از وقایع روز ششم ژانویه نشان دادند که آماده «عبور از ترامپ» هستند. میچ مککانل، رهبر جمهوریخواهان در سنا، در سخنرانی آتشین خود در روز تبرئه ترامپ از استیضاح دوم گفت که شخصاً رئیسجمهوری سابق را مقصر در شکلگیری حمله خونین ششم ژانویه به کنگره میداند و معتقد است او باید برای این کار مواخذه شود اما فقط چون دیگر در کاخسفید نیست نباید از ابزار استیضاح علیه او استفاده کرد. کوین مککارتی، رهبر جمهوریخواهان در مجلس نمایندگان هم در پی یورش ششم ژانویه، مواضع بسیار تندی علیه دونالد ترامپ گرفت هرچند، چند روز بعد به فلوریدا و اقامتگاه مجلل ترامپ رفت و با او عکس یادگاری همراه با لبخند گرفت. بااینحال، در فضای فعلی که هنوز منقلب از انتخابات نوامبر است و با توجه به شانس بالای حزب جمهوریخواه برای به دست گرفتن کنترل کنگره، هم میچ مککانل و هم کوین مککارتی ترجیح میدهند دستکم تا پایان انتخابات پارلمانی ۲۰۲۲ در برابر خشم و عصبانیت رأیدهندگان خود نایستند. اینکه چنین رویکردی تا انتخابات سال ۲۰۲۴ ادامه یابد منتج از نتایجی خواهد بود که در نوامبر ۲۰۲۲ به دست میآید. آنجاست که جمهوریخواهان پس از دو سال بیرون ماندن دونالد ترامپ از کاخسفید شاهد قدرت و نفوذ واقعی او بر رأیدهندگان خواهند بود. آیا او با حمایت از نامزدهای جمهوریخواه، کنگره را از چنگ دموکراتها درخواهد آورد و یا مانند نوامبر ۲۰۲۰، با شوراندن مخالفان خود یکبار دیگر زمینهساز شکست حزب خواهد شد؟