شأن فرهنگ در دولت‌های اخیر بسیار پایین بوده
پروفسور مهدی گلشنی در ابتدا با تأکید بر اهمیت فرهنگ، گفت: «ازنظر من فرهنگ تکلیف همه‌چیز را در جامعه روشن می‌کند؛ اما متأسفانه شأن فرهنگ در دولت‌های اخیر بسیار پایین بوده و به آن توجهی نداشته‌اند. در این روزها از بسیاری از کاندیداها صحبت اقتصاد و سیاست را می‌شنویم؛ حتی یکی از کاندیداها می‌گفت «همه‌چیز ما را اقتصاد معین می‌کند.» خب، این نشان از ضعف تفکر است. اتفاقا آنچه تکلیف همه‌چیز را مشخص می‌کند، فرهنگ است. فرهنگ است که باعث استقلال و پیشرفت کشور می‌شود و اقتصاد و سیاست را به راه درست می‌اندازد.»
فرهنگ حاکم بر کشور نه شرقی است،
نه غربی و نه اسلامی
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر اینکه «متاسفانه در مدارس و دانشگاه‌های ما، فرهنگ خیلی نزول کرده» یادآور شد: «بنده اخیراً جمله‌ای را در شورای عالی انقلاب فرهنگی گفتم مبنی بر اینکه «یک فرهنگ آشوبناک بر جامعه ما حاکم است؛ نه غربی است، نه شرقی و نه اسلامی». فرهنگ غربی اقلاً نکات مثبتی داشته و باوجود نواقصش باعث پیشرفت در جهاتی شده، فرهنگ شرقی هم که می‌بینیم چین و ژاپن چگونه با آن به‌کلی تغییر کرده‌اند. چین و ژاپن نیمه اول قرن نوزدهم را با حالا مقایسه کنید می‌بینید که خیلی پیشرفته شدند؛ فرهنگ است که باعث پیشرفتشان شد. از طرفی، فرهنگ اسلامی هم که بر کشور ما حاکم نیست. آنچه باعث می‌شود اقتصاد و سیاست درراه صحیح بیافتد، فرهنگ حاکم بر جامعه ماست، اما متأسفانه دغدغه سیاستمداران نبوده است. برای همین به آموزش‌وپرورش و دانشگاه‌ها هم خیلی توجه نشده است.»
حرف تازه ما برای جهانیان، از پایگاه فرهنگ خواهد بود
«حسینعلی قبادی» هم با تأکید بر نقش اساسی فرهنگ در جامعه می‌گوید: «به نظر من توجه به فرهنگ، موجب می‌شود که همه‌چیز سر جای خودش بنشیند؛ یعنی فرهنگ، بنیان و بنیاد همه هنجارهاست. تا زمانی که ما به این نتیجه نرسیم که فرهنگ باید سایه بیندازد بر سیاست ما، اقتصاد ما، امور اجتماعی و امور بین‌المللی ما، چندین ضرر خواهیم کرد؛ یکی اینکه همه پروژه‌های ما در زمینه‌های دیگر مانند اقتصاد و اجتماع ناقص می‌ماند و کم روح می‌شود؛ زیرا فرهنگ، روحِ یک جامعه است.»
فرهنگ ما را به مدارا با یکدیگر دعوت می‌کند، نه منازعه و ستیز
بی‌عنایتی به امر فرهنگی، خسارت‌های فراوانی به اقتصاد و اجتماع و سیاست می‌زند
رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی افزود: «غفلت از فرهنگ، برای ما ایرانی‌ها، غفلتی چندجانبه و چندلایه خواهد بود و جای آن است که در کنار اهمیت به اقتصاد و دیگر امور، به فرهنگ هم توجه کنیم. اگر به فرهنگ توجه کنیم متوجه می‌شویم که ما بیشتر از هر چیزی به گفتگو، تعامل و مفاهمه نیاز داریم. بسیاری از خسارت‌های ما در حوزه اقتصاد، نشان از کم‌توجهی به حوزه فرهنگ و امر فرهنگی است. بی‌عنایتی به امر فرهنگی، خسارت‌های فراوانی را متوجه حوزه اقتصاد، اجتماع و سیاست خواهد کرد. چون فرهنگ، ما را به هم‌افزایی، مدارا با یکدیگر و رسیدن به مفاهمه دعوت می‌کند، نه منازعه، ستیز و مشاجره؛ و این‌جاست که مزیت‌های فرهنگی و تمدنی ما امکان جولان و به ظهور و فعلیت رسیدن پیدا می‌کند».
سهم ۲.۵ درصدی فرهنگ از بودجه کشور!
«قادر آشنا» هم با اشاره به غیبت فرهنگ و هنر در تبلیغات انتخاباتی کاندیداهای ریاست‌جمهوری گفت: «تا الان نشنیدم نکته‌ای درباره تئاتر بیان‌شده باشد؛ البته که جهل من، نافی این نیست که شاید بزرگی، به آن پرداخته باشد؛ اما بر این باور بودیم، هستیم و خواهیم بود که هنر تئاتر به‌عنوان یک هنر مادر و هنر مبنایی و اساسی، باید در چند حوزه موردتوجه قرار بگیرد. اولین حوزه، زیرساختی است؛ یعنی سالن، امکانات و تجهیزات و دومین مساله بودجه برای اجراهای عمومی، برنامه‌های جاری و رویدادها و حمایت از هنرمندان تئاتر است که تاکنون بسیار ناچیز بوده است».
مدیرکل هنرهای نمایشی بابیان اینکه «کل بودجه فرهنگ، ۲.۵ درصد کل بودجه کشور در یک سال است» ادامه داد: «وقتی می‌گوییم ایران کشوری دارای فرهنگ و هویت کهن است و انقلاب اسلامی‌اش فرهنگی است، اما برای فرهنگش در بودجه سالانه تنها ۲.۵ درصد در نظر می‌گیریم و مابقی را به دیگر حوزه‌ها اختصاص می‌دهیم به نظر من یعنی از ابتدا ریل‌گذاری اشتباه بوده است.»
ضرورت استفاده از نیروهای متخصص
به فرهنگ و هویت ایران
او با تأکید بر اینکه «بودجه فرهنگ و هنر به‌طور کلی و تئاتر به صورت خاص باید افزایش پیدا کند» یادآور شد: «استفاده از نیروهای متخصص و متعهد به فرهنگ و هویت ایران‌زمین، نکته دیگری است که باید موردتوجه قرار بگیرد. افرادی باید در مجموعه‌های فرهنگی و هنری به کار گرفته شوند که فرهنگ و هنر را بشناسند و خودشان دستی در آتش داشته باشند و بتوانند به این عرصه کمک کنند. استفاده از آدم‌های بی‌ربط، آدم‌هایی که شناخت ندارند همیشه به تئاتر و به هنر ضربه زده است. با احترام به همه بزرگوارانی که در عرصه مدیریت هنر حضورداشته‌اند باید بگویم متاسفانه تا این آدم‌ها می‌آیند در آن حوزه کارشناس شوند، چهار سال دوره مدیریت‌شان تمام می‌شود. برای همین امیدوارم انشاءالله این بار از نیروهای توانمند متخصصی که در کشور وجود دارد استفاده کنند تا فرهنگ و هنر و تئاتر، بهتر از وضعیت کنونی شود.»
اقتصادِ منهای فرهنگ، ما را به مقصد اقتصادی هم نخواهد رساند
اما جای خالی فرهنگ و هنر در وعده‌ها و گفتمان دولتمردان و کاندیداهای ریاست‌جمهوری، چه پیام و چشم‌اندازی دارد؟
«حسینعلی قبادی» در پاسخ به این سوال گفت: «توجه به اولویت اقتصادی حرف درستی است و نباید منکر این باشیم. من هم به این قائلم که اقتصاد و معیشت امر بسیار مهمی است، اما متاسفانه فراموشی فرهنگ، خسارتی است که اثر درازمدت و ماندگار دارد. حتی توجه جدی به اقتصادِ منهای فرهنگ، ما را به مقصد اقتصادی هم نخواهد رساند. وقتی رفتار اقتصادیِ مفاهمه آمیز نداشته باشیم نتیجه به‌مراتب زیان‌بار خواهد بود؛ همه باید به این مساله عنایت داشته باشند که رفتار مطلوب و هنجارگرایی، از دل فرهنگ درمی‌آید، بنابراین اگر از فرهنگ غفلت کنیم، در اقتصاد هم موفق نخواهیم بود.»