شهریور که به نیمه می‌رسد بوی مهر و بازگشایی مدارس و همهمه برای خرید نوشت‌افزار و کیف و کتاب دوچندان می‌شود و دانش آموزان به ذوق دیدار دوستان قدیمی، لباس‌های فرم مدرسه را پرو می‌کنند تا برای روز اول مرتب و منظم به دیدار دوستان و معلمان بروند؛ اما دو سالی است که با همه‌گیری ویروس کرونا و تعطیلی اجباری آموزش‌ها و سوق دادن مدارس به سمت آموزش غیرحضوری این شور و شوق رنگ‌باخته است.
مهرماه ۱۴۰۰، سومین سال تحصیلی کرونایی کشور آغاز می‌شود؛ تشکیل نشدن حضوری مدارس برای دانش‌آموزان طی دو سال تحصیلی گذشته، باعث خسارات و مشکلاتی برای نظام آموزشی کشور و نیز رشد فردی، تربیتی و آموزشی دانش‌آموزان شده و نگرانی‌های زیادی را در میان کارشناسان آفریده است. بیشتر متخصصان امور آموزشی و پرورشی بر این عقیده‌اند که آموزش غیرحضوری و دوری از محیط‌های مدارس، علاوه بر پیامدهای سوء بر سطح سواد و دانش میلیون‌ها دانش‌آموز، موجب اختلال در رشد فردی، تربیتی و اجتماعی آنان شده و از کارکردهای پرورشی و غیر آموزشی مدارس به‌طور نگران‌کننده‌ای کاسته است.
آسیب‌های اجتماعی
موضوعی که رشید دوقانلو مشاور تحصیلی در گفت‌وگو با ایرنا بر آن تأکید کرد و یادآور شد: بی‌حوصلگی، کم انگیزه شدن، آسیب‌های جسمانی به دلیل کم‌تحرکی، افسردگی که آثار آن را به‌راحتی در سیمای خیلی از دانش آموزان می‌توان دید و از همه مهم‌تر ترک تحصیل عملی و واقعی ازجمله آثار مخرب غیرحضوری شدن مدارس است. وی با تأکید بر اینکه به‌واسطه غیرحضوری شدن مدارس، مهارت‌های اجتماعی دانش آموزان به حداقل رسیده، زیرا در تعامل اجتماعی مهارت‌ها آموخته می‌شود، در مورد تبعات این موضوع خاطرنشان کرد: مهارت ارتباطی و اجتماعی همان‌گونه که از اسم آن برداشت می‌شود در تعامل و در جمع بودن آموخته می‌شود که در سایه غیرحضوری شدن مدارس، این مهارت کمرنگ شده است. دوقانلو، کم‌تحرکی ناشی از ماندن در خانه و استفاده بیش‌ازحد از وسایل ارتباط‌جمعی توسط دانش آموزان را از دیگر عوارض غیرحضوری شدن مدارس عنوان و تصریح کرد: سلامت جسمی در کنار سلامت روانی مهم است پس اگر شرایطی مهیا شود که دانش آموزان به‌صورت محدود در مدارس حضور پیدا کنند اوضاع اندکی بهبود می‌یابد. عضو گروه آموزشی مشاوران دبیرخانه کشوری یادآور شد: هرچقدر تحرک جسمی پایین بیاید اثر مخربی بر روی فعالیت مغز می‌گذارد و وقتی تحرک جسمانی زیاد می‌شود، ناخودآگاه دستور صادر می‌شود که مغز هم این حرکت را انجام دهد. در حقیقت حرکت بدن به مغز و مغز به بدن یک چرخه است. حال که بر اساس آمار، اضافه‌وزن دانش آموزان از هفت درصد قبل از کرونا به حدود ۳۱ درصد بعد از کرونا رسیده است و به‌صورت میانگین هر دانش‌آموز در روز پنج هزار قدم کمتر راه می‌رود باید بیش از همیشه به تحرک دانش آموزان توجه و راه را برای بازگشایی مدارس هموار کرد.
ترک تحصیل ۲۵ درصد دانش‌آموزان
دکتر علی‌اکبر حق‌دوست معاون آموزشی وزیر بهداشت روز گذشته در جمع دبیران شورای مرکزی شوراهای صنفی دانشجویان دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور گفت: هیچ‌کس نمی‌تواند پایان کرونا را تشخیص دهد و باید با شرایط جدید برنامه‌ریزی و زندگی کنیم. از استانداردهای جهانی در کنترل اپیدمی‌ها این شعار بود که اولین جایی که تعطیل می‌شود و آخرین جایی که باز می‌شود، مدرسه است. در اپیدمی کرونا این شعار تغییر کرد و دیگر مدرسه آخرین جایی نیست که باز خواهد شد. نگاه آقای تدروس به‌عنوان مسئول سلامت جهانی در سازمان ملل این است که کشورها هر چه سریع‌تر سیستم آموزشی خود را به راه بیندازند. این فکر که با تعطیل کردن می‌توان اپیدمی را کنترل کرد، اشتباه است، نمی‌توانیم به دلیل ترس واقعی از کرونا، سیستم کشور را متوقف کنیم. در برخی کشورها مانند فنلاند و دانمارک میزان خودکشی نوجوانان دو برابر و مصرف مواد مخدر افزایش پیدا کرده است. وزیر آموزش‌وپرورش ایران نیز به شکل رسمی اعلام کرد که در کشور ۲۵ درصد از فرزندان خانواده‌های ما حتی برای یک ساعت در طول شب دسترسی به گوشی هوشمند ندارند و این یعنی این درصد از عزیزان ترک تحصیل کرده‌اند و این‌گونه موارد تا چند دهه آسیب‌رسان خواهد بود.
حضوری یا غیرحضوری؛ صلاح کدام است؟
خانواده‌ها نسبت به برگزاری کلاس‌های حضوری در مدارس نگران هستند و آموزش مجازی نیز مشکلات بسیاری را برای هر طیف از دانش‌آموزان و خانواده‌هایشان به همراه دارد و فقط گذر زمان است که می‌تواند نتیجه برگزاری کلاس‌های حضوری و مجازی را به نمایش عمومی بگذارد. به نظر می‌رسد در چنین شرایطی لازم است ضمن اطلاع‌رسانی صحیح، همه‌جانبه و دقیق برنامه آموزشی به مردم از سوی رسانه‌ها، مدیران مدارس نیز به‌صورت مستقیم با خانواده‌ها در ارتباط باشند و برنامه‌های آموزشی مدرسه را برایشان تشریح کنند. به گزارش ایسنا، واقعیت این است که نباید آموزش‌وپرورش و مدارس را در این روزها تنها گذاشت؛ بار بزرگ تعلیم و تربیت دانش‌آموزان در این ایام بر دوش معلمان و برنامه‌ریزان آموزشی، سنگینی می‌کند و انتظار می‌رود دستگاه‌های اجرایی مرتبط، نهایت همکاری و همراهی را برای پیشبرد آموزش در این شرایط داشته باشند.