پیامد به نتیجه نرسیدن با آژانس
پرسش این است که چنانچه ایران با آژانس به نتیجه نرسد چه اتفاقی خواهد افتاد، آیا شورای حکام قطعنامهای علیه ایران صادر خواهد کرد و تبعات آنچه خواهد بود؟ این اتفاق میتواند به سیاست آمریکا در قبال ایران که پیش از این یکجانبه بود با همراه کردن کشورهای اروپایی وجاهت قانونی و بینالمللی بخشد و زمینه برای بحرانسازی، مقصر جلوه دادن ایران در پرونده هستهای فراهم کرده و هل دادن پرونده به سمت حوزه امنیتی، اجماع سازی و اعمال فشار بیشتر از گذشته کند و بستر را برای ارجاع پرونده هستهای ایران به شورای امنیت فراهم کند. جلسه شورای حکام که قرار است در روزهای آینده تشکیل شود به پرونده هستهای ایران رسیدگی میکند و ممکن است منجر به صدور قطعنامه علیه کشورمان شود. در این ارتباط روزنامه گاردین نوشت: «آمریکا به دنبال رایزنی درباره همراهی تروئیکای اروپا برای محکوم کردن ایران به موجب نقض برجام است.» همچنین رابرت مالی نماینده امریکا در امور ایران ضمن رایزنی با اعضای گروه 1+5 در توئیتر خود نوشت: «مذاکره با سه کشور اروپایی فرانسه، آلمان و انگلیس مطلوب و حاصل بخش بوده است.» لارنس نورمن، خبرنگار والاستریت ژورنال نیز در همین باره در تویئتر خود نوشت: «در صورت توافق ایران و آژانس؛ کشورهای آمریکا، فرانسه، انگلیس و آلمان مذاکرات درباره قطعنامه محکومیت ایران در نشست شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی را، به تعویق خواهند انداخت.» این اقدامات نشان میدهد که اگر سفر گروسی به تهران که روز گذشته انجام شد به نتیجه و توافق نرسد احتمال صدور قطعنامه توسط شورای حکام علیه ایران وجود دارد.
شورای حکام چه خواهد کرد؟
شورای حکام گزینههایی درباره ایران پیش رو دارد که مهمترین و خطرناکترین آن ارجاع پرونده هستهای ایران به شورای امنیت است؛ این مسئله به نتیجه سفر گروسی به تهران برمیگردد که چه دستاوردی داشته است. شورای حکام در برابر اقدامات یک کشور عضو آژانس که به ادعای آنها تعهداتش با آژانس سازگار نباشد از اعتبار و جایگاه آژانس دفاع میکند. آنها ممکن است مدعی شوند که این پیام را به ایران و سایر اعضای آژانس منتقل کنند که «عدم همکاری با آژانس» هزینه دارد. گزینه دیگر این است که در صورت عدم توافق با گروسی به ایران هشدار داده شود تا به همکاری با آژانس و بازگشت به مذاکرات، خواستههای فنی، اجرای مصوبه شورای حکام را اجرا کند. احتمالاً آژانس ضربالاجل همراه با تهدید ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت یا ترکیبی از این قبیل اقدامات واکنش نشان خواهد داد.
رفتار متحدان ایران
متحدان ایران مثل چین و روسیه هم ممکن است با امتیاز گیری از غرب از تهران فاصله بگیرند مشابه آنچه روسیه و چین درگذشته که با آمریکا همراه شدند و پای شش قطعنامه علیه ایران را امضاء کردند. گفتنی است که در دولت ترامپ ایران در برجام طرف زیاندیده و «طلبکار» در مجامع بینالمللی بود و به دلیل موضع «حقبهجانب» و بهرهگیری از ظرفیت حقوقی برجام توانست میان اروپا و آمریکا شکاف بیندازد و مانع شود تا فرانسه، انگلیس و آلمان علیرغم فشارهای آمریکا در شورای امنیت از مکانیسم «ماشه» علیه ایران بهرهبرداری کند. خطر آنجاست که اکنون صدور یک قطعنامه باعث شود تا آژانس از موضع آمریکا علیه ایران حمایت کند در آن صورت جایگاه ایران از «طلبکار بودن» به «غیر طلبکار بودن» در نزد آژانس تغییر میکند، این موضوع زمینهای برای اروپاییها آماده میکند تا با هماهنگی آمریکا از ظرفیت سازوکار حل اختلاف در برجام یعنی مکانیسم ماشه علیه ایران سوءاستفاده کنند و شرایط به ضرر ایران تغییر کند. در چنین شرایطی به نفع کشور است که بهنوعی با آژانس به توافق برسد تا از صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام جلوگیری و پرونده هستهای ایران دوباره به شورای امنیت نرود.