سه رشته پولساز دانشگاهی در ایران
روند افزایشی ظرفیت پذیرش دانشجو در رشتههای علوم پزشکی چند سالی است که در آمارهای رشتههای پزشکی کشور مشاهده میشود. در سال ۹۸ معاونت وزارت بهداشت از افزایش ۴۰ درصدی ورودی رشته پزشکی، ۳۰ درصدی رشته دندانپزشکی و ۲۹ درصدی رشته داروسازی خبر داده بود. همچنین ظرفیت پذیرش دانشجو در رشته پزشکی در سال ۹۹ حدود ۵ هزار و ۸۶۱ نفر، دندانپزشکی هزار و ۳۷۳ نفر و داروسازی هزار و ۱۵۸ نفر بوده است که این آمار در سال ۱۴۰۰ در رشته پزشکی به حدود ۶ هزار و ۸۵۸ نفر، در رشته دندانپزشکی به هزار و ۵۱۸ نفر و در رشته داروسازی به هزار و ۳۲۷ نفر رسیده است. به گزارش همشهری آنلاین، درمجموع ظرفیت اصلی سه رشته پرطرفدار در سال ۱۴۰۰ به ۹ هزار و ۷۴۸ نفر رسیده که به نسبت ظرفیت سال گذشته افزایشی هزار و ۳۲۹ نفری داشته است. آمار دانشجویان در حال تحصیل رشتههای پزشکی بر اساس اظهارات سال ۹۸ رئیسکل سازمان نظام پزشکی کشور، از بیش از ۲۲ هزار نفر در سال ۸۸ به بیش از ۴۸ هزار نفر در سال ۹۷ رسیده است. تعداد دانشجویان رشته پزشکی در این بازه زمانی رشدی ۱۲۰ درصدی داشته است. بالا بودن تقاضا برای تحصیل در سه رشته پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی چندین دلیل اجتماعی و اقتصادی دارد. از گذشته تا به امروز خانوادههای ایرانی برای مشاغل مرتبط با پزشکی سطح و شأن اجتماعی بالایی قائل شدهاند و همین موضوع باعث شده تا فرزندان خود را با تشویق یا با اجبار به سمت تحصیل در رشتههای پزشکی هدایت کنند. بر اساس دادههای گزارش «بررسی عوامل مؤثر بر سنجش و پذیرش دانشجو در ایران» مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی که در سال ۱۳۹۹ منتشر شده است، آخرین آمار رسمی از وضعیت اشتغال دانشآموختگان پزشکی به سال ۹۲-۹۳ تعلق دارد و نشان میدهد نرخ بیکاری فارغالتحصیلان این رشته به نسبت دیگر رشتههای دانشگاهی از کمترین میزان برخوردار است. بر اساس این گزارش نرخ بیکاری فارغالتحصیلان رشتههای پزشکی ۲۷.۷۳ درصد است. به بیانی دیگر کمتر از ۳۰ درصد از دانشجویان پزشکی پس از فارغالتحصیلی به دلایل مختلف با بیکاری مواجه شده و مابقی آنها جذب بازار کار میشوند. این در حالی است که نرخ بیکاری دیگر رشتهها به ترتیب ۵۵.۳۱ برای رشتههای هنر، ۵۱.۵۷ برای رشتههای کشاورزی (شامل دامپزشکی)، ۴۸.۹۳ درصد برای رشتههای فنی و مهندسی، ۴۸.۵۸ درصد برای رشتههای علوم پایه و ۴۵.۶۹ درصد برای رشتههای علوم انسانی اعلام شده است. در ادامه همین گزارش بر اساس دادههای غیررسمی میانگین درآمد یک پزشک در بیمارستانهای خصوصی ۶۰ میلیون تومان برآورد شده و متوسط درآمد پزشکان شاغل در بیمارستانهای دولتی در سال ۹۸ بین ۱۴ تا ۹۵ میلیون تخمین زده شده است. درحالیکه پایه حقوق یک نیروی کار با مدرک دکتری تخصصی باسابقه بیمه در سازمانهای دولتی در سال ۹۹ برای ۱۵۰ ساعت کار ماهانه حدود ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برآورد شده است. بااینهمه در گزارش مرکز پژوهشهای مجلس به این حقیقت اشاره شده است که شکاف درآمدی آشکار و غیرقابلانکاری که رشتههای پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و فیزیوتراپی با سایر رشتههای دانشگاهی دارند یکی از اصلیترین عوامل گرایش بیشازاندازه داوطلبان به تحصیل در این رشتههاست.