ملاک مردم، کیفیت است نه میزان هزینه
نیما امیرشکاری، کارشناس فناوری اطلاعات معتقد است که در دسترس بودن اطلاعات در هر بازه زمانی که مخاطب اراده کند، یکی از دلایلی است که مخاطبان فضای مجازی را به برنامه‌های تلویزیونی ترجیح می‌دهند. وی درباره میزان دسترسی به اطلاعات در شبکه مجازی گفت: «ممکن است تکنولوژی‌های جدید هزینه‌بر باشند، اما مهم‌ترین تفاوت آن‌ها این است که در هر زمانی که اراده می‌کنیم به آن‌ها دسترسی داریم؛ یعنی مخاطب آن زمان که اراده می‌کند، می‌تواند اخبار را پیگیری کند نه مانند صداوسیما که رأس یک ساعت مشخص اخبار را پخش می‌کند. یکی از دلایل دیگر تمایل مخاطبان به پیگیری اخبار از طریق فضای مجازی این است که امکان دارد محتوا و میزان جذابیت برنامه‌هایی که صداوسیما برای ما انتخاب می‌کند با آن چیزی که خودمان انتخاب می‌کنیم متفاوت باشد. درست است که وضعیت استفاده از اینترنت کمی دشوار و گران است، اما چون محصول خوب و با کیفیتی ارائه می‌دهد، هزینه‌های آن چندان موردتوجه قرار نمی‌گیرد.»
صداوسیما، رویکرد مردمی ندارد
داوود زارعیان، استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی درباره افزایش زیرساخت‌های استفاده از اینترنت گفت: «از سال ۱۳۹۷ تا به امروز چند اتفاق مهم در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات رخ داده است که توسعه شبکه تلفن همراه و G ۴ قابل‌توجه است؛ یعنی اگر سال ۹۷ چیزی حدود ۵۵ درصد از جامعه زیر پوشش اینترنت G ۴ قرار داشتند، اکنون این آمار بالای ۹۰ درصد است؛ بنابراین وضعیت دسترسی مردم به اینترنت گسترش پیدا کرده و دلیل آن‌هم بهبود زیرسازی‌ها است. زیرسازی‌ها بهتر شده، دسترسی‌ها افزایش پیدا کرده و طبیعتاً میزان استفاده مردم از اینترنت نیز افزایش پیدا کرده است. دلیل دوم این ماجرا که استفاده از شبکه‌های مجازی افزایش پیدا کرده، این است که در رسانه‌های ملی مانند رادیو و تلویزیون اخبار مورد انتظار و موردنیاز مردم منتشر نمی‌شود، بلکه اخبار مورد انتظار حاکمیت پخش می‌شود. در مقابل، چون در فضای مجازی دسترسی آزاد به اطلاعات وجود دارد و مردم امکان انتشار اخبار را دارند، بسیاری از اخباری که در رسانه ملی وجود ندارد، در فضای مجازی قابل‌دسترسی است و پیش‌بینی من این است که در آینده تعداد مخاطبان فضای مجازی بازهم افزایش پیدا یابد.»
3 دلیل اصلی کاهش مخاطبان صداوسیما
وی درباره سه دلیل اصلی کاهش مخاطبان صداوسیما در زمینه پیگیری اخبار گفت: «اگر توسعه زیرساخت‌های اینترنتی را عامل اول بدانیم و شخصی بودن و فردی بودن را عامل دوم؛ باز بودن و آزاد بودن فضای مجازی را به‌عنوان عامل سوم تلقی می‌کنیم که بسیار مهم و تأثیرگذار است. حوزه رسانه تلویزیون در یک سری از چهارچوب‌های از پیش تعیین شده قرار دارد و هیچ انعطافی هم در قانون‌گذاری مجدد ندارد، چند خبر وجود دارد و همان‌ها هم باید خوانده شوند. با یک تحلیل محتوایی ساده می‌توان به این نتیجه رسید که مجموعه این عوامل باعث می‌شود که فضای مجازی پرمخاطب‌تر باشد. به‌عنوان‌مثال من یکی از افرادی هستم که اخبار تلویزیون را در طول ۲۴ ساعت شبانه‌روز، تنها در دو بخش خبری دنبال می‌کنم، اما فضای مجازی را لحظه‌به‌لحظه دنبال می‌کنم.»
تغییر رویکرد سیاسی صداوسیما
زارعیان درباره تغییر رویکرد سیاسی صداوسیما گفت: «فکر می‌کنم رویکرد صداوسیما در دوره اول دولت آقای روحانی مثبت‌تر از دوره دوم بود به همین دلیل برنامه‌های خبررسانی در دوره اول آقای روحانی اخبار دولت را بیشتر پوشش می‌داد؛ اما در دوره دوم مخالفت بیشتری داشت به همین دلیل اخبار منفی بیشتری نشان می‌داد و حالا که دولت تغییر کرده بازهم رویکرد تلویزیون متفاوت شده است. صداوسیما در طول سال‌های اخیر تلاش کرده است با راه‌اندازی شبکه‌های متعدد کانال‌های اطلاع‌رسانی و تمامی موارد پوشش خود را افزایش دهد، اما بازهم فضای مجازی در این زمینه موفق‌تر عمل کرده و صداوسیما روزبه‌روز با کاهش مخاطب در زمینه سیاسی مواجه است.»
بی اعتمادی مخاطبان به اخبار صداوسیما
رضا الفت‌نسب، عضو هیئت‌مدیره انجمن صنفی کارفرمایی فروشگاه‌های اینترنتی شهر تهران (کسب کارهای اینترنتی) درباره دلیل کاهش ۱۵ درصدی مخاطبان تلویزیون در زمینه پیگیری اخبار گفت: «مهم‌ترین دلیل مهاجرت ۱۵ درصدی مخاطبان از تلویزیون به فضای مجازی، عدم اعتماد کافی مردم به اخباری است که صداوسیما پخش می‌کند. نکته بعدی این‌که در شبکه‌های اجتماعی اخبار به‌صورت کامل‌تر و سریع‌تر قابل‌دسترسی هستند. این موارد درباره اخبار مطرح می‌شود، اما در زمینه سرگرمی هم باید گفت که در چند سال گذشته، صداوسیما به‌جز سریال «پایتخت»، برنامه‌ای برای ایجاد تفریح و سرگرمی تولید نکرده است.» وی درباره ناکارآمدی صداوسیما در مدیریت برنامه‌های خود گفت: «مردم در شبکه‌های اجتماعی اخبار را به‌شدت دنبال می‌کنند البته گاهی اوقات محتوای خیلی مناسبی در شبکه‌های اجتماعی تولید نمی‌شود، اما صداوسیما با مردم کاری کرده است که آن‌ها افکار و نوع نگاه خود را تنزل داده و در شبکه‌های اجتماعی غرق شده‌اند و هر خوراکی که آنجا تولید می‌شود را مصرف می‌کنند و متأسفانه همین موضوع در جامعه امروزی ما تأثیر گذاشته است. به‌طور مثال به‌جایی رسیده‌ایم که چند نوجوان می‌نشینند و گریه می‌کنند که اگر فلان بازیگر نباشد، ما نیز نیستیم. مقصر این موضوع صداوسیما و نهادهایی هستند که بودجه دریافت کردند تا فرهنگ‌سازی انجام دهند، اما این کار را به‌درستی انجام ندادند. علاوه بر این موضوع، نگاه‌های یک‌طرفه و نبود اطلاعات کافی باعث شده است تا مخاطبان صداوسیما روزبه‌روز کمتر شوند. این سازمان با پول بیت‌المال اداره می‌شود، اما نمی‌تواند اعتماد همین مردم را به دست آورد.»