مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت گفت: افزایش ناامنی غذایی که به ویژه در مناطق محروم کشور مشاهده‌شده است، منجر به افزایش شیوع سوءتغذیه کودکان زیر پنج سال و دیگر گروه‌های آسیب‌پذیر تغذیه‌ای مانند مادران باردار و نوجوانان، کمبود ریزمغذی‌ها مانند کمبود آهن، روی، ویتامین آ و کمبود دریافت مواد پروتئینی که شواهد کمبود آن همیشه در کشور وجود داشته است، خواهد شد.
کاهش تولید مواد غذایی در کشور
«زهرا عبداللهی»، مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره وضعیت امنیت غذایی کشور گفت: در شرایط فعلی با بحران کرونا و تبعات اقتصادی آن مواجه هستیم وعده‌ای از مردم شغلشان را از دست داده‌اند یا درآمدشان کم شده است. از طرفی شاهد تغییرات آب و هوایی و خشک‌سالی نیز هستیم و خشک‌سالی دریکی دو سال اخیر باعث شده که با کاهش تولید مواد غذایی در کشور مواجه باشیم.
خطر ناامنی غذایی در استان‌ها
او افزود: مسئله دیگر این است که به دلیل تحریم‌های اقتصادی، مشکلاتی که در واردات و صادرات مواد غذایی در کشور وجود دارد، افزایش قیمت مواد غذایی و گرانی‌ها همگی دست به دست هم داده‌اند که خطر ناامنی غذایی در کشور مخصوصاً در اقشار کم‌درآمد و دهک‌های درآمدی پایین افزایش یابد. عبداللهی گفت: وضعیت چند استان کم برخوردار کشور ازجمله سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان، خراسان جنوبی و خوزستان به لحاظ امنیت غذایی نامطلوب‌تر است و در حال حاضر این نگرانی وجود دارد که با توجه به مواردی که به آن اشاره شد، یعنی خشک‌سالی و وضعیت اقتصادی، شرایط در استان‌های کم برخوردار بدتر و ناامنی غذایی بیشتر شود.
شاخص سوءتغذیه در کودکان در سیستان و بلوچستان؛ ۱۲ درصد
او گفت: این موضوع خودش را به شکل افزایش شیوع سوءتغذیه کودکان زیر پنج سال یعنی لاغری، کم‌وزنی، کوتاه قدی نشان می‌دهد. شواهدی نیز وجود دارد که در برخی از استان‌ها هم‌زمان با کرونا و تورم، میزان سوءتغذیه نسبت به سال‌های گذشته بیشتر شده است. برای مثال پیش از سال ۹۹ یعنی قبل از شیوع کرونا، میزان لاغری که یکی از شاخص‌های سوءتغذیه کودکان است در سیستان و بلوچستان در حدود شش یا هفت درصد بوده است اما این رقم در حال حاضر به حدود ۱۲ درصد رسیده است. در استان خراسان جنوبی این میزان در سال ۹۶ که کرونا شیوع پیدا نکرده بود و خشک‌سالی و قیمت مواد غذایی نیز به این اندازه نبود، در حدود ۵ درصد بوده است که در حال حاضر به ۸ درصد رسیده است.
افزایش شیوع سوءتغذیه کودکان و گروه‌های آسیب‌پذیر
عبداللهی گفت: افزایش ناامنی غذایی که به ویژه در مناطق محروم کشور مشاهده‌شده است، منجر به افزایش شیوع سوءتغذیه کودکان زیر پنج سال و دیگر گروه‌های آسیب‌پذیر تغذیه‌ای مانند مادران باردار و نوجوانان، کمبود ریزمغذی‌ها مانند کمبود آهن، روی، ویتامین آ و کمبود دریافت مواد پروتئینی که شواهد کمبود آن همیشه در کشور وجود داشته است، خواهد شد.
پاسخ به واکسیناسیون در افرادی که سوءتغذیه دارند خوب نیست
او افزود: هشدار به مسئولان در حال حاضر این است که اگر به‌موقع برای وضعیت امنیت غذایی مردم کاری انجام نشود با شیوع بیش از پیش سوءتغذیه و کمبود ریزمغذی‌ها مواجه خواهیم بود. این مسئله از این نظر مهم است که در حال حاضر با کرونا مواجه هستیم و به این دلیل که دستگاه ایمنی بدن فرد دارای سوءتغذیه از کارایی خوبی برخوردار نیست، این افراد با خطر بیشتر کرونا مواجه هستند و کنترل کرونا در این افراد سخت‌تر است، به این دلیل که دستگاه ایمنی‌شان ضعیف است و نمی‌تواند در مقابل ویروس خوب عمل کند و حتی پاسخ به واکسیناسیون نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد. پاسخ به واکسیناسیون در کسانی که دچار سوءتغذیه هستند و تغذیه خوبی ندارند، به این دلیل که دستگاه ایمنی‌شان خوب کار نمی‌کند مطلوب نیست و در بدن آن‌ها مقاومت در برابر ویروس به‌اندازه مورد انتظار نخواهد بود.
دسترسی به پروتئین‌های حیوانی سخت شده است
عبداللهی گفت: باید به سرعت برای مهار گرانی و افزایش قیمت مواد غذایی، مخصوصاً پروتئین حیوانی، مانند گوشت، مرغ و تخم‌مرغ، شیر و لبنیات که دسترسی برای آن‌ها بسیار سخت شده است و مصرف آن یا کم یا حذف‌شده است فکری شود. به عنوان فوری‌ترین کاری که می‌توان انجام داد باید قیمت‌ها کنترل شوند و دستگاه‌های مختلف مانند جهاد کشاورزی باید با توجه به خشک‌سالی و تغییرات آب و هوایی بر روی الگوی کشت و اینکه چه محصولاتی را می‌توان در شرایط خشک‌سالی تولید کرد که آب کمتری بخواهد و مردم به غذا دسترسی بیشتری داشته باشند، فکر و برنامه داشته باشد.
طرح توزیع شیر در مدارس احیا شود
عبداللهی گفت: طرح شیر مدارس باید احیا شود به این دلیل که راه‌حلی برای این مسئله است که اقلاً مصرف و دسترسی به شیر در کودکانی که در سن رشد هستند، فراهم شود. راه‌حل دیگر این است که به طریقی یارانه برای منابع پروتئینی مانند گوشت، مرغ، تخم‌مرغ و لبنیات که به‌شدت گران است در نظر گرفته شود، تا مردم، به ویژه قشر کم‌درآمد، بتوانند با قیمت ارزان‌تری این موارد را تهیه کنند. از طرفی قیمت‌ها کنترل شود و نظارت جدی برافزایش قیمت‌ها وجود داشته باشد که هرکسی با هر قیمتی محصولات غذایی را نفروشد و تشدید نظارت‌ها و بازرسی‌ها درزمینه کنترل جدی قیمت‌ها صورت بگیرد. دولت می‌تواند با توزیع یارانه، مواد غذایی که گران شده است را با قیمت ارزان در اختیار مردم بگذارد.
یارانه به منابع پروتئینی بدهید
او افزود: گوشت و مرغ در کشور وجود دارد و به‌اندازه کافی تولید می‌شود و در بازار هست، منتها گران است و بسیاری نمی‌توانند آن‌ها را بخرند. این‌ها مواردی است که ما همیشه گفته‌ایم که بخشی از یارانه‌ای که به قند و شکر و روغن داده می‌شود که فقط انرژی دارد و هیچ‌چیز دیگری تولید نمی‌کند و باعث چاقی، دیابت و بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود را به سمت منابع پروتئینی و شیر و لبنیات سوق بدهید. این‌ها راه‌حل‌هایی است که دولت می‌تواند به آن فکر کند. او افزود: زمانی که افزایش ناامنی غذایی و دسترسی به مواد دارای ارزش تغذیه‌ای کم می‌شود، مردم باید خودشان را با منابع ارزان‌تر انرژی مثل روغن، نان و برنج و مواد نشاسته‌ای سیر کنند. این باعث افزایش چاقی، دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی بیشتر می‌شود، کما اینکه شده است و انتظار می‌رود شیوع بیماری‌های غیر واگیر هم در شرایط فعلی گرانی اقلام غذایی وعدم دسترسی اقتصادی به غذا‌های دارای ارزش غذایی بیشتر شود.
علوفه گران گوشت و شیر را گران کرده است
عبداللهی گفت: خشک‌سالی در کشور یک مسئله جدی و خطرناک است. به این دلیل که زمانی که خشک‌سالی اتفاق می‌افتد، دامداران علوفه برای تغذیه دامشان ندارند، وقتی علوفه نیست، یعنی باید این علوفه‌ها وارد شود، زمانی که وارد می‌شود، اگر قیمتش بالا باشد برای دامدار نمی‌صرفد که علوفه گرانی را بخرد که به دام‌هایش بدهد. به همین دلیل نهاده‌های کشاورزی که وارد کشور می‌شود باید با یارانه باشد که دامدار بتواند با قیمت پایین‌تری دسترسی به علوفه داشته باشد. وقتی علوفه گران باشد بسیار طبیعی است که گوشت و شیر گران می‌شود. دولت باید درزمینه نهاده‌های کشاورزی نیز مداخله کند که چگونه می‌توان آن را با قیمت ارزان به دست تولیدکننده رساند.
تبعات سو تغذیه
عبداللهی گفت: هر شکلی از سوءتغذیه که رخ می‌دهد، مانند لاغری، چاقی و کمبود ریزمغذی‌ها موجب افزایش موارد ابتلا به بیماری‌ها و مرگ‌ومیر ناشی از آن‌ها، کاهش بهره هوشی و کوتاه قدی کودکان و نوجوانان می‌شود. سوءتغذیه مادر باردار نیز می‌تواند در دوره جنینی باعث مشکل در تکامل مغزی جنین شود و بهره هوشی‌اش پایین بیاید و دچار ناتوانی جسمی و ذهنی شود. این نوزادان با وزن کم به دنیا می‌آیند و مرگ‌ومیر، ریسک دیابت و چاقی، بیماری‌های قلبی و عروقی و ابتلا به بیماری‌های مختلف در آینده برای آن‌ها بیشتر است که هزینه‌های بالایی را به بخش بهداشت و درمان کشور تحمیل می‌کند و سوءتغذیه در کودکان نیز موجب کاهش قدرت یادگیری و افت تحصیلی و درنتیجه هدر رفت سرمایه‌گذاری‌های آموزشی می‌شود.