وزیر نیرو گفت: به دنبال کاهش میزان بارندگی در سال آبی گذشته، میزان ذخایر آبی کشور به ۱۸ میلیارد مترمکعب کاهش‌یافته است. به گزارش ایرنا، «علی‌اکبر محرابیان» روز سه‌شنبه در حاشیه بازدید از تأسیسات و میزان ذخیره آبی سد اکباتان همدان، افزود: بارش‌های سال آبی گذشته نسبت به سال قبل آن ۵۰ درصد و نسبت به میانگین ۵۰ ساله ۳۷ درصد کاهش داشته است. وی با اشاره به اینکه میزان حجم ذخیره آب پشت سدهای کشور در حال حاضر حدود ۱۸ میلیارد مترمکعب است، اظهار داشت: این میزان در مدت مشابه سال گذشته ۲۵ میلیارد مترمکعب بود که نشان‌دهنده کاهش هفت میلیارد مترمکعبی میزان ذخایر آبی کشور است.
محرابیان با اشاره به اینکه میزان مصرف آب در کشور طی سال‌های اخیر افزایش‌یافته است، گفت: مجموع حجم مصرف آب بخش‌های مختلف کشاورزی، صنعتی، آشامیدنی و آب‌های قابل مدیریت کشور در سال ۱۳۸۰ حدود ۸۷ میلیارد مترمکعب بوده، درحالی‌که این میزان در سال گذشته به ۱۰۰ میلیارد مترمکعب افزایش‌یافته است.
به گفته وی، شواهد علمی از وضعیت بارش‌ها و همچنین آمارهای موجود ذخایر آبی کشور نشان می‌دهد که سال سختی را پشت سر گذاشته و شرایط سخت‌تری هم پیش روداریم.
وزیر نیرو تصریح کرد: بر همین اساس از عموم مردم می‌خواهیم که صرفه‌جویی و مصرف بهینه آب در بخش‌های مختلف را به صورت جدی در دستور کار قرار دهند، به ویژه در بخش کشاورزی الگوی کشت با توجه به شرایط بارندگی‌ها و باهدف کاهش میزان مصرف آب باید اصلاح شود.
۳۰ میلیون هکتار از عرصه‌های کشور تحت تأثیر فرسایش بادی هستند
مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان جنگل‌ها با اشاره خشکسالی حاکم بر کشور طی یک سال گذشته گفت: با توجه به خشکسالی اخیر پیش‌بینی می‌شود امسال طوفان‌های گردو غبار و ماسه با تغییرات زمانی و با شدت بیشتری در مناطق مستعد رخ دهد. وحید جعفریان در گفت‌وگو با ایسنا ضمن بیان اینکه بر اساس آخرین مطالعات انجام‌شده حدود ۳۰ میلیون هکتار از عرصه‌های کشور تحت تأثیر فرسایش بادی هستند، اظهار کرد: این عرصه‌ها قابلیت وقوع گرد و غبار و حرکت شن‌های روان رادارند. ۱۳.۵ میلیون هکتار از این عرصه‌ها به لحاظ واقع‌شدن در عرصه‌های کشاورزی، مناطق سکونتگاهی، جاده‌ها، خطوط ریلی و ... به عنوان کانون‌های بحران فرسایش بادی شناخته می‌شوند که همه‌ساله علاوه بر اینکه خسارت‌های جدی را در این مناطق به بار می‌آورند، مناطق دورتر را نیز تحت تأثیر پدیده گردو غبار قرار می‌دهند.
مناطق بحرانی
وی در ادامه دشت خوزستان را یکی از مناطق بحران معرفی کرد که به‌شدت نسبت به فرسایش بادی آسیب‌پذیر است و گفت: دشت سیستان، مناطقی از جنوب، مرکز و شرق استان کرمان، مناطقی از هرمزگان و خراسان جنوبی نیز از دیگر مناطق بحرانی هستند که در معرض خسارات و آسیب‌های جدی ناشی از طوفان‌های گردو غبار هستند بنابراین لازم است اقدامات عاجلی در این چند استان انجام شود تا بتوان شرایط را برای ادامه حضور مردم در این مناطق فراهم کرد.
تخصیص اعتبارات برای مدیریت خشکسالی
مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان جنگل‌ها افزود: متأسفانه مهاجرت و قطع زنجیره‌های تولید در این عرصه‌ها یکی از پیامدهای حرکت ماسه‌های روان است. مقابله با این معضل نیازمند برنامه‌ریزی دقیقی است که سازمان جنگل‌ها این برنامه‌ریزی‌ها را انجام داده است و همواره بر تخصیص صددرصدی اعتبارات این بخش تأکید دارد. وی با اشاره به خشکسالی حاکم بر کشور طی یک سال گذشته گفت: با توجه به خشکسالی اخیر پیش‌بینی می‌شود امسال طوفان‌های گرد و غبار و ماسه‌ای با تغییرات زمانی و با شدت بیشتری در مناطق مستعد رخ دهد. ازاین‌رو تمامی تمهیدات برای استفاده بهینه از ظرفیت‌های موجود را با غنی کردن دانش بومی و استفاده از تجارب و درس آموخته‌های سایر کشورها در دستور کارداریم.
علل خشکسالی
جعفریان علت تشدید طوفان‌ها ماسه‌ای را در درجه اول تغییرات اقلیمی دانست و اظهار کرد: خشکسالی شدیدی که طی یک سال گذشته بر کشور حاکم بود و گفته شد طی ۵۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده یکی از علل تشدید طوفان‌های ماسه‌ای است که به نحوی متاثر از تغییرات اقلیمی است اما بخش دیگری از علل وقوع گردو غبار و طوفان‌های ماسه‌ای ناشی از دخالت‌های انسانی و مربوط به نوع مدیریت سرزمین است. وی اضافه کرد: زمانی که نتوانیم حق‌آبه تالاب‌ها را به درستی تأمین کنیم، این تالاب‌ها به کانون‌های گرد و غبار تبدیل می‌شوند. چرای بی‌رویه دام و تخریب عرصه‌ها چنین فقدان نگاه جامع به قابلیت‌ها و کاربری‌های اراضی عملا باعث می‌شود اراضی کشاورزی رها شوند و کارکردهای خود را از دست بدهند و به کانون‌های گرد و غبار تبدیل شوند. به عقیده مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان جنگل‌ها، نحوه مدیریت منابع آب و چالش‌های این حوزه یکی از مهم‌ترین عوامل انسانی است که باعث خشک شدن تالاب‌ها و از بین رفتن پوشش گیاهی در دشت‌های سیلابی و درنتیجه تشدید بیابان‌زایی در کشور شده است. هرچند پدیده گرد و غبار مرز و استان نمی‌شناسد و نحوه مدیریت آب در کشورهای هم‌مرز نیز می‌تواند منجر به وقوع گردو غبار شود و مناطقی از کشور ما را نیز تحت تأثیر قرار دهد. وی افزود: متأسفانه پیامدهای مدیریت نادرست سرزمین در سایر کشورهای همسایه نیز کشور ما را در قالب پدیده گردو غبار تحت تأثیر قرار می‌دهد. ازاین‌رو لازم است با توجه به حسن هم‌جواری ارتباطات، هماهنگی و همکاری‌های چند جانب‌های در حوزه مدیریت سرزمین برای ساماندهی عرصه‌های منابع طبیعی جهت کنترل گردو غبار با کشورهای همسایه داشته باشیم. مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان جنگل‌ها به فرونشست زمین به عنوان یکی از پیامدهای مدیریت نادرست سرزمین به ویژه در حوزه مدیریت منابع آب اشاره کرد و گفت: فرونشست یکی از پیامدهای نهایی مدیریت نادرست سرزمین است. ازاین‌رو است که ما همواره بر مدیریت جامع حوضه‌های آبخیز تأکید کرده‌ایم چراکه آثار و پیامدهای اقدامی که در بالادست یک حوضه صورت می‌گیرد می‌تواند در پایین‌دست و انتهای حوضه آبخیز باعث از بین رفتن پوشش گیاهی مناطق بیابانی، هجوم شن‌های روان و فرونشست زمین شود.
راهکار
جعفریان در پایان تصریح کرد: عملا با نابودی آبخوان‌ها در یک جاده یک‌طرفه‌ای قرار می‌گیریم که در آن ظرفیت نگهداری منابع آب زیرزمینی کاهش پیدا می‌کند بنابراین توصیه می‌شود الگوهای مدیریت پایدار سرزمین، مدیریت جامع حوضه آبخیز و حکمرانی مطلوب در حوزه منابع آب به درستی در تدوین برنامه هفتم توسعه که فعالیت‌های اجرایی آن به‌نوعی کلید خورده است، مدنظر قرار گیرد تا دستگاه‌های مختلف بتوانند نقش خود را در کاهش این پیامدها ایفا کنند.