مذاکره 8 آذر را پشت سر گذاشتیم. شما مذاکرات را چطور می‌بینید؟ چرا هنوز فضای امیدواری در داخل کشور احساس نمی‌شود و جامعه نسبت به نتیجه گفتگوها خوش‌بین نیست؟
آنچه اکنون در محیط پرونده هسته‌ای دیده می‌شود مثل برجام، بیش ازآنچه حلال مشکلات و مسائل باشد به پوشش‌دهنده روندی تبدیل‌شده است که متوجه حفظ وضع موجود است، به این معنا که بسیاری از تحلیلگران می‌توانند به‌خوبی به این امر وقوف داشته باشند که غربی‌ها برجام را ابزاری می‌دانند که می‌تواند رفتار دولت انقلابی در ایران را به رفتار عادی و معمولی تبدیل کند. پرسش این است که اگر فعالیت‌های هسته‌ای کشور به حرکتی منتهی شود که زمینه‌ساز ایجاد یک فعالیت هسته‌ای در زمینه‌های غیر صلح‌آمیز باشد، آیا این موضوع می‌تواند تهدیدی عملی برای نظام بین‌الملل و کشورهای قدرتمند نظام بین‌الملل باشد یا خیر؟ همچنین پرسش این است که چرا پرونده هسته‌ای ایران این همه اهمیت دارد؟ اهمیت پرونده هسته‌ای ایران برای پوشش دادن حرکت آمریکا در منطقه به‌واسطه پرونده‌هایی چون پرونده هسته‌ای ایران است. باز شدن پرونده‌هایی مثل پرونده طالبان، القاعده و داعش و مدیریت ناامنی در منطقه به نفع حضور آمریکا در دل آسیا، فراهم‌شده است. در کنار این موارد پرونده هسته‌ای و دیگر پرونده‌های ایران بنا به رویکرد انقلابی دولت حاکم بر ایران برای توجیه فشارهای متفاوت بر تهران و یا به‌نوعی همگرایی ائتلاف عربی - عبری و خارج کردن اسرائیل از تیررس افکار عمومی کشورهای اسلامی و... واقع‌شده است. برجام برای آمریکا و غرب اساساً توجیهی برای اقدامات آمریکا در خاورمیانه است و دارای تمایزی خاص است. از طرفی در ایران شاهد بحران‌ها و ابر بحران‌های متفاوتی هستیم. به هر ترتیب باید بپذیریم که در این وضعیت اگر ایران از مشکل پرونده هسته‌ای خلاص شود، دیگر معضل‌های موجود در این مسیر را حل خواهد کرد. به‌عبارت‌دیگر این پرسش معنادار وجود دارد که آیا تمام بحران‌های موجود در حوزه‌های مختلف از بحران‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و ابربحرانی نظیر آب یک‌تنه متوجه تحریم‌های ایالت متحده آمریکا علیه ایران است؟ از منظر کارشناسی باید اعتراف کرد که تحریم‌ها مؤثر است، ولی میزان تأثیر آن‌ها از 100 واحد اثر، 20 تا 25 واحد اثر ارزیابی می‌شود و 75 واحد اثرگذار در بحران‌ها متوجه فقدان تدبیر و سو مدیریت و ضعف‌های داخلی است. لذا باید گفت برجام امروز دامی برای پوشش دادن بسیاری از این مسائل افکار عمومی است.
باوجوداین تحلیل آیا همچنان می‌توان به نتیجه مذاکرات خوش‌بین بود و مذاکرات را در صورت رسیدن به نتیجه، نقطه پایانی بر تنش‌های ایران و غرب دانست؟
امروز تیم مذاکره‌کننده بر آن است که با پیش‌شرط‌هایی برای بازگشت به برجام مانند برداشتن همه تحریم‌ها و نه‌فقط تحریم‌های اصلی، راستی آزمایی این کار و گرفتن تعهد از آمریکا در جهت عدم خروج از برجام و عمل به تعهدات خود، مذاکرات را به سرانجام برساند. این در حالی است که پیش از این دولت یکدست و انقلابی، برجام را یک توافق بد و ترکمان چای می‌دانست و برگشت به این توافق هزینه آور است و امکان پذیرش این شروط نزدیک به صفر است. به این دلیل که اگر این شروط را پایتخت‌های بزرگ جهان بپذیرند یعنی تمام قدرت خود را به تهران تفویض می‌کنند. این امر حتی از انتظارات آرمان‌گرایانه دور است. لذا به نظر می‌رسد نسبت به این معنا هوش مردم با توجه به میزان تخصص و موضع‌گیری‌های قبلی عناصر دیپلماتیک و فضای گفتمانی حاکم بر قوه مجریه، مقننه و قضاییه در ایران امروز نشان می‌دهد که انجام چنین مهمی اگر حتی منجر به توافقی اولیه شود درنهایت نمی‌تواند به سامانه‌ای مناسب و ترمینالی امیدبخش ختم شود. چراکه هرگونه پذیرش ایران در برجام و هرگونه پذیرش آمریکا در برجام، انتهای راه اصطکاک ایران و آمریکا نیست و این اصطکاک ممکن است از پرونده هسته‌ای به پرونده‌های دیگر انتقال پیدا کند. ایران عقب‌نشینی کند و از مواضع خود عدول کند طرف مقابل در پرونده‌های دیگر فشار بیشتری می‌آورد. اگر طرف مقابل از مواضع خود کوتاه بیاید، ایران رویکرد انقلابی خود را تقویت خواهد کرد، لذا مسئله ایران با آمریکا بغرنج و پیچیده است.
گفتگوی مستقیمی بین ایران و آمریکا وجود ندارد، این در حالی است که موضوع اصلی در وین، ایران و آمریکا هستند! آیا گفتگوی غیرمستقیم با کمک واسطه‌ها می‌تواند ایران و آمریکا را در مدت‌زمانی کوتاه به تفاهمی مشترک برساند؟
اساساً روش مذاکره و طراحی استراتژیک برای مذاکره باوجود میانجی گرانی که خود در موضوع دارای منافع تعریف‌شده خاص و آشکار و به‌ویژه پنهان هستند به نفع مصالح ملی نیست؛ اما ایران این شیوه را می‌پذیرد. با روی کار آمدن دولت انقلابی و یکدست موجود در تهران، مذاکره مستقیم با آمریکا با توجه به موضع‌گیری‌های دولت بایدن که در ادامه مواضع ترامپ و حتی شدیدتر از آن در ایجاد همگرایی بین‌المللی علیه تهران است، خود یک کنش گفتمانی است؛ به این معنا که با تولد خود نتیجه خود را به دنبال می‌آورد. منظور از کنش گفتمانی کنش‌هایی است که با تولد خود نتیجه خویش را به دنبال می‌آورد.