میچل پلیت نیک
3 دسامبر 2021
تارنمای ریسپانسیبل استیت کرافت
برگردان علی اصغر شهدی
Asghar.shahdi@gmail.com
با از سرگیری مذاکرات برای بازگشت به برجام، صداهای ضعیفی هماکنون برای حمایت از احیای آن به گوش میرسد.
ایالاتمتحده، ایران و دیگر اعضاء این هفته باهدف بازگرداندن برجام به مذاکرات در وین بازگشتهاند. همه طرفها نسبت به دور کنونی مذاکرات ابراز بدبینی میکنند. پرزیدنت جو بایدن از جانب کنگره و اسرائیل برای یافتن راههایی برای "بهبود" توافق تحت فشار هست، درحالیکه ایران به خواستههای خود مبنی بر لغو فوری همه تحریمهای اعمالشده از سال 1937 (2018) و ارائه ضمانت از جانب واشنگتن پایبند میباشند و همانند دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا که برای خروج اصرار داشت، از تعهد خود به توافق کوتاه نخواهند آمد.
اوایل این هفته، دنی سینترینوویچ رئیس بخش تحقیقات و تحلیل اطلاعات نظامی اسرائیل در مصاحبه با مطبوعات این کشور سیاست اسرائیل در قبال ایران را شکست خواند و توضیح داد که «اسرائیل طرف آمریکایی را تحت فشار قرارداد تا از توافق خارج شود.»
سینترینوویچ پس از سالها مطالعه درباره سیاست و سیاستگذاری ایران در رابطه با امور نظامی و امنیتی صحبت میکند. دیدگاه او نسبت به ایران ظریفتر و آگاهتر از آنچه هست که از مقامات اسرائیلی یا آمریکاییها و اروپاییها میشنویم.
سینترینوویچ به تایمز اسرائیل گفت: «ایرانیها صبح بافکر نابودی اسرائیل از خواب بیدار نمیشوند. در ایران اینطور کار نمیکنند. این یک سوءتفاهم اساسی از جانب ما نسبت به نظام ایران است.»
سینترینوویچ دلیل دشوار بودن بنبست فعلی را بیان کرد. زمانی که ترامپ از توافق خارج شد، همه چیز به هم ریخت. روحانی در ابتدا تلاش کرد توافق را نقض نکند. اما پس از مدتی تصمیم گرفت محدودیتهای وضعشده علیه نظام را نادیده گرفته و بشکند.
سینترینوویچ با ابراز تأسف از تصمیم خودسرانه و خطرناک ترامپ برای کنار گذاشتن برجام تنها نبود. دیگر رهبران اسرائیل و آمریکاییهای برجسته طرفدار اسرائیل نیز بهت خود را از این تصمیم ابراز کردند.
همان روزی که مصاحبه سینترینوویچ ظاهر شد، توماس فریدمن، ستون نویس نیویورکتایمز اعلام کرد که «تصمیم پرزیدنت دونالد ترامپ برای پاره کردن توافق هستهای ایران در سال 1397 (2018)... یکی از احمقانهترین، ضعیفترین و غیر مولدترین تصمیمات امنیت ملی ایالاتمتحده در دوران پسا... دوران جنگ سرد بوده است.»
فریدمن از حامیان سست توافق هستهای ایران بود. در سال 1394 (2015)، درحالیکه توافق در حال فرجام بود، فریدمن برجام را «توافق خوب و بد» خواند و از ایران به خاطر اینکه رهبرانش «دست ضعیف اوباما را به خوبی بازی کردند» تمجید کرد، وی اینچنین القا کرد که رئیسجمهور آمریکا از روی ضعف مذاکره کرده است و اینکه او نمیخواهد روی شروع یک جنگ جدید در خاورمیانه ریسک کند.
شفافیت جدید فریدمن چیزی است که در اسرائیل ساخته و پرداختهشده است. او این را پنهان نمیکند و در همان ابتدای مقاله خود به ناامیدی موشه یعلون، وزیر دفاع سابق اسرائیل و گادی آیزنکوت، رئیس سابق ستاد نیروهای دفاعی اسرائیل از تصمیم فاجعه بار ترامپ اشاره میکند.
یعلون به روزنامه اسرائیلی هاآرتص گفت: «با نگاهی به سیاست دهه گذشته در قبال ایران، میتوان گفت که اشتباه اصلی خروج از توافق بود. این توافق به خودی خود یک اشتباه تاریخی بود، اما خروج از آن بهانهای را به ایرانیها داد تا غنیسازی را ادامه دهند».
هاآرتص گفت: «خروج آمریکا از توافق... برای اسرائیل منفی بود: ایران را از همه محدودیتها رها کرد و برنامه هستهایاش را به موقعیت بسیار پیشرفتهتری رساند».
پسازاین افشاگریها، یک منبع ناشناس نظامی اسرائیلی به کانال 12 نیوز اسرائیل گفت که ترور محسن فخری زاده دانشمند برجسته هستهای ایران در سال گذشته «...آن طور که انتظار میرفت مانع از پیشرفت ایران نشد. وضعیت کنونی پیشرفتهترین وضعیتی است که ایران تاکنون به آن رسیده است.» درنتیجه، این مقام اسرائیلی گفت: «تلاش عظیم جهانی اسرائیل - چه به صورت علنی و چه در پشت پرده - برای فشار برای یک توافق ارتقا یافته و همچنین ایجاد همزمان یک طرح حمله بزرگ و مهم وجود دارد.» این ترور شکست دیگری در یک سلسله تصمیمات بد بود که همگی برای خنثی کردن توافق با ایران صورت گرفته بود که هماکنون دیگر هیچکس در مورد آن بحث نمیکند.
در مجموع، این اظهارات بیانگر یک کیفرخواست خیرهکننده از رویکرد اسرائیل در قبال ایران هست، رویکردی که در هسته خود، تلاشی همهجانبه برای تحت فشار قرارداد ایالاتمتحده به سمت موضع جنگطلبان تر را نشان میدهد. اگرچه ممکن است دونالد ترامپ برای از بین بردن دستاورد سیاست خارجی باراک اوباما به تشویق زیادی نیاز نداشته باشد، فشار اسرائیل مطمئناً تأثیر قابلتوجهی بر او و همچنین بر اوباما و اکنون بر جو بایدن گذاشته است.
سینترینوویچ در تشریح شرایط کنونی گفت: «بایدن از طرف داخلی با مشکل مواجه است، زیرا او آنقدر برای پیشبرد برنامههای اقتصادی خود سرمایهگذاری کرده است که تمام سرمایه سیاسی خود را مصرف کرده است. با فرض اینکه او بتواند بهنوعی معامله دست یابد، باید بهنوعی از تأیید جناح طرفدار برخوردار گردد، جناحی که ممکن است که تمایلی به حمایت از این معامله نداشته باشد.»
برخی از دموکراتها در کنگره جنگطلب هستند، بسیاری از خصومتها و لفاظیهای ضد ایرانی آنها ریشه در دفاع از اسرائیل دارد.
اگر بایدن میخواهد به توافقی با ایران دست پیدا کند، باید این صداهای اسرائیلی را در جلو و در مرکز قرار دهد. کاخ سفید و وزارت امور خارجه باید اجلاسهای مطبوعاتی به نقل از روشنفکران اسرائیل یاالون، آیزنکوت و سینترینوویچ برگزار کنند. آیا نفتالی بنت، نخست وزیر اسرائیل، که در حال حاضر از ثمرات روابط گرمتر با امارات متحده عربی و دیگر کشورهای عربی در عرصه دیپلماتیک بهره میبرد، در معرض خطر خصومت آشکار با جو بایدن قرار دارد و همان اتفاقی خواهد افتاد که باراک اوباما با نتانیاهو کرده او را به حاشیه برد؟
بعید به نظر میرسد، اما اگر بایدن و آنتونی بلی نکن، وزیر امور خارجه آمریکا بتوانند به روشنفکران نظامی اسرائیل بقبولانند که بازگشت به برجام، مانند زمانی که ترامپ آن را ترک کرد، به نفع ایالاتمتحده، ایران منطقه خلیجفارس و صدالبته خود اسرائیل است، نفتالی بنت نیز باید آن را عملی سازد.