دکتر فتح الله امی رایزن پیشین علمی ایران در روسیه در گفتگو با ستاره صبح تشریح کرد:
سه هدف ناکام روسیه در جنگ اوکراین
ستاره صبح/پیام فیض: بیش از 115 روز از تهاجم نظامی روسیه به اوکراین میگذرد اما به گفته دبیرکل ناتو این جنگ ممکن است سالها طول بکشد. این جنگ توانسته برخی معادلات سیاسی و نظامی دنیا را دچار تغییر و تحول کند. همچنین مسائل اقتصادی دستخوش تحولاتی شده است. اما پرسش این است که با وجود تحریمهای گسترده علیه مسکو آیا پوتین به اهداف خود در اوکراین رسیده است یا خیر؟ مقاومت زلنسکی در اوکراین، احتمال عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا و درخواست عضویت سوئد و فنلاند در ناتو نشان میدهد که پوتین نه تنها به خواستههای خود نرسیده، بلکه شرایط از پیش از جنگ برای امنیت روسیه سخت و پیچیدهتر شده است. در این ارتباط ستاره صبح گفتگویی با دکتر فتح الله امی رایزن پیشین علمی ایران در روسیه انجام داده که در ادامه میخوانید:
به نظر شما تا چه میزان اهداف پوتین در تهاجم نظامی به اوکراین اتفاق افتاده است؟
اهداف پوتین از حمله به اوکراین هیچگاه به صورت علنی بیان نشده است تا بتوانیم قضاوت کنیم آیا پوتین به خواستههای خود رسیده است یا خیر؟
به نظر میآید هدف اصلی روسیه اول دسترسی به مناطق شرقی اوکراین بوده است. گام بعد نجات روس تبارهایی که مقیم اوکراین بودهاند. در سالهای پس از فروپاشی شوروی جمعیت زیادی از اوکراینیها با روسها ازدواج کردند به طوری که از مقامات ارشد روسیه کسانی هستند که اصلتا اوکراینی هستند و بلعکس آن نیز در اوکراین وجود دارد منتهی برخی مقامات در اوکراین دچار تفکرات قومیت گرایی شدند و به آزار روسها در آن کشور دست زدند. به این دلیل روسیه از آن روس تبارها دعوت کرد به کشور خودشان بازگردند.
شرق اوکراین موقعیت مناسبی برای دسترسی به دریای سیاه دارد. به همین دلیل روسیه میتواند با دسترسی به شرق اوکراین به آبهای آزاد دسترسی پیدا کند.
هدف سوم تمایل اوکراین به غرب و درخواستش برای عضویت در ناتو است که این مسئله برای روسیه خطرناک است. اگر این اتفاق رخ میداد پایگاههای ناتو در مرز روسیه مستقر میشدند. استقرار ناتو در مرزهای روسیه میتوانست قدرت سرویسهای امنیتی ناتو و غرب را برای جاسوسی در روسیه بالا ببرد.
این موضوع میتوانست اوکراین را تبدیل به یک پایگاه قوی برای غرب کند. مانند آنچه که اسرائیل برای آمریکا در خاورمیانه شده است. اسرائیل در اعراب ایجاد اختلاف کرده و باعث شده احساسات ناسیونالیستی اعراب تحت شعاع قرار بگیرد و امروز دیگر وجود نداشته باشد. اوکراین اگر به عضویت ناتو در میآمد اختلاف بین روسها بوجود میآورد. حتی میتوان گفت این اختلافات ممکن بود به فروپاشی روسیه منجر شود. زیرا روسیه کشور پهناوری است که اختلاف غرب و شرق آن با هواپیما 12 ساعت پرواز است.
نکته حائز اهمیت این است که حمله روسیه به اوکراین کار درستی نبود زیرا از این حمله 14 میلیون نفر از اوکراین آواره شدند و این 14 میلیون مبلغان ضد روسیه هستند. این موضوع به ضرر روسیه تمام خواهد شد. بهتر بود مسکو با گفتگو و مذاکره اختلافات خودش با کی یف را حل و فصل میکرد.
آیا واکنش غرب و آمریکا نسبت به جنگ اوکراین منطقی بود؟ آیا عدم ارسال تجهیزات سنگین توسط غرب به اوکراین باعث بی اعتماد به غرب نمیشود؟
غرب از نزاع بین اوکراین و روسیه سود میبرند زیرا جنگ موجب تضعیف هر دو کشور خواهد شد. عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا امر سهل الوصولی برای زلنسکی نخواهد بود. زیرا اتحادیه اروپا نمیپذیرد که یک کشور هم مرز با روسیه وارد این اتحادیه شود. سلاحهایی که غرب برای اوکراین ارسال میکند روزی در قبال آنها از اوکراین مطالبه خواهد کرد. مانند حمله آمریکا به عراق که پس از اشغال، آمریکا از دولت عراق غرامت مطالبه کرد. بنابراین درگیری نظامی بین مسکو و کی یف به نفع غرب و آمریکا تمام خواهد شد.
به نظر شما چه عواملی باعث شد که ایران به روسیه نزدیک شود؟
ایران از زمان قاجار چندین بار با روسیه وارد جنگ شد و باعث شد قسمتهایی از کشور از دست برود. این موضوع باعث شد تا دولتها در ایران از شرق یعنی روسیه آزرده بشوند. بنابراین به غرب اقبال کردند و به سمت اروپا متمایل شدند.
به دلیل اینکه دولتها سکاندار سیاست خارجی بوده و هستند ارتباط دیپلماتیک را با فرانسه، آلمان، انگلیس و آمریکا بهبود بخشیدند. این موضوع باعث شد نسبت به شرق و روسیه فاصله بگیرند. اما بعد از انقلاب که جمهوری اسلامی تشکیل شد به لحاظ کینهای که دولتمردان با غرب داشتند از غرب دوری کردند و کم کم به شرق نزدیک شدند.
اولین دولتی که انقلاب اسلامی را به رسمیت شناخت شوروی بود. این موضوع باعث خوشحالی دولتمردان ایران شد. زمانی که دیپلماتهای ایرانی به شوروی رفتند با فضای باز مورد استقبال قرار گرفتند و دیپلماتها با آزادی مواجه شدند.
در وزارت خارجه اولین مأموریت به هر هیات اعزامی ایجاد رابطه دوستانه با کشور مورد هدف است. دیپلماتهای اعزامی از ایران به شوروی، وظیفه خودشان را به درستی انجام دادند. اگر ما با کشوری ارتباط خوبی نداریم به دلیل این است که دیپلماتهای ضعیفی در آن کشور داریم.
از سوی دیگر انقلاب ایران یک انقلاب ضد غرب بود. ماجرای چچن هم توانست به نزدیکی ایران به روسیه کمک کند. نامه امام به گروباچوف توانست ارتباط ایران با شوروی را به خوبی شکل دهد.
در داخل کشور نیز هر دولتی بر سر کار بوده نظر مثبتی به ارتباط با روسیه داشته است.
لینک کوتاه:
http://www.setaresobh.ir/fa/main/detail/89194/