گمانه زنی شما از پاسخ ایران به طرف اروپایی چیست؟
دیپلماسی برجامی مبتنی بر روش بولتن نویسی است.اطلاع رسانی مناسب در داخل کشور درباره محتویات مذاکرات انجام نمی شود.بسته پیشنهادی اتحادیه اروپا،جزئیات مذاکرات و پاسخ شورای عالی امنیت ملی به متن پیشنهادی صرفا در اختیار تعدادی از افراد قرار می گیرد.پرسش این است که آیا مردم در قبال متن های رد و بدل شده برجامی نامحرم هستند؟
اطلاعاتی که اکنون منتشر می شود چه در رسانه های داخلی و چه در رسانه های خارجی عمدتا از سوی منابع غربی است که به اطلاعات مذاکرات دسترسی دارند.این اطلاعات درست است.البته اولیانوف نماینده روسیه هم در برخی مواقع مطالبی کلی از روند مذاکرات اعلام می کند. به رغم ضعف اطلاع رسانی در داخل خوشبختانه رسانه ها به تکلیف خود در مسائل برجام به درستی عمل کرده اند.با توجه به اینکه بنده از سال های گذشته در روند برخی مسائل دیپلماتیک بوده ام عرض می کنم اختلافات امروز بر سر مسائل پادمانی نیست.چالشی که بر سر توافق وجود داشته و دارد بحث تحریم ها و استفاده از مزایای اقتصادی آن است.
در دوران اوباما وقتی برجام امضا شد قرار بر این بود که در یک ساعت مشخص، ایران به تعهدات خود برگردد و طرف های مقابل هم تحریم ها را بردارند.در آن مقطع ایران به تعهدات خود عمل کرد اما طرف مقابل در تحریم های ثانویه بخشی از مزایای تحریم را از ایران دریغ کرد و عملا وقت کشی صورت گرفت.اگر تحریم های ثانویه در زمان اوباما نبود ممکن بود برجام به حدی ریشه بدواند که حتی ترامپ هم نمی توانست از آن خارج شود.
مذاکراتی که در هشت سال دولت روحانی انجام شد تماما بر سر تحریم ها بود و دیگر مسائل حاشیه ای بودند.اختلافات پادمانی بین ایران و آژانس قابل حل است.زیرا این اختلافات به قبل از سال 2003 بر میگردد و ایرانی وقتی بازرسی های پادمانی و پروتکل الحاقی را بپذیرد آن زمان دیگر دغدغه ای برای آژانس وجود نخواهد داشت.
بنابراین مذاکراتی که بعد از خروج ترامپ صورت گرفت فقط برای این موضوع بود که اگر توافق صورت گرفت آمریکا نتواند یکجانبه تحریم ها را مجدد علیه ایران وضع کند.برای این امر طرف ایرانی تلاش می کند مذاکرات را به گونه ای پیش ببرد که تعهدات دو طرف به صورت گام به گام جلو رود و توامان با راستی آزمایی متقابل باشد.در حقیقت کل مواردی که مطرح می شود این است که تهران همان اندازه تعهدات را انجام دهد که طرف مقابل انجام می دهد.
اگر ایران و آمریکا 15 ماه پیش توافق می کردند گذر زمان بسیاری از دغدغه های دو طرف را برطرف می کرد.منتهی توافق صورت نگرفت.امروز نیز باید گفت تضمین در عالم سیاست وجود ندارد، این زمان است که تضمین می دهد.
جوزف بورل تلاش می کند با موضوع گیری و وعده های کلی از طرف آمریکایی ها دغدغه طرف ایرانی را مرتفع کند.به نظر می رسد این متن محتوای خوبی داشته زیرا از طرف ایرانی قابلیت مذاکره و پاسخ پیدا کرده است.
به نظر شما پاسخ طرف آمریکایی به درخواست تضمین خواهی ایران چیست؟
جو بایدن برای اینکه ایران را قانع کند تضمین نمی دهد اما حاضر است قول بدهد، آن هم تا مادامی که رئیس جمهور آمریکا باشد.این قول شامل موافقتنامه های پس از برجام هم می شود که گرفتار تحریم های ثانویه نشود.بعد از پایان دولت نه تنها جو بایدن بلکه هیچ رئیس جمهور دیگری هم نمی تواند تعهد بدهد.
بزرگترین ناقض تعهدات آمریکا در طول تاریخ این کشور ترامپ بود از جهت عدد و رقم بزرگترین ناقض تعهدات بین المللی در جهان نیز بعد از هیتلر بازهم ترامپ بود.در معاهده پاریس بر اساس مهمترین اصل بین دولت ها انجام شده بود که ترامپ از آن هم خارج شد.
بنابراین برجام زودتر باید احیا می شد تا در مدت زمان بیشتری تاثیر خود را می گذاشت.طرفین برجام به این نتیجه رسیده اند که هرچه زمان بگذرد به ضرر دو طرف است.آمریکا نمی خواهد زمستان بدون صادرات نفت ایران را تجربه کند و بحران انرژی در غرب جدی تر شود.به همین دلیل هیچوقت تا این حد به توافق نزدیک نبوده ایم.
اما نوع پاسخ به متن پینشهادی بورل رد نخواهد شد اما برخی ملاحظات را حفظ می کند.ملاحظاتی که در بحث تحریم ها وجود دارد. البته آمریکا هم می تواند به آنها پاسخ مثبت دهد.بنده تصور می کنم برجام احیا می شود.
به نظر شما در صورتی که برجام توسط دولت رئیسی احیا شود مخالفان دیروز برجام چگونه عمل خواهند کرد؟
به رغم اینکه دولت های مختلف نظرات متفاوتی درباره میزان تاثیرگذاری برجام در مباحث اقتصادی و توسعه کشور داشته اند اما بنده معتقدم برجام چالش سیاست خارجی و مانع توسعه در ایران است در جایگاه اعداد و ارقام هم این ادعا قابل اثبات است.
برخلاف آمریکا که ادعای حزبی دارد اما در قبال برجام کاملا متحد عمل کرد،هر دولتی در آمریکا اکنون بر سرکار بود همین روش بایدن را عمل می کرد اما در ایران با برجام برخورد جناحی شده و می شود
لازم است جریان های سیاسی در کشور به برجام نگاه جناحی نداشته باشند.اگر برجام احیا شود اروپایی ها آن را به عنوان یک قرارداد با ثبات حداقل تا دوسال آینده می پذیرند.
متاسفانه بخشی هایی از دولت تلاش می کنند در قالب یک "تقسیم کار" با برجام مخالفت کنند.این عده با هجمه به برجام سال 2015 می خواهد برجام کنونی را هم ملغی کنند.این فعالیت ها یک "تقسیم کار زرگری" است.دولت ها باید مسئولیت تصمیم خود را بپذیرند.
به منتقدان توصیه می کنم اجازه دهند این دولت برای نجات اقتصاد ایران برجام را احیا کرده و با آن کار کند.توصیه ای نیز که به دولت و حامیانش دارم این است که جنگ زرگری در موافقت و مخالفت با برجام را پایان دهد.برخی در کشور توافق هسته ای را یک توهین ناموسی می دانند و فکر می کند امضای این دولت نباید پای هیچ توافقی باشد.لازم است همه بخش های دولت تلاش کنند و نگذارند موقعیت مناسبی که پیش آمده از دست رود.