به قلم ام. ک. بهادراکومار دیپلمات سابق هند
16 اوت 2022
تارنمای هندی ایندین پانچ لاین
برگردان و کوتاه‌سازی علی‌اصغر شهدی
[email protected]
نتانیاهو، نخست‌وزیر سابق اسرائیل روز یکشنبه در مصاحبه‌ای درباره خطر ایران صحبت کرد. این سیاست‌مدار جنگ‌طلب در لحظه تعیین‌کننده‌ای صحبت می‌کرد که انتظار می‌رود تهران در پایان مذاکرات 16 ماهه در وین «تصمیم پایانی» در مورد متن نهایی اتحادیه اروپا از طرف آمریکایی‌ها را اعلام کند. پاسخ ایران که عصر دوشنبه به بروکسل مخابره شد، بیشتر بر سؤالات باقیمانده مربوط به تحریم‌ها و تضمین‌ها پیرامون تعامل اقتصادی متمرکز بود. سخنگوی اتحادیه اروپا دیروز در واکنشی معقول گفت: «ما در حال بررسی و رایزنی با سایر اعضای برجام و ایالات‌متحده پیرامون راه پیش رو هستیم».
در گزارش خبرگزاری ایرنا بدون ذکر جزئیات آمده است: «پاسخ ایران در گرو «انعطاف‌پذیری» از طرف آمریکایی است. اگر آمریکا الزامات یک توافق پایدار و قابل‌اعتماد را در عمل بپذیرد، توافق نهایی از همیشه نزدیک‌تر است. اختلاف بر سر سه موضوع است که دو مورد از آن‌ها شفاها توسط آمریکا پذیرفته شده است، اما ایران بر درج آن‌ها در متن اصرار دارد.»
امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران روز دوشنبه گفت که «ایران انعطاف کافی از خود نشان داده و آمریکا این را به‌خوبی می‌داند و نوبت این کشور است تا این بار انعطاف نشان دهد.»
پایگاه خبری نور نیوز، مرتبط با شورای عالی امنیت ملی روز دوشنبه پس از جلسه فوق‌العاده به ریاست سید ابراهیم رئیس‌جمهور گزارش داد که رئیسی «نتیجه نهایی» را منوط به پاسخ آمریکا به «خواسته‌های قانونی ایران» کرده است.
به نظر می‌رسد حرف آخر تهران این است که ایران به تضمین‌هایی نیاز دارد که وعده غرب برای مشارکت اقتصادی یک‌بار دیگر همان‌طور که در توافق سال 2015 مشخص شد، یک واهی باقی نخواهد ماند. با توجه به جزئیات موجود، تهران خواستار اثربخشی اجرا و دوام توافق جدید است.
تجربه نشان می‌دهد تا زمانی که رئیس‌جمهور ایالات‌متحده وزن خود را در پشت سر توافق قرار ندهد، این توافق بی سکان خواهد بود. ماندگاری یک توافقنامه جدید قطعی نیست. همه‌چیز به کاربر نهایی بستگی دارد که در اینجا، شرکت‌های غربی هستند که ممکن است در یک رابطه بلندمدت با ایران، با داشتن چشم به واشنگتن، محتاط عمل کنند.
لازم به ذکر است که امروزه نفت ایران بسیار موردتوجه است و برای آینده یک منبع انرژی ضروری برای اقتصادهای غربی خواهد بود. در سال 2015 این‌طور نبود، زیرا اروپا (و ایالات‌متحده) به‌راحتی می‌توانستند به نفت روسیه که عرضه فراوانی با قیمت‌های پایین داشت، دسترسی داشته باشند.
در شرایط موجود، اهمیت نفت ایران برای نجات اقتصاد اتحادیه اروپا به این معنی است که بروکسل اکنون یک ذینفع واقعی خواهد بود که تضمین اجرای توافق جدید که تحریم‌های صادرات نفت تهران را لغو می‌کند، به عهده خواهد گرفت. در همین حال، ارزیابی کارشناسی این است که حتی اگر سرمایه‌گذاری‌های بزرگی از سوی کشورهای تولیدکننده نفت انجام شود، یک دوره پروسه پرورش جنین وجود دارد تا نتایج در قالب افزایش ظرفیت تولید نمایان شود.
دراین‌ارتباط این مسئله نیز مطرح است که کشورهای تولیدکننده نفت منافع خود را در قیمت‌های بالا خواهند دید. اخیراً گزارشی منتشر شد که نشان می‌داد آرامکو عربستان سود خود را به دلیل قیمت بالای نفت دو برابر کرده است.
این بار نیروهای بازار - تقاضای بالا برای نفت و نیاز اقتصادهای غربی برای رهایی از رکود - تضمین معقولی را ارائه می‌دهند که اتحادیه اروپا و ایالات‌متحده به‌راحتی جرئت نمی‌کنند حاملان انرژی را ناراحت کنند. ایران از این تحولات آگاه است. ازاین‌رو، به نظر می‌رسد که احتمالات به نفع انعقاد یک توافق جدید در وین باشد...
رویترز خاطرنشان کرده است: «فقدان گزینه‌های سیاستی بهتر برای واشنگتن و دیدگاه تهران مبنی بر اینکه زمان به نفعش است، می‌تواند توافق را معلق سازد.»