دامنه تحریم‌ها در کشور ما شامل تحریم‌های علمی نیز می‌شود؛ به نظر شما این تحریم‌های علمی تا چه اندازه به ما آسیب زده است؟
انسانیت ایجاب می‌کند برخی موارد از تحریم‌های سیاسی و اقتصادی مستثنی شوند؛ به‌عنوان‌مثال مسائل مربوط به سلامت مردم؛ واکسن، دارو، عمل جراحی و… ازاین‌دست موارد است. درواقع حداقل‌های انسانیت را باید رعایت کرد. یکی از موارد همین بحث تحریم مواد مربوط به ایمنی و سلامت یا بحث تجهیزات آتش‌نشانی و... است. وقتی یک کشوری امکانات دارد و دیگری ندارد، حتی اگر باهم دشمن هم هستند باید به هم کمک کنند. در علم نیز شرایط به همین ترتیب است؛ وقتی علم پیشرفت می‌کند، فضا و بازه آن محدود نیست. این‌طور نیست که مثلاً اگر موضوعی در ایران حل‌وفصل شود در انگلیس لاینحل بماند بلکه همه از آن استفاده می‌کنند، اگر در عربستان موضوعی حل شود، ما نیز سود می‌کنیم، در اینجا مسئله‌ای برطرف شود، آمریکا سود می‌کند یا اگر در آمریکا کاری انجام شود کشورهای دیگر هم از آن بهره می‌برند و این چرخه ادامه داد. حل موضوع علمی تنها در یک جای خاص ظهور پیدا نمی‌کند و صحیح نیست که مسائل علمی را به خاطر تفاوت‌های سیاسی یا دشمنی‌ها و جنگ‌های سیاسی باهم مرتبط کنیم. تحریم در بحث علمی تأثیرگذار است و در پیشرفت علمی یک کشور مؤثر است و اگر تحریم نباشد پیشرفت رشد و سرعت بیشتری خواهد داشت. حالا آیا تحریم موجب می‌شود ما رشد نکنیم؟ خیر، این‌طور نیست. آیا باعث می‌شود مردم ما دیرتر به رشد در زمینه‌های متفاوت برسند؟ بله. آیا باعث می‌شود مردم ما در مضیقه قرار بگیرند؟ بله. وقتی تحریم باشد هزینه‌ها اضافه می‌شود و دانشگاه‌ها از این بعد تحت تأثیر هستند و خیلی از تجهیزاتی که لازم بود خریداری کنیم به این دلیل که تحریم وجود داشته، مجبور شدیم با دور زدن تحریم و با ۲۰ یا ۳۰ درصد افزایش قیمت خریداری کنیم و گاهی هم اصلاً نتوانسته‌ایم خریداری کنیم.
مدتی قبل دانشگاه صنعتی امیرکبیر با ارائه آماری اعلام کرد که هفت درصد اعضای هیئت‌علمی این دانشگاه مهاجرت یا قطع همکاری کرده‌اند. شما در دانشگاه تربیت مدرس، با چنین چالشی مواجه هستید؟
حدود چهار ماه قبل نامه‌ای به ریاست جمهوری نوشتم؛ در یکی از بندهای آن در مورد همین موضوع نکاتی را بیان کردم. در کنار رفتن دانشجویان خوب از کشور، با پدیده‌ای به‌عنوان مهاجرت اعضای هیئت‌علمی نیز روبه‌رو هستیم. گرچه ضرباهنگ آن چهار ماه قبل خیلی تند نشده بود، اما هرچه گذشت این ضرباهنگ تندتر شد یعنی ما با هیئت‌علمی مواجه هستیم که عشقشان این است که همین‌جا بمانند، ولی به دلایل مختلف نمی‌توانند؛ یکی از دلایل مربوط به گذران زندگی است، اما همه‌اش این نیست. گاهی می‌خواهند کارهایی کنند که امکانات آزمایشگاهی برای آن وجود ندارد. همچنین آن‌ها انتظاراتی دارند، اما ما بروکراسی خاصی داریم و آن‌قدر سفت است که تا بخواهیم به آن‌ها بگوییم «باشد»، فرد باید یک سال صبر کند تا ببیند در نهایت می‌شود یا نمی‌شود و این در حالی است که بلافاصله آن‌طرفی‌ها می‌گویند بیا، همین حالا کار انجام شده است! بعد اینجا باید فرد صبر کند و در سامانه‌ای که برای اعضای هیئت‌علمی شدن در نظر گرفته‌اند ثبت‌نام کند و منتظر بماند تا او را به ما معرفی کنند بعد ما تازه هیئت جذب برگزار کنیم بعد بگوییم تائید هستی و پس‌ازآن هم اقدامات دیگری لازم است و…. این روند چیزی حدود یک سال طول می‌کشد، ولی آن‌طرف در خارج از کشور به فرد متقاضی می‌گویند بیا و وقتی رسیدی مشغول کار شو! بنابراین ما باید دنبال راه‌حلی همه‌جانبه برای این مسئله باشیم. ما هم مثل دانشگاه امیرکبیر، شریف و تهران و… با این مشکل روبه‌رو هستیم که اعضای هیئت‌علمی جوان و خوب ما و حتی اعضای هیئت‌علمی که سابقه‌دار هستند فکر مهاجرت به سرشان زده و قصد مهاجرت کرده‌اند. هر هفته تقریباً با یک درخواست روبه‌رو هستیم برای اینکه از ما مرخصی بدون حقوق بگیرند و برای یک سال از کشور بروند. از هر پنج یا شش‌نفری که درخواست می‌دهند، ۶۰ تا ۷۰ درصدشان تازه به خارج می‌روند تا ببینند می‌توانند بمانند یا نه. البته ۳۰ تا ۴۰ درصد افرادی که درخواست می‌دهند واقعاً برای انجام پروژه از کشور می‌روند و بعد از پایان کار، به ایران برمی‌گردند. لذا باید درست فکر کرد و این فکرها و راه‌حل‌ها هم می‌تواند کوتاه‌مدت باشد هم میان‌مدت و هم بلندمدت. راهکار بلندمدتش این است که برای این افراد خانه‌ای فراهم شود و امکانی باشد تا بتوانند صاحب خانه شوند و اتفاقاً دولت روی این قضیه کار می‌کند که مثلاً زمین‌هایی در طرح ملی به این افراد داده شود، ۶۰۰ میلیون وام به آن‌ها بدهند تا این زمین‌ها ساخته شود. این راه‌حل به‌هرحال یک نوع امید است به اینکه روزی این زمین‌ها ساخته می‌شود و اقدام مثبتی است، اما این ایده مشکل امروز آن‌ها را حل نمی‌کند و مثلاً ممکن است این زمین‌ها پنج سال بعد برای فرد خانه شود، ولی پنج سال دیگر شاید ۵۰ درصد آن‌ها رفته باشند! من در نامه‌ای که به رئیس‌جمهور دادم، نوشته‌ام که ایده سریع‌تر این است که به هیئت‌علمی جدید یک میلیارد وام رهن بدهید تا بتوانند در خانه‌ای ساکن شوند. اینکه زمینی به آن‌ها داده شود یا خانه‌های سازمانی ساخته شود، زمان‌بر است و راه فوری لازم است که به درد امروز این افراد که از کشور می‌روند بخورد و بتوانیم آن‌ها را نگه داریم. ما در کشور حدود ۳۵ هزار عضو هیئت‌علمی دولتی داریم. می‌توانیم به این ۳۵ هزار نفر تا یک میلیارد، حالا کمی بیشتر یا کمتر پول بدهیم تا ساختمانی معقول در شأن یک هیئت‌علمی رهن کنند و فرصت داشته باشند که ۵ سال بعد پول را پس بدهند و هیچ سود و کارمزدی از آن‌ها نگیریم و در این مدت اجاره‌ای هم ندهند. این ایده درواقع فرصتی است که تا برنامه‌هایی مثل ساخت خانه‌سازمانی و تبدیل زمین‌ها به خانه به ثمر برسد، با آن یک میلیارد تومان در خانه‌ای ساکن شوند و از کشور نروند و فکر می‌کنم راه‌حل خوبی است. درواقع این سه‌راه حل برای نگه‌داشتن هیئت‌علمی، باید در کنار هم قرار بگیرد.