به نظر شما تفاوت های کلی برنامه ششم و هفتم توسعه در چیست؟
از منظر اقتصادی برنامه پنج ساله ششم و هفتم توسعه تفاوت زیادی باهم ندارند.حتی می توان گفت که با سایر برنامه سیاست های کلان قبلی هم تفاوتی وجود ندارد.زیرا در تمام سیاست های کلان که از سوی رهبر انقلاب ابلاغ می شود رشد اقتصادی،تورم تک رقمی،اصلاح برنامه بودجه،کاهش وابستگی به فروش نفت، شفاف سازی و عناوینی مانند این موضوعات همیشه قید شده است. مواردی که در سیاست های کلان ابلاغ می شود "راهبرد" است.در برنامه ریزی راهبردی باید قله را نشان داد.اما نکته مهم این است که چگونه باید به قله رسید.
به نظر شما راهکار تحقق اهداف تعیین شده در سیاست های کلان برنامه هفتم توسعه چیست؟
برای تحقق هدفگذاری باید برنامه ریزی شود. ناکامی در رسیدن به اهداف گذاشته نیز باید آسیب شناسی شود.پرسش این است که چرا در برنامه ششم توسعه فقط 30درصد از اهداف به طور کامل محقق شده است؟اگر روند اقتصادی کشور در سال 94 و 95 پس از اجرای برجام که رشد اقتصادی دو رقمی و تورم تک رقمی داشتیم ادامه پیدا می کرد ایا بازهم میزان موفقیت برنامه ششم 30 درصد بود؟ میزان موفقیت هر برنامه باید به نسبت زمان خود مورد ارزیابی و بررسی قرار گیرد.در بین شش برنامه گذشته فقط برنامه سوم توسعه از سایر برنامه ها موفق تر بود.زیرا ثبات اقتصادی و سیاسی در کشور وجود داشت. متاسفانه برنامه ششم در بدترین زمان ممکن اجرایی شد.دلیل آن اخلالی بود که به واسطه تحریم ها در کشور ایجاد شد.موج همه گیری کرونا نیز به این موضوع دامن زد.بنابراین اگر برنامه ششم محقق نشد بخشی از آن به دلیل متغیرهای خارجی و بخشی دیگر مسائل داخلی است.البته تضاد بین دولت ها و مجالس هم می تواند به عدم تحقق برنامه ها کمک کند.بنابراین برای تحلیل واقع بینانه باید آسیب شناسی دقیق داشت.
اولین و دومین بند برنامه هفتم توسعه رشد اقتصادی 8درصد و ثبات قیمت ها است،شرط تحقق این دو مورد چیست؟
شرط تحقق رشد اقتصادی و ثبات قیمت ها این است که سیاست های پولی،مالی،ارزی و بودجه ای منطقی و علمی باشد.تا زمانی که سیاست های پولی و مالی کشور "لحظه ای" است نمی توان ثبات قیمت را انتظار داشت.در اقتصادی که ثبات قیمت وجود نداشته باشد رشد اقتصادی محقق نخواهد شد. زمانی که لایحه بودجه تصویب و به دستگاه های اجرایی ابلاغ می شود و سپس دچار کسری می شود دیگر نمی توان ثبات قیمت ها را در بازار داشت.لازم است به زیرساخت ها و سیاست های درست و علمی رجوع شود.اگر چهار سیاست پولی،مالی،ارزی و بودجه ای به درستی تبیین و اجرایی شوند محصول آن ثبات قیمت و رشد اقتصادی خواهد بود.
به نظر شما اگر برجام احیا نشود اصلاح ساختار بودجه ریزی در سال 1402 باید چگونه باشد؟
وقتی می گوییم برجام احیا نمی شود به معنای آن است که بخش مهمی از درآمدهای دولت محقق نمی شود.وقتی درآمد تحقق پیدا نکند و هزینه ها سیر صعودی داشته باشد کسری بودجه اتفاق می افتد و تورم ایجاد می شود.اقتصاد را نمی توان با اما و اگر اداره کرد.
وقتی اقتصادی دچار اخلال شد باید موضوع اخلال را حل کرد و نمی توان دلیل آن را نادیده گرفت.نمی توان تحریم را نادیده گرفت.امروز انرژی یک عامل اخلال در اروپا و آمریکا است و منجر به افزایش تورم در آن کشورها شده است. عامل اخلال باید حل شود در غیر این صورت تورم در اقتصاد اروپا ادامه پیدا خواهد کرد.نکته این است که تحریم ها و عوارض آن یعنی دور زدن تحریم ها هزینه تجارت را برای کشور افزایش داده است.وقتی هزینه افزایش پیدا کند بی ثباتی در قیمت ها رخ می دهد.
بنابراین به موضوعات اقتصادی نمی توان مقطعی نگاه کرد بلکه باید به طور کلی روند را مورد بررسی قرار داد.
اگر برجام احیا نشود تحقق سیاست های کلی برنامه هفتم توسعه با چالش های جدی رو به رو است؟
بله همینطور است،به طور مشخص تک رقمی شدن نرخ تورم و رشد 8درصدی در صورت عدم احیای برجام در کوتاه مدت دور از دسترس خواهد بود.اگر برجام هم احیا شود در کوتاه مدت می توان به رشد 8 درصدی رسید اما رسیدن به تورم تک رقمی مسیر سختی است که دولت در پیش رو دارد