علی صالح‌آبادی – مدیرمسئول
مرگ مهسا امینی پس از بازداشت توسط گشت ارشاد اعتراضاتی را در پی داشت که اکنون به ماه سوم رسیده است. البته مقامات گفته‌اند ماجرا مدیریت و تمام شده؛ اما ناآرامی‌ها پایان نیافته است. مهم این است که مقامات پس از این وقایع دریافته‌اند که حکمرانی خوب نبوده و در زیر پوست جامعه نارضایتی و خشم شکل گرفته است. آنها احتمالاً پیش از این اتفاقات از مطالبات مردم به‌ویژه «نوجوانان» و «جوانان» آگاه نبودند. برخی مقامات از ضرورت حکمرانی خوب صحبت می‌کنند که قابل‌تأمل است. بانک جهانی به‌عنوان یکی از نهادهای بین‌المللی معتبر، در گزارشی که در سال 1989 منتشر کرده، برای اولین بار حکمرانی خوب را ارائه خدمات عمومی کارآمد، نظام قضایی قابل‌اعتماد و نظام اداری پاسخ‌گو تعریف کرده است. شش شاخص حکمرانی خوب ازنظر استانداردهای جهانی و صاحب‌نظران به شرح زیر است: «شاخص حق اظهارنظر و پاسخ‌گویی، شاخص ثبات سیاسی، شاخص اثربخشی دولت، شاخص کیفیت قوانین و مقررات، شاخص حاکمیت قانون و شاخص کنترل فساد.»
دیر یا زود باید پذیرفت که پروژه «همسان‌سازی» افراد آن‌طور که دلخواه عده‌ای بوده و هست، شکست خورده است. واقعیت این است که بسیاری از نوجوانان و جوانان امروز ایران، درست یا نادرست «جهان‌شمول» شده‌اند و تحت تأثیر فضای مجازی به دنبال زندگی به سبک و سیاق جهانی و خواهان «نان»، «آب»، «هوا» و «آزادی» هستند.
نوجوانان و جوانان احساس می‌کنند در داشتن زندگی خوب توأم با رفاه «بازنده» شده‌اند، به همین دلیل دست به اعتراض می‌زنند. از جمله دلایل عصیان جوانان می‌توان به مسائل اقتصادی، اجتماعی و سیاسی اشاره کرد. آنها درست یا نادرست می‌پندارند که حاکمیت ناکارآمد است و توانایی برآورده کردن مطالبات آنها را ندارد. نویسنده در این نوشتار به 10 مورد که باعث نارضایتی شده است، اشاره می‌کند.
1-انتخابات مجلس یازدهم دوم اسفند 1398 و انتخابات ریاست جمهوری 28 خرداد 1400 برگزار شد؛ مدیریت این دو انتخابات به‌گونه‌ای بود که متأسفانه اکثریت واجدین شرایط در آنها شرکت نکردند، بنابراین اکثریت احساس کردند که در نهادهای انتخابی نماینده‌ای ندارند که صدایشان باشد و در نتیجه ناراضی شدند.
2- برجام هرچند از سوی تندروها «جسد متعفن» نامیده می‌شد، اما هفته گذشته مرکز پژوهش‌های مجلس با انتشار گزارشی نوشت: «برجام در رشد اقتصادی و تورم یک‌رقمی نقش مثبت داشت.» به هر دلیل این فرصت با رفتار مجلس و دولت اصولگرا که مدعی انقلابی و مردمی بودن هستند از بین رفت و به نارضایتی نسبت به حاکمیت کمک کرد.
3- جوانان امروزی به دنبال داشتن «نان»، «آب»، «هوا» و «آزادی» هستند؛ آنها درست یا نادرست می‌پندارند که داشتن زندگی خوب در صورتی محقق خواهد شد که دستگاه دیپلماسی به چهار دهه تنش با غرب به‌ویژه ایالات‌متحده پایان دهد. ازآنجایی‌که این اتفاق رخ نداده، جوانان «عصبانی» و «معترض» شده‌اند.
4-لوایح FATF در دولت قبل و مجلس قبل تصویب شد، اما به مانع شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام برخورد کرد. این اتفاق برای کسانی که با بازار جهانی «داد» و «ستد» کرده و می‌کنند مشکل و نارضایتی ایجاد کرده است.
5-مردم به خارج از کشور سفر می‌کنند و در آنجا می‌بینند که پیش‌ازاین وضع ایران بهتر از برخی از کشورهای دیگر بوده؛ اما اکنون وضع ما بدتر از آنها شده و این مشاهده باعث نارضایتی می‌شود.
6-پژوهش انجام شده در دانشگاه شریف نشان می‌دهد که تولید ناخالص داخلی ایران با دو کشور ترکیه و عربستان در سال 2010 (12 سال پیش) برابر بوده؛ اما اکنون تولید ناخالص داخلی ایران نصف ترکیه و 70 درصد عربستان شده است؛ دراین‌ارتباط مردم می‌پرسند چرا؟ درآمد سرانه عربستانی‌ها 3.5 برابر و درآمد سرانه ترکیه‌ای‌ها 2 برابر ایرانی‌هاست؛ یعنی این کشورها پیشرفت اقتصادی کرده‌اند، اما ما پسرفت کرده‌ایم.
7-ضریب جینی (توزیع ثروت) در کشور از 36 درصد به 40 درصد رسیده است؛ یعنی فقر گسترش و نابرابری بیشتر شده است.
8-مرکز پژوهش‌های مجلس در تازه‌ترین گزارش خود نوشت: «حدود 65 میلیون جمعیت ایران با فقر نسبی مواجه‌اند.»
9-محدودیت‌های اینترنتی تصمیم اشتباهی بوده و باعث نارضایتی کاربران و پر شدن جیب فروشندگان فیلترشکن‌ها شده است.
10- کاهش قدرت پول ملی از دولت احمدی‌نژاد آغاز شد و تاکنون ادامه دارد. این اتفاق باعث شده تا قدرت خرید ایرانی‌ها کاهش پیدا کند. گفتنی است که قیمت هر دلار آمریکا در دولت اصلاحات کمتر از هزار تومان بوده است، اما اکنون متأسفانه برای خرید هر دلار آمریکا باید بیش از 30 هزار تومان پرداخت کرد. همه می‌پرسند چرا چنین شده است؟
اگر اراده‌ای برای اصلاح امور و همچنین کاهش ناآرامی‌ها وجود دارد، نویسنده پیشنهاد می‌کند دو اقدام مهم و اساسی صورت گیرد؛ یکی انجام همه‌پرسی در موضوعات اختلافی است که سال‌ها بر سر آنها مناقشه بوده و دیگری برگزاری انتخابات آزاد بدون بهره‌گیری از نظریه استصوابی به‌گونه‌ای که همه نحله‌های فکری موجود در جامعه بتوانند در پارلمان نماینده داشته باشند.