پیام درفشان، وکیل دادگستری
متولیان امر آیین نامه رسیدگی به تخلفات انضباطی دانشجویان را مقابل خود دارند. این آیین نامه در سایت پژوهشکده مجلس ثبت و ضبط شده است. در این متن توضیحاتی کلی و گنگ در رابطه با مسائل انضباطی دانشجویان آمده است. مثلا آمده است که اگر دانشجو موجب به هم ریختن فضای دانشگاه شود این رفتار تخلف انضباطی برای او محسوب می شود. چنین بیانی گنگ است و می توان به ذوق و سلیقه هر نوع رفتاری را به هم ریختن فضای دانشگاه تفسیر کرد.
نکته اولیه این است که به صورت کلی این مقررات یک آیین نامه است و طبق قانون می توان از دیوان عدالت اداری خواستار ابطال کلیت هر آیین نامه ای شد. یعنی شان این مقررات شان قانون نیست بلکه آیین نامه است و کلیت آن قابلیت ابطال دارد. طبق بررسی نگارنده مواردی از این آیین نامه برخلاف قانون است. اصل قانونی بودن جرم و مجازات در قانون جزا است. از یک جایی به بعد که برخورد حالت مجازات پیدا می کند و از تخلف وارد جرم انگاری می شویم و تنبیهی در انتهای این پروسه وجود دارد که شاید بعضا از بسیاری از مجازات های مجرمان در جرم های هم وزن هم سنگین تر باشد. پس شان این برخورد با ماهیت آیین نامه ای بودن سازگار نیست و نیاز است مجلس این مورد را در اصل قانونی بودن جرم و مجازات بگنجاند نه در دل یک آیین نامه.
با توجه به فضای کشور جو تجمع و اعتراض در این موقعیت زمانی جنبه یا طبیعی دارد. از طرفی مساله رسالت دانشجویی مطرح است. دانشجویان در طول تاریخ همواره در صف اول طیف های فعال و کنشگر جامعه بودنده اند. دانشجویان در سال های منتهی به انقلاب با اقدامات خود در به ثمر رسیدن انقلاب 57 نقشی مهم ایفا کردند. نمی شود به اقدامات دانشجویان دهه 50 آفرین گفت و آن کارها را مستقل و نشانه درک و هوش دانشجویان دانست ولی امروز که دانشجویان کشور حرکتی مستقل انجام می دهند این اقدامات را نفی و با دانشجویان کنشگر برخورد کرد.
وقتی دانشجویان در فضای داخلی دانشگاه، طبق قاعده ای اقدام به اعتراضات مسالمت آمیز می کنند؛ چنین حرکتی قابل تحقیق و برخورد نیست. وانگهی برای برخورد با دانشجویان باید تک به تک و به طور جداگانه به کمیته انضباطی فراخوانده شوند. نمایندگان دانشجویان باید در درون مجموعه کمیته انضباطی حضور داشته باشند. این نمایندگان باید صنفی انتخاب شون، نه نمایندگانی که از بالا منصوب شده اند. به شرط رعایت این موارد و تشکیل شدن گروهی بی طرف و بهره گیری از خرد جمعی این مجموعه در درون دانشگاه صلاحیت رسیدگی به مساله را پیدا می کند. سپس ابتدا باید خطای دانشجو اثبات شود و او فرصت کافی برای رد عدله و دفاع از خود را پیدا کند. سپس درجه و سطح تنبیه لحاظ شود. این اقدام مراتبی دارد. دانشجویی که هیچ عکس و فیلم و شاهدی از شیشه شکستن اش وجود ندارد نباید به این جرم تنبیه شود. دانشجو در این مرحله می تواند اعتراض بزند و وقتی در هیات بالاتر حکم او قطعی شد، می توان دانشجوی خاطی را محکوم کرد. محکومیت این دانشجو نیز باید با نگاهی تربیتی و با روحیه ای پدرانه اعمال شود نه این که او را از زندگی ساقط کنیم. تمامی این مراحل باید در داخل دانشگاه و توسط مجموعه دانشگاهیان انجام شود.
تاکید نگارنده بر توجه متولیان امر بر حساسیت موضوع و شرایط زمانی و مکانی کشور است.
وقتی قانونی تصویب شده که این قانون ورود نظامیان با لباس نظامی به داخل دانشگاه را منع می کند، به این دلیل است که جامعه دچار خروش و آزردگی نشود. دانشجو فرزند ملت است. دانشجو نوجوان و جوانی پر شور است. رویارویی این دو گروه منجر به اتفاقاتی ناگوار می شود و تجارب تلخ ایجاد می کند. نظامی بیشتر تحکم می کند و دانشجو کم سن و سال و بی تجربه است و در مسیر جریان آزادگی در حرکت است و از تحکم خوشش نمی آید