در دنیا تا وقتی شاخص آلودگی کمتر از ۲۰۰ باشد، تعطیلی مدارس ندارند
تهرانی‌ها در یک ماه گذشته تاکنون ۱۳ روز هوای ناسالم برای تمام گروه‌ها را تجربه کرده‌اند. بر اساس آمار شرکت کنترل کیفیت هوا، طی ۳۰ روز گذشته تاکنون، تهرانی‌ها ۸ روز هوای قابل‌قبول، ۹ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و ۱۳ روز هوای ناسالم برای تمام گروه‌ها را تجربه کرده‌اند. وزیر آموزش و پرورش درباره اظهارات اخیر خود مبنی بر درخواست تجدیدنظر در تغییر شاخص‌های در نظر گرفته‌شده آلودگی هوا برای تعطیلی مدارس، گفت: من شاخص‌های آلودگی هوا در دنیا را دیدم و کاری هم در این زمینه بچه‌های المپیادی ما انجام دادند و من‌بعد از آن موضع‌گیری کردم. در دنیا مدارس را به دنبال این شاخص آلودگی هوا (شاخص ۱۵۰) تعطیل نمی‌کنند. سلامت دانش‌آموز اولویت و اصل اول ما است اما نه اینکه با شاخص آلودگی ۱۵۰ تعطیل کنیم.
به گزارش شفقنا، یوسف نوری در اختتامیه سومین جشنواره طب ایرانی تأکید کرد: در دنیا تا وقتی شاخص آلودگی کمتر از ۲۰۰ باشد، تعطیلی مدارس نداریم و من روز گذشته هم شاخص‌ها را رصد کردم که هنوز به ۲۰۰ نرسیده بودیم. این موضِع خود را ان‌شاءالله در هیئت دولت هم مطرح خواهم کرد؛ همان‌گونه که مقاله مطالعه انجام‌شده را به دکتر عین اللهی تقدیم کردم. در دنیا در موقعیت آلودگی هوای بنفش مقطع متوسطه را هم اصلاً تعطیل نمی‌کنند و در دوره ابتدایی برخی جاها مدارس را تعطیل می‌کنند. کشورهایی نظیر مکزیک، فرانسه و … با گذر شاخص آلودگی از ۳۰۰ به بعد تعطیل می‌کنند. وی ادامه داد: البته بچه‌ها باید ماسک بزنند و رعایت کنند ولی نباید جریان تعلیم و تربیت به عنوان مهم‌ترین سرمایه اجتماعی و فرهنگی تعطیل شود.
رفتن کودکان به مدرسه در شرایط آلوده خطرناک است
رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت ضمن اشاره به عوارض شدید آلودگی هوا بر سلامت کودکان، گفت: هر چه که در راستای سلامت مردم باشد، وزارت بهداشت با آن موافق است و هرچه که به سلامت مردم آسیب برساند، وزارت بهداشت به عنوان متولی سلامت مردم با آن مخالف خواهد بود.
دکتر عباس شاهسونی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره برخی اظهارات اخیر مسئولان وزارت آموزش و پرورش مبنی بر لزوم تغییر شاخص‌های تعطیلی مدارس ناشی از آلودگی هوا، گفت: بعضی روزها در تهران غلظت ذرات معلق PM۲.۵ بیش از ۱۰ برابر راهنمای سازمان جهانی بهداشت می‌شود که این یعنی غلظت ذرات معلق به حدی زیاد است که برای سلامتی مردم و به ویژه گروه‌های حساس خطرناک است.
کاش وزیر آموزش و پرورش پیشنهاد بهتری داشت
وی افزود: یکی از گروه‌های حساس کودکان هستند و این درست نیست که صرفاً با تغییر شاخص آلودگی هوا، صورت مسئله را پاک‌کنیم. ما باید اقدام جدی برای کاهش مواجهه و کاهش غلظت آلاینده‌های هوا داشته باشیم. ای کاش وزیر محترم آموزش و پرورش پیشنهاد می‌دادند که اقداماتی نظیر نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی، از رده خارج کردن خودروهای فرسوده، بهبود کیفیت سوخت و بهبود کیفیت خودروهای تولید داخلی و... برای کاهش غلظت آلاینده‌های هوا صورت گیرد. ما هم در وزارت بهداشت تعطیلی مدارس را راهکار اصلی نمی‌دانیم، اما چاره دیگری جز این نداریم که با این کار مواجهه کودکان با آلودگی هوا را کاهش دهیم.
عدد مبنای غیرحضوری شدن مدارس مصوب هیئت‌وزیران است
او تأکید کرد: مبنای رسیدن غلظت آلاینده‌های هوا به ۱۵۰ که به دنبال آن غیرحضوری شدن مدارس صورت می‌گیرد، در راستای قانون هوای پاک مصوب هیئت‌وزیران در سال ۱۳۹۶ است. برای تغییر این شاخص که در قانون مطرح‌شده است باید کمیته‌ای متشکل از وزارت بهداشت، سازمان محیط‌زیست، وزارت کشور، وزارت صنعت، معدن و تجارت تشکیل شود تا تصمیماتی با رویکرد سلامت محور اخذ کنند و نه اینکه بیاییم صورت مسئله را پاک‌کنیم. مگر سازمان محیط‌زیست که استانداردهای ذرات معلق هوا را افزایش داد، به هدف خود رسید که ما با عدم غیرحضوری کردن مدارس به هدف خود برسیم؟
استاندارد سالیانه ذرات معلق در ایران ۶ برابر استاندارد
او ادامه داد: مقایسه کشور ما با سایر کشورها که وضعیت آلودگی هوای بدتری از ما دارند مانند چین، هند و... نمی‌تواند راهکار باشد. ما باید خود را با کشورهایی مقایسه کنیم که آلودگی هوا ندارند و یا میزان غلظت آلاینده‌های هوای آنها کنترل شده است. باید ببینیم چه استانداردهایی دارند و چه کارکرده‌اند که به آن شرایط رسیده‌اند. استاندارد سالیانه ذرات معلق ما در کشور ۶ برابر راهنمای سازمان بهداشت جهانی است و این یعنی مواجهه مردم با آلودگی هوا بالا است؛ پس باید به جای تغییر شاخص‌ها، رویکرد خود را بر کاهش آلاینده‌ها و کنترل منابع انتشار بگذاریم.
چرا سلامت کودکان زمان آلودگی هوا به خطر می‌افتد؟
او با اشاره به اینکه کودکان یکی از مهم‌ترین گروه‌هایی هستند که به‌شدت در معرض خطرات ناشی از آلودگی هوا قرار دارند، تصریح کرد: این خطرات بیشتر بر اثرات سمی آلاینده‌ها بر دستگاه تنفسی تأکید دارند. البته تأثیرات زیان‌بار آلاینده‌ها بر ارگان‌های دیگر نیز اهمیت دارد. دستگاه تنفسی در کودکان مهم‌ترین بخش آسیب‌پذیر در اثر آلودگی هوا شناخته‌شده است. کودکان در واحد زمان، هوای بیشتری را نسبت به وزن بدنشان استنشاق می‌کنند درحالی‌که سطح کوچک‌تر از ریه به آن معنی است که هوای تنفسی بیشتری را به ریه‌ها می‌رساند. وی افزود: از طرفی سطح وسیع فعالیت فیزیکی و گذراندن زمان بیشتر در فضاهای باز نسبت به بزرگ‌سالان، احتمال مواجهه بیشتر با آلاینده‌ها را در کودکان فراهم می‌کند. نتایج مطالعات نشان داده است کودکانی که زمان بیشتری را در فضاهای باز مناطق شهری آلوده سپری می‌کنند با احتمال نارسایی بیشتری در عملکرد دستگاه تنفسی مواجه‌اند. مجاری تنفسی در کودکان باریک‌تر از بزرگ‌سالان است و تا قبل از بلوغ دستگاه تنفسی رشدنیافته‌تر و عملکرد ضعیف‌تری دارد؛ به‌طوری که ۸۰ درصد آلوئول‌ها در کودکان پس از تولد تشکیل می‌شود و این تغییرات تا نوجوانی ادامه می‌یابد. به این ترتیب درصد ورود آلاینده‌ها به دستگاه تنفسی کودکان بیش از افراد دیگر خواهد بود.
آثار آلودگی هوا بر توسعه دستگاه تنفسی کودکان
شاهسونی ادامه داد: همین امر می‌تواند زمینه‌ساز تشدید اثرات نامطلوب آلاینده‌ها در کودکان شود. حتی در مقادیر بی‌اثر آلاینده‌ها برای بزرگ‌سالان، دستگاه تنفسی در معرض سمیت ناشی از آلاینده‌ها قرار دارد. از طرفی به دلیل رشدنیافتگی دستگاه تنفسی در کودکان، ترمیم آسیب‌های وارد به سلول‌های اپیتیکال مجرای تنفسی به‌طور صحیح انجام نمی‌شود. مطالعات نشان داده است که آلاینده‌هایی مانند دی‌اکسید نیتروژن و به ویژه ازن بر توسعه دستگاه تنفسی در سنین کودکان تأثیرگذار است.
جذب بالای سرب در کودکان
او با اشاره به اینکه کودکان قادر به متابولیزم، سم‌زدایی و دفع مواد سمی همانند بزرگ‌سالان نیستند، توضیح داد: درنتیجه مواد سمی به مدت طولانی‌تری در دستگاه گردش خون می‌ماند و سبب آسیب بیشتر به اندام‌ها می‌شود. به‌طور نمونه کودکان تا ۷۰ درصد سربی را که وارد بدنشان می‌شود را جذب می‌کنند؛ درحالی‌که در بزرگ‌سالان حدود ۲۰ درصد آن جذب می‌شود. از طرفی بزرگ‌سالان کمتر از یک درصد از سرب جذب‌شده را حفظ می‌کنند درحالی‌که در بدن کودکان تمایل به حفظ سرب بیشتر است. به‌طورکلی تکامل‌نیافتگی دستگاه ایمنی و دیگر دستگاه‌های حیاتی در کودکان، احتمال آسیب در مواجهه با آلاینده‌های هوا را افزایش می‌دهد.
وجود بیش از ۶ میلیون کودک مبتلا به آسم در جهان
وی با اشاره به اینکه آسم به عنوان یک بیماری غیر واگیر و مزمن شناخته‌شده است، تصریح کرد: این بیماری سبب التهاب و تنگی مجاری هوایی می‌شود. آسم به عنوان یکی از بیماری‌های شایع در کودکان است. بر اساس آمار در دنیا بیش از ۶.۳ میلیون کودک مبتلا به آسم وجود دارد. برخی از مطالعات صورت گرفته در ایران هم حکایت از شیوع این بیماری در دو دهه اخیر به ویژه در میان کودکان دارد. مشخص‌شده است که برخی از آلاینده‌های هوا باعث حملات حاد آسمی، اختلال رشد ریه و درنتیجه کاهش در عملکرد ریوی در طول زمان به ویژه در کودکان می‌شود. مطالعات، همبستگی مثبتی میان مراجعه به بیمارستان برای بیماری آسم و افزایش غلظت روزانه آلاینده‌های ذرات معلق PM۲.۵، ازن و دی‌اکسید نیتروژن را نشان می‌دهد.
عفونت تنفسی؛ شایع‌ترین علت مرگ کودکان در کشورهای درحالی‌که توسعه
وی بابیان اینکه عفونت‌های حاد تنفسی یکی از شایع‌ترین دلایل بیماری و مرگ در کودکان در کشورهای درحال‌توسعه هستند، گفت: خطر این بیماری در کودکان بیشتر از دیگر گروه‌های سنی است. بر اساس مطالعات صورت گرفته آلودگی هوا و آلاینده‌های موجود در مناطق شهری و صنعتی در ایجاد یا تشدید برخی دیگر از بیماری‌ها ازجمله لوسمی (سرطان خون) یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در کودکان مؤثر است. مطالعات ارتباط معنی‌داری میان مواجهه با آلاینده‌های ناشی از ترافیک و خطر ابتلا به لوسمی در میان کودکان را نشان می‌دهند. بنزن به عنوان یکی از آلاینده‌ها از احتراق ناقص در موتورهای بنزینی ایجاد می‌شود و عامل خطری در ایجاد لوسمی شناخته‌شده است. در کل برخی از شواهد حاکی از افزایش بروز لوسمی در ایران است.
کاهش ضریب هوشی کودکان
وی افزود: تأثیر برخی از آلاینده‌ها مانند فلزات سنگین و هیدروکربن‌های آروماتیک حلقوی مرتبط با اثرات عصبی تکاملی و عصبی رفتاری در کودکان ازجمله طیف اختلالات اوتیسم مشخص‌شده است. در مطالعات مختلف تأثیر فلز سنگین سرب در کاهش ضریب هوشی کودکان مشخص‌شده است. تترا اتیل سرب افزوده‌شده به بنزین، سوخت‌های فسیلی، کارخانه‌های سیمان، کارخانه‌های ذوب و استخراج فلزات مهم‌ترین منبع ایجاد سرب در هوا هستند. او در خاتمه تأکید کرد: در کل آلودگی هوا جدا از پیامدهای نامطلوب مستقیمی که بر دستگاه تنفسی کودکان می‌گذارد، می‌تواند سبب اختلال و بیماری در دیگر دستگاه‌های بدن کودکان و بزرگ‌سالان شود. ناکارآمدی دستگاه ایمنی بدن، تکامل‌یافتگی بسیاری از ارگان‌های بدن و ناآگاهی از خطرات به دلیل اقتضای سن، زمینه‌ساز آسیب‌های بیشتر در مواجهه با آلودگی هوا در کودکان خواهد شد.