یادی از کریم امامی
سالروز تولد مترجم شرلوک هلمز
پنجم خردادماه سالروز تولد کریم امامی است؛ مترجمی که با ترجمه «ماجراهای شرلوک هولمز» و «گتسبی بزرگ» به چهرهای شاخص در زمینه ترجمه آثار ادبی جهان تبدیل شد. اگر سرطان خون او را در ۱۸ تیرماه سال ۱۳۸۴ به کوچی ابدی وادار نمیکرد، حالا ۹۳ ساله میشد.
امامی پنجم خردادماه سال ۱۳۰۹ در شهر کلکته هندوستان زاده شد؛ اما همیشه در گفتوگوهایش خود را فرزند شیراز، شهر سعدی و حافظ، میدانست. پدرش تاجر چای در هند بود و به همین واسطه به زبان انگلیسی تسلط داشت.
او خود گفته بود: «نخستین واژههای انگلیسی را در کودکی از پدرم آموختم. خانواده ما به خاطر تجارت چای با هندوستان ارتباط داشتند و به آن کشور رفتوآمد میکردند… بعضی از افراد خانواده از جمله پدرم، مرحوم محمدحسن امامی، دارای معلومات خوبی در زبان انگلیسی بودند و از عهده محاوره و مکاتبه با افراد انگلیسیزبان برمیآمدند. برخی دیگر از افراد خاندان پرجمعیت امامیهای شیراز هم استعداد خود را در آموختن زبانهای خارجی دیگر بروز داده بودند، مثل مرحوم مهدی امامی که از فرط تبحر در زبان فرانسه در شیراز به «مسیو امامی» معروف بود، و پسرعمهام شادروان صلاحالدین امامی که آلمانیدان بسیار قابلی بود و علاوه بر آن انگلیسی و فرانسه هم میدانست و سالها سران کشورها و میهمانان عالیقدر دیگر را در تخت جمشید و تماشاگاههای دیگر شیراز به گردش میبرد.»
فارغالتحصیلی در رشته ادبیات دانشگاه تهران، او را در اوایل دهه ۳۰ که اوج جریانهای سیاسی مربوط به ملی شدن صنعت نفت بود، به سمت روزنامهنگاری در کیهان سوق داد. پس از آن هم به ویراستاری مشغول شد و در سال ۱۳۴۵ بود که آشناییاش با گلرخ ادیب محمدی (گلی امامی) منجر به ازدواج شد .
ادبیات جزء جداییناپذیر زندگی امامی شده بود. «با خشم به یاد آر»، «گراهام گرین»، «انسان و فضا»، «گتسبی بزرگ» و «ماجراهای شرلوک هولمز» از مهمترین آثار امامی در حوزه ترجمه هستند. او همچنین ویراستاری کتابهای «فن و هنرعکاسی» اثر هادی شفائیه و «فرهنگ معاصر انگلیسی – فارسی» سلیمان حییم را برعهده داشته است. ترجمه مجموعه داستانهای «شرلوک هولمز» اثر آتور کانن دویل هم از کارهای بهیادماندنی امامی است. امامی با علاقهای که به ماجراهای این کارآگاه داشت، ۲۴ عنوان از داستانهای او را به فارسی ترجمه کرد. هرچند ترجمههای دیگری هم از این مجموعه به چاپ رسید، اما در ایران همه کریم امامی را به عنوان مترجم سنتی این مجموعه میشناسند. کریم امامی مجموعه مقالههای خود درباره ترجمه را در کتابی با عنوان «از پست و بلند ترجمه» منتشر کرد. او در این کتاب گفته است: «در زبان فارسی ضربالمثلی که به کار ترجمه و مترجم مربوط شود، نیافتم، لابد به این سبب که مترجمی مثل سخنچینی و سورچرانی از مشاغل رایج نبوده است». دیگر اثر تألیفی او فرهنگ فارسی به انگلیسی «کیمیا» در دو جلد است که توسط انتشارات فرهنگ معاصر به چاپ رسیده است. امامی داستانهای کوتاهی از نویسندگان مطرح نظیر صادق هدایت، جمال میرصادقی و غلامحسین ساعدی را به انگلیسی ترجمه کرده است. از فعالیتهای دیگر این مترجم میتوان به ترجمه برخی از شعرهای شاعران ایرانی به زبان انگلیسی اشاره کرد.
لینک کوتاه:
http://www.setaresobh.ir/fa/main/detail/99878/