شناخت اختلالات روان
انسانِ مضطرب و افسرده تحت تأثیر مشکلات اجتماعی و اقتصادی با بحران روانی روبهرو است. سلامت روان به شیوه تفکر، احساسات و رفتارهای فرد وابسته است؛ فردی که از سلامت روان برخوردار باشد، نگرش و احساس مثبتی نسبت به زندگی و جامعه دارد و آمادگی لازم برای مواجهه با چالشهای زندگی را نیز کسب میکند. چنین فردی نهتنها نسبت به خود، بلکه در ارتباط با دیگران نیز احساس بهتری خواهد داشت و در محیط کار و زندگی مسئولیتپذیر عمل میکند. همچنین، توانایی برقراری روابط سازندهتری با اطرافیانش پیدا میکند اما بسیاری از افراد، از اهمیت بهداشت روان غافل میشوند. آنها از ابتلا به اختلالات روانی آگاه نیستند و نمیدانند در چنین شرایطی چه اقداماتی باید انجام دهند.
مراجعه به متخصص سلامت روان
«محمد آسایی اردکانی» مشاور سابق معاون بهداشت وزارت بهداشت در این زمینه به پژوهشگر ایرنا میگوید: یکی از مهمترین موارد، افزایش آگاهی و سواد سلامت مردم درباره سلامت روان است تا اگر نشانههایی از اختلالات روان را مشاهده کردند، به متخصص سلامت روان مراجعه کنند. مردم ساعتها در فضای مجازی وقت میگذرانند و باید درباره سلامت روان با مردم گفتوگو شده و نباید واقعیتها در این زمینه مخفی شوند. مردم باید درباره عوامل موثر بر سلامت روان آگاهی بیشتری پیدا کنند. تدوین بستههای آموزشی سلامت روان برای کارکنان اورژانس، معلمان، کادر بهداشت و درمان ضروری است. همچنین بستههای آموزشی سلامت روان برای بیماران مبتلا به سرطان، بیماران دیالیزی و خانواده آنها نیز ضرورت دارد.
مدیریت استرس
«محمدرضا شالبافان» سرپرست دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت در این ارتباط میگوید: تدوین بستههای سلامت روان برای گروههای پرخطر مهم است؛ بستههای سلامت روان باید مختص گروههای مختلف تدوین شوند. به طور مثال در زمینه مدیریت استرس، گفته میشود که باید ورزش به اندازه کافی و خواب منظم باشد؛ باید براساس اقشار مختلف، بستههای گوناگون سلامت روان تعریف و تدوین شوند. بستههای سلامت روان برای افراد مختلف جامعه باید در جاهایی ارائه شود که دسترسی به جامعه هدف وجود دارد. ارائه این بستهها باید به صورت فعالانه و غیراجباری باشد.
ارتباط سلامت روان با مشکلات اجتماعی و اقتصادی
وضعیت سلامت روان به مسائل اجتماعی و اقتصادی وابسته است؛ هرچقدر مشکلات اقتصادی بیشتر باشد، خانوادهها با مشکلات بیشتری مواجهه شده و آثار آن به مرور در سلامت روان اعضای خانواده تاثیر میگذارد. «حمید سوری» استاد اپیدمیولوژی در این باره میگوید: سلامت روان چیزی جدا از مسائل اقتصادی، اجتماعی و سیاسی نیست. بعضی مواقع خبر خودکشی کارکنان نظام سلامت را میشنویم که نشان دهنده مشکلات اساسی در جامعه است. نباید نگاه یک بعدی به دانشجویان علوم پزشکی داشت و باید نیازهای واقعی دانشجویان را مشاهده و برای آن برنامهریزی کرد. در بسیاری از موارد وقتی کارکنان افکار خودکشی دارند، به دلیل رفتارها و برخوردهای مدیران میانی است. وفاق و همدلی اجتماعی باید در جامعه تقویت شده و افراد به یکدیگر کمک کنند و باید بدانیم کارگاه سلامت روان و کلاسهای مشاوره به تنهایی کافی نخواهد بود، هرچند تا حدی موثر است. یکی از مواردی که در به کارگیری به افراد در مشاغل مختلف مورد توجه قرار نمیگیرد، برخورداری از سلامت روان برای آن شغل مشخص است؛ مثلاً برای شغل معلمی و پرستاری، افراد باید تابآوری بیشتری داشته باشند اما اساساً چنین موضوعی در به کارگیری افراد در مشاغل مختلف مورد توجه قرار نگرفته و آثار زیان بار آن به مرور نمایان میشود.