اگر ایران و آمریکا می خواهند به یک ساحل آرام برسند باید به یک توافق جامع دست پیدا کنند توافقی که همه مسائل را دربربگیرد و به یک معاهده بین دو کشور تبدیل شود که ممکن است زمان هم ببرد ولی چارچوب مذاکرات و محورهای مذاکراتی شامل باشد و دو طرف به دنبال یک توافق جامع باشند که اختلافات ۴۰ ساله را حل و فصل کنند که آن موقع می توان گفت اگر ترامپ برود یا کنگره مخالفت کند نمی تواند کاری کند
تحولات خاورمیانه مراحل مختلفی داشته است اما از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ دوران جدیدی در خاورمیانه شروع شده است، این است که خاورمیانه باید یا به سمت صلح برود یا جنگ های گسترده و همه گیر در منطقه شکل بگیرد. روی کار آمدن ترامپ هم یک تحول جدیدی بود از این رو که هم کشورهای عربی و هم اسرائیل رابطه نزدیکی با ترامپ دارند. همانطور که دیدیم استقبالی که از ترامپ در کشورهای عربی شد متفاوت بود با استقبالی که از اوباما یا بایدن شده است.
مشکل بزرگ خاورمیانه امنیت است
وی افزود: امنیت، مساله اساسی پیش روی خاورمیانه است. با توجه به اینکه تصمیم کشورهای عربی رشد و توسعه اقتصادی است چون اقتصاد در امنیت شکل می گیرد لذا مشکل بزرگ خاورمیانه هم امنیت است که در این میان دو تهدید بزرگ در برابر این منطقه وجود دارد؛ یکی وضعیت اسرائیل و فلسطین است که مشخص نیست به چه سمت و سویی می خواهد برود اینکه اعراب چگونه می خواهند با این مساله برخورد کنند یا امریکایی ها همین طور و مساله دیگر ایران و متحدین ایران در منطقه است که با وضعیت فلسطین پیوسته است و در راس مساله ایران برنامه هسته ای ایران که به گفته آنها آمریکایی ها، اعراب و برخی کشورها نسبت به آن ابهام دارند و هم مساله سیاست خارجی ایران و غرب است و در کنار اینها که شاید مساله قابل حل نیست سیاست ایران نسبت به اسرائیل است که طبیعتا تا زمانی که صلح در فلسطین رخ ندهد این مناقشات و جنگ ها ادامه دار خواهد بود. در این طرف اگر یک حل و فصل و تنش زدایی بین ایران و اسرائیل صورت نگیرد هر لحظه ممکن است کل منطقه به آتش کشیده شود. اعراب در این میان علاقمند هستند که با سرمایه گذاری آمریکا در منطقه از فشار آمریکا استفاده کنند که این مساله را حل کند.
آینده خاورمیانه
وی تصریح کرد: آینده خاورمیانه به حل و فصل این دو مساله یعنی ایران و فلسطین بستگی دارد و هیچ کدام هم خیلی روشن نیست. با توجه به شرایط سیاسی و اقتصادی و اجتماعی، ایران خیلی دست باز ندارد و بازگشت به آن وضعیت نه جنگ نه مذاکره وجود ندارد. همانطور که فلسطین دیگر به قبل از ۷ اکتبر برنمی گردد. محبعلی با بیان اینکه طرف ها عاقل هستند و منافع خود را بر اساس سود و زیان تنظیم می کنند گفت: این فرض یک فرض تئوریک است و ممکن است این فرض در عمل اتفاق نیافتد و فرض ما بر این است که هم ایران هم آمریکا با یک شرایط با ثباتی برسند و وضعیت خاورمیانه از این بی اطمینانی خارج شود اما از آن طرف هم ممکن است بر اثر یک اشتباه محاسبه وضعیت از کنترل خارج شود و این آن چیزی است که باید نگران بود.
سیاست های اعمالی
وی ادامه داد: همیشه سیاست های اعمالی با سیاست های اعلامی ممکن است متفاوت باشد ولذا همواره سیاست را باید بر بدترین حالت تنظیم کرد یعنی فرض بر این بگیریم که سیاست آمریکایی ها چنین نیست و باید دنبال چنین راه حلی رفت که خواست آمریکایی ها اتفاق نیافتد نه اینکه به دنبال شرایطی برویم که بر خواست آنها منطبق باشد اما تحلیلی هم می توان گفت که جدا از این توافقات اخیر با کشورهای عربی اگر حضور نظامی آمریکا در منطقه کاهش پیدا کند آنها به مسائل خودشان می پردازند. آنها در حال حاضر نگران هستند که رقابت را به چین ببازنند و این از مساله خاورمیانه برایشان مهم تر است. با توجه به رشد اقتصادی و تکنولوژی و نظامی چین ممکن است این جایگاه اولی که دارند را بعد از مدتی نگران باشند آمرکایی ها از دست بدهند.
ایران و روسیه پیشمرگ چین شده اند
وی افزود: از سال ۹۲ که اوباما اعلام کرد سیاست تغییر جهت از خاورمیانه به سمت شرق آسیا را دارد. آنچه پای آمریکا را در منطقه گرفتار کرد قضیه ۱۱ سپتامبر بود و از آن زمان تا کنون پای آمریکا در منطقه باز بوده است و این فرصت را به چین داده است که به رشد و و توسعه خودشان بپردازند لذا اگر آمریکا می خواهد به سراغ چین برود باید تهدیدات در خاورمیانه را کاهش دهد در واقع اگر بخواهیم صریح بگوییم اینکه ایران و روسیه با اروپا و آمریکا در منطقه درگیر هستند خیلی به نفع چین است و می توان گفت و ایران و روسیه پیشمرگ چین شده اند و تا زمانی که تهدید سرزمینی وجود دارد طبیعی است که نمی توانند تمام انرژی خودشان را صرف جای دیگری کنند.
محبعلی با اشاره به اینکه چین به طور غیرمستقیم به ایران و روسیه کمک می کند که پایداری نشان دهند گفت: فرستادن نیروهای کره شمالی به روسیه برای جنگ اوکراین غیرممکن است بدون موافقت چین صورت گرفته باشد، روسیه و ایران به طور نیابتی آمریکا را در منطقه و اروپا مشغول می کنند لذا حل این دو مساله به آمریکا خیلی کمک می کند که تمام نیرو و انرژی خودش را متوجه چین و مهار آن کند که به نظرم خطر بزرگ آینده آمریکا محسوب می شود. لذا اگر چنین تصوری باشد فرصتی است که ایران از مذاکره با آمریکا استفاده کند طبیعتا هر مصالحه ای هزینه دارد ولی هزینه آن از جنگ کمتر است. برای ایران و روسیه و اروپا مصالحه از طریق دیپلماسی خیلی کمتر از جنگ خواهد بود.
توافق دو جانبه می تواند به یک معاهده تبدیل شود
اگر ایران و آمریکا می خواهند به یک ساحل آرام برسند باید به یک توافق جامع دست پیدا کنند
وی در خصوص مذاکرات این دور با آمریکا و مقایسه آن با برجام و هچنین احتمال شکنندگی آن تصریح کرد: اولا مذاکرات ایران و آمریکا تفاوت هایی با برجام داشت. این دو کشور به طور دو جانبه مذاکره می کنند اما برجام یک توافق چند جانبه تحت نظر شورای امنیت بود اما توافق دو جانبه می تواند به یک معاهده تبدیل شود ودر صورت معاهده باید قوای مقننه هم تایید کنند دوم اینکه تحریم های ایران تنها هسته ای نیست بنابراین اگر ایران و آمریکا می خواهند به یک ساحل آرام برسند باید به یک توافق جامع دست پیدا کنند توافقی که همه مسائل را دربربگیرد و به یک معاهده بین دو کشور تبدیل شود که ممکن است زمان هم ببرد ولی چارچوب مذاکرات و محورهای مذاکراتی شامل باشد و دو طرف به دنبال یک توافق جامع باشند که اختلافات ۴۰ ساله را حل و فصل کنند که آن موقع می توان گفت اگر ترامپ برود یا کنگره مخالفت کند نمی تواند کاری کند و به نفع ایران است که به یک توافق جامع با آمریکا دست پیدا کند که در آن صورت هم منطقه و هم اقتصاد ایران به یک آرامشی برسد و از بحران اجتماعی و سیاسی و اقتصادی خارج شود.
اگر مصالحه ای صورت بگیرد اسرائیل هم فرصت تهدید ایران را نخواهد داشت
وی تاکید کرد: اگر یک مساله ای از طریق دیپلماسی حل و فصل شود به مراتب منافع طرف ها بهتر حل می شود تا از طریق جنگ. اسرائیل هم در طول جنگ با حماس هزینه های زیادی داده است بنابریران اگر مصالحه ای صورت بگیرد اسرائیل هم فرصت تهدید ایران را نخواهد داشت و اسرائیل به پشتوانه آمریکا مبارز می طلبد و اگر ایران و آمریکا توافق کنند اسرائیل دیگر نمی تواند کاری کند و حتی ممکن است روند مسائل خاورمیانه تغییر کند.
منبع: شفقنا