یادداشت
حسین میر افضلی- کارشناس انرژی
جهان با سرعت در حال گذار از تولید برق فسیلی به سمت برق خورشیدی است و ایران نیز برای خروج از بحران ناترازی انرژی مجبور به احداث 30 تا 50 هزار مگاوات نیروگاه‌های خورشیدی طی 5 سال آینده است. ایران مجبور است طی 5 سال آینده سهم گاز در گرمایش خانه‌ها را سی تا 50 درصد کاهش دهد و برق را جایگزین آن کند. این اتفاق مهم کمک به محیط‌زیست است.
*اصلی‌ترین نقطه‌ضعف نیروگاه‌های خورشیدی عدم تأمین برق در شب و زمان وجود ابر در آسمان است راهکار حل این مشکل احداث باتری‌های آبی یا همان نیروگاه‌های مقیاس کوچک تلمبه‌ای ذخیره‌ای در مناطق مستعد مثل کوه‌های البرز، زاگرس و... است. حجم سرمایه‌گذاری برای احداث باتری خورشیدی با ظرفیت ذخیره 100 مگاوات برق بیشتر از احداث باتری آبی با همین ظرفیت است. عمر باتری‌های لیتیومی به‌طور متوسط 10 سال و عمر باتری آبی حدود یک صدسال است.
باتری‌های لیتیومی وارداتی و باتری‌های آبی متناسب با مزیت‌های کشور صد درصد ساخت داخل هستند.
*از ساعت 12 شب تا 8 صبح شبکه برق مازاد مصرف دارد، با احداث 30 تا 50 هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی از ساعت 8 صبح تا 12 ظهر نیز در شبکه برق مازاد مصرف خواهیم داشت؛ اما از ساعت 12 تا 23 میزان مصرف برق زیاد می‌شود. از غروب آفتاب تا نیمه‌شب با مشکل تأمین برق مواجه خواهیم شد. در این شرایط باتری‌های آبی بداد شبکه می‌رسند و قادرند کل کسری برق شبکه را تأمین نمایند. ما می‌بایست حدود 30 هزار مگاوات باتری آبی با ظرفیت‌های مختلف 5، 10، 100 و 1000 مگاواتی در مناطق کوهستانی کشور احداث نماییم. این اقدام اشتغال‌زایی است و برق هم در محل نزدیک به مصرف تولید خواهد شد و هدر رفت برق در شبکه به کمترین میزان خواهد رسید.
با سرمایه‌گذاری 20 میلیارد تومانی می‌توان یک نیروگاه تلمبه‌ای ذخیره‌ای کوچک احداث و به‌مرور شبکه‌ای از این نوع باتری‌ها در محل احداث نمود؛ بنابراین در صورت خرید برق باقیمت جذاب و حمایت بانک‌ها از سرمایه‌گذاری توسط مردم، امکان احداث هزاران مگاوات باتری آبی توسط سرمایه‌های کوچک و بخش خصوصی وجود دارد.
نکته قابل‌تأمل اینکه در برخی مناطق مستعد کوهستانی هزینه احداث هر مگاوات باتری آبی حدود ده میلیارد تومان است. باتری‌های آبی کوچک و متوسط را می‌توان در مدت بین شش ما تا یک سال احداث نمود.
به دلیل اینکه برق باتری‌های آبی در ساعات اوج مصرف به شبکه تزریق می‌شود می‌بایست قیمت مناسبی برای خرید آن لحاظ شود، لازم جنبش ملی برای احداث باتری‌های آبی در مناطق کوهستانی ایجاد شود.