قتل دختر اهوازی، جرم علیه
وجدان عمومی است
دکتر صادقی در این نشست علمی، ابتدا به آمار قتل در ایران اشاره کرد و اظهار داشت: استان‌های سیستان و بلوچستان، لرستان و خوزستان به ترتیب با آمار ۱۲ نفر در ۱۰۰ هزار نفر، ۵.۴ نفر در ۱۰۰ هزار نفر و ۴ نفر در ۱۰۰ هزار نفر بیش‌ترین آمار قتل رادارند که نسبت به آمار بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، رقم بالایی نیست. همچنین بسیاری از قتل‌هایی که در کشور ما رخ می‌دهند، برنامه‌ریزی‌شده نیستند، اما نکته مهم این است که بدانیم قتل را نمی‌توان خارج از متن اجتماعی و تاریخی آن موردتوجه قرارداد. وی در خصوص قتل‌های موسوم به ناموسی اظهار داشت: این قتل‌ها عمدتاً در جوامع سنتی رخ می‌دهند و ازاین‌رو ماهیت این نوع قتل‌ها با مفهوم "آبرو" گره خورده است. از طرفی این قتل‌ها مخصوص جوامع مسلمان هم نیست و در همه کشورها و با هر نوع دینی مشاهده می‌شود. وی می‌افزاید: جالب است که طی پژوهش‌های انجام‌شده، اردن بیش‌ترین میزان قتل‌های ناموسی را دارد و هیچ ارتباطی بین علایق مذهبی و قتل‌های ناموسی وجود ندارد و حتی در مورد قتل دختر اهوازی هم، خانواده مقتول مذهبی نبودند. قتل‌های موسوم به ناموسی عمدتاً در جوامع سنتی رخ می‌دهند. این استاد جامعه‌شناسی تأکید می‌کند: حاکمیت ایدئولوژی مردسالار که می‌خواهد زنان مطیع نظم سنتی باشند، کالا پنداری زنان، ازدواج‌های اجباری، کودک همسری و مواردی از این دست عوامل مؤثر در قتل‌های ناموسی هستند.
نیازمند عبور از فقه فردی به فقه اجتماعی و نظام ساز هستیم
دکتر میرخانی نیز در ادامه نشست گفت: منطقه جغرافیایی این اقدام و خرده‌فرهنگی را که قتل در آن رخ‌داده، حائز اهمیت است و مسئله بایستی از منظر فقهی موردمطالعه قرار گیرد. وی حفظ حق حیات برای فرد حتی در مرحله جنینی را مهم شمرد و تأکید داشت که گذر از زندگی قبیله‌ای به زندگی مدنی از اهداف اسلام بوده است. قتل اولاد و فرزند کشی از منظر قرآن مذموم بوده و هیچ‌یک از عوامل نمی‌تواند مجوز قتل باشد. بنابراین همسر دختر اهوازی هم اجازه قتل او را نداشته است و ما نیازمند عبور از فقه فردی به فقه اجتماعی و فقه نظام ساز هستیم. این استاد دانشگاه ادامه داد: مواردی نظیر سربریدن، درشهرگرداندن، تشویش عمومی و فیلم گرفتن از این اقدام، مصداق فساد فی‌الارض و اخاف‌الناس است و در جای‌جای قرآن هرگونه خشونت نسبت به زنان ابطال‌شده است. وی افزود: قتل به جهت ترویجی که در درون خود دارد ورای اقدامی فردی است و احیای فرهنگ اسلامی اقدامی مؤثر در جهت پیشگیری از این فجایع است.
تأثیر ویژگی‌های روان‌شناختی در ارتکاب قتل‌های خانوادگی
دکتر ابراهیمی قوام گفت: ترسیم نیم‌رخ جنایی قاتل و مقتول و جنبه‌های شخصیتی مقتول، عامل محوری مهم در تحلیل این حادثه است. در رابطه با قتل‌های خانوادگی نیازمند تغییر فرهنگی هستیم و تغییر فرهنگی نیازمند اصلاح رفتارهای فردی است. وی افزود: ازدواج دختر اهوازی با وجود میل باطنی، سابقه بدرفتاری و عدم امکان وی برای طلاق از عوامل فرار او از خانه بوده است. همچنین عدم شناسایی شبکه قاچاق دختران و بی‌اطلاعی از جنبه‌های حقوقی این نوع رفتارها، از عوامل شکل‌گیری این‌گونه از قتل‌هاست. دکتر ابراهیمی قوام تأکید کرد: قاتل فردی عناد ورز بوده و سطح مدیریت هیجانی پایینی داشته است. بازنگری در قوانین، خانواده‌ها، مدارس و خویشاوندان می‌تواند نقش مؤثری در کاهش این‌گونه فجایع داشته باشند. درواقع در رابطه با قتل‌های خانوادگی ما نیازمند تغییر فرهنگی هستیم و تغییر فرهنگی نیازمند اصلاح رفتارهای فردی است که این امر خود نیازمند ایجاد زمینه‌ها و بسترهای لازم است.